ԱՆՀԱՂԹ ՈՒ ԱՆՊԱՐՏ ՄԻՀՐ – Համաձայն Միհրական Քրմերի՝ Աստղից անջատված Ճառագայթը (Ցոլը,Կ.Ա.) թափանցում է Քարանձավի խորքը՝ – ԿԱՐԻՆԷ ԱՒԵՏԻՍԵԱՆ
20 ՓԵՏՐՈՒԱՐ 2022 – ԷՐԿԻՐ – ՊԱՏՄՈՒԹԻՒՆ – ՄՇԱԿՈՅԹ:
Կարինէ Աւետիսեան – ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԼԵՌՆԱՇԽԱՐՀՈՒՄ – ՆԱԽՈՐԴ ՅՕԴՈՒԱԾԸ:
ԱՆՀԱՂԹ ՈՒ ԱՆՊԱՐՏ ՄԻՀՐ
ԱՒԹԵԱԿ ՄԻՀՐԱՅ
ԿԱՐԳ (Ա)
Լուսանկարն ու բացատրությունը՝ Քուրմ Միհր Հայկազունու էջից
Լույսի, Բարության, Ազնվության, Ասպետության խորհրդանիշ՝ «Բարեպաշտ Արևորդիների», Քաջարի Ռազմիկների, Դաշինքի (Պայմանագրի), նաև՝ զենքեր կռող Դարբինների հովանավորն ու պաշտպանն էր Անպարտելի Միհրը, ինչպես և՝ Ուխտը դրժողների պատուհասողը…
«ԽՈՐՀՈՒՐԴ ԲԱՐԻ, ԲԱՆ ԲԱՐԻ ԵՒ ԳՈՐԾ ԲԱՐԻ»՝
ահա Միհրականության «Եռյակ Խորհուրդքը»…
Համաձայն Միհրական Քրմերի՝ Աստղից անջատված Ճառագայթը (Ցոլը,Կ.Ա.) թափանցում է Քարանձավի խորքը՝ Երկրի արգանդը խորհրդանշող Քարայրն ու Վեմից՝ Ապառաժից ծնունդ տալիս Միհրին, որտեղից նա բարձրանում է Երկինք:
Այսինքն՝ Մթության մեջ ներթափանցած Լույսի Ծնունդն ու Հաղթանակն է Միհրը (այլաբանորեն՝ «անգիտակից», մութ վիճակից հոգևոր բարձր ոլորտի հասած Գիտակցությունը) …
Առեղծվածներով լի է Միհրին նվիրված պաշտամունքը՝ Միհրականությունը:
Հազարամյակների խորքերը ձգվող արմատներով՝ ողջ աշխարհում տարածված այս պաշտամունքը վերջին 1.700 տարիներին մի փոքրիկ խմբի միջոցով, սերնդեսերունդ փոխանցվելով, հարատևել ու հասել է մեր օրերը:
Համաշխարհային դառնալու նրա հավակնությունը նկատի ունենալով, 19-րդ դարի ֆրանսիացի գրող, պատմաբան ու փիլիսոփա Էռնեստ Ռենանն ասել է.
«Եթե որևէ մահացու հիվանդություն հանկարծ խոցեր քրիստոնեությունը, ողջ աշխարհը միհրական կլիներ»…
Սկզբնական շրջանում բնական քարանձավներում, այնուհետև՝ արհեստականորեն վիմափոր կամ ստորգետնյա մթին, ոչ ընդարձակ շինություններում փոքրաթիվ մասնակիցներով կատարվող ծեսերն իրենց խորհուրդը հաղորդում են միայն պաշտամունքի նվիրյալներին:
Հայկական Լեռնաշխարհի հնագույն ավանդույթներից սկզբնավորված, հետագայում՝ Պարսկաստանում ու Հռոմեական երբեմնի ընդարձակ կայսրության տարածքում՝ գրեթե բոլոր արվարձաններում սփռված այս պաշտամունքը մեկնաբանող տեքստերի բացակայության պայմաններում հնագիտական ոչ առատ նյութերով ենք չնչին պատկերացում կազմում:
Բացը լրացնելով այդ պաշտամունքի գիտակ-քրմերի սակավ մեկնաբանություններով…
Հայոց մեջ վաղնջական շրջանից գոյություն ունեցող՝ Միհրի պաշտամունքը դեռևս ն.թ.ա 14 -րդ դարում՝ Խեթերի թագավոր Սուպիլիուլիումի և Միտանիի՝ Նաիրիի արքա Շատիվազի միջև կնքված դաշնագրում է հիշատակվում՝ ի թիվս հովանավոր դիցերի և միայն ն.թ.ա. 395 թվականից հետո է ներմուծվում Պարսկաստան՝ Արտաքսերքսես Բ-ի կողմից (դրանից առաջ պարսկական աղբյուրներում նա չի նշվում):
Այնուհետև, ն.թ. 1-ին դարում ներթափանցում է Հռոմ՝ ն.թ. 3-րդ դարում արդեն դառնալով միջազգային՝ տարածվում է Հնդկաստանից մինչև Սև ծով, Բալկաններից մինչև Բրիտանիա և Իսպանիա:
Ըստ պահպանված հնագիտական նյութերի և որոշ գրվածքների՝ Լույսի, Բարության Դիցը՝ Ռազմիկների հովանավոր և Պայմանագրերի պահապան՝ Վիմածին (Ժայռից ծնված) Միհրը պատկերվում էր աջ ձեռքում՝ Դաշույն՝ ի պաշտպանություն Երկրի վրա Խաղաղության, ձախ ձեռքում՝ Ջահ՝ ի նշան Արարչական Լույսի և Արևի (ջահը՝ ճրագաձողը, կայծակի խորհրդանիշով է փոխարինվել որոշ պատկերներում):
Ուխտապահներին հզորություն ու հաղթանակ պարգևող Միհրն անողոք պատուհասում էր Միհրադրուժներին՝ Պայմանադրուժներին (Ուխտադրուժներին):
Պայմանազանցությունը (խոստումը, ուխտը, դաշինքը դրժելը) Միհրին դավաճանության, հետևաբար՝ ոճրագործության էր համարժեք Միհրականության մեջ, քանզի Միհրի հովանավորությամբ կնքված դաշինքն անքակտելի էր համարվում:
Քուրմ Միհր Հայկազունու հաղորդմամբ՝ Արդարադատ և Բարեփառ Միհրի ծնունդը՝ Արեւագալի օրը, նշվել է ջահավառությամբ՝ դեկտեմբերի 23-ին:
«Հայկեան սրբազան ավանդության համաձայն, Արեւագալի տոնին, Արեւորդիները Քրմերից ստանում և ճաշակում են Արևհաց և Գինի, որից հետո, Արեւորդիները հնարավորություն են ստանում Ատրուշանի Սրբազան Հրից մի մասնիկ իրենց հետ տանել օջախները՝ ի նշան Սրբության, Օրհնության և Խաղաղության»,- այսպես է մեկնաբանում Քուրմ Յարութ Առաքելեանը:
Միհրականության շարքերն ընդունվելու համար «մաքրագործվելու» հատուկ արարողություններ կային, դժվարությունների ու տառապանքների հաղթահարման ճանապարհ անցնելուց հետո…
Հոգևոր (նաև՝ ֆիզիկական) զարգացման, կատարելագործման որոշակի աստիճաններից հետո «Արևկնունքի» արարողությունն էր՝ Վարդայուղի դրոշմով՝ «Արևորդի» կոչմանն արժանանալու համար…
Ծիսակարգի վերաբերյալ գաղտնիության և ուսմունքին հավատարմության (նվիրվածության) խոստումից հետո երդմնակալության մի դրվագ՝ հատուկ հարց ու պատասխանի ձևով (Առյուծի աստիճանակարգին համապատասխանող), պահպանվել է եգիպտական պապիրուսի մի հատվածում:
Նշենք, որ Հայկազունների արարողակարգը տարբեր է այլ ազգերի մոտ կիրառվողներից…
«Միհրը Արևի Լույսն ու Ճառագայթն է»,- գրում է Հովիկ Ներսիսյանն իր՝ «Հայագիտական ուսումնասիրություններ»-ում:
«Էսքիկալե (Հին ամրոց, Կ.Ա.) վայրի պեղումներից հայտնաբերվել է 160 մետր երկարությամբ, լեռան լանջի խորքը գնացող՝ երկու բոլորաձև սենյակով վերջացող թունել:
Սա նման է Բարձր Հայքի գավառում, Դերջանի Բագահառիճ գյուղի հանրածանոթ թունելին, որը Միհրին նվիրված մեծ մեհյանի համալիրի մաս էր կազմում:
Դիցաբանական տեսակետից երկու թունելները Միհրի ծննդյան վայրեր են, այն իմաստով, որ «Աստղի Ցոլքն էր թափանցել թունելի խորքը՝ ծնունդ տալով Միհրին»…(Հ.Ներսիսյան):
Միհրական տաճարը՝ մեհյանը, բաղկացած էր երեք մասից՝
-
Միհրի հնագույն ժայռափոր տաճար՝ Քարայր-սրբավայր՝ Կիլիկիայում, Այնթապում (Gaziantep) -
Դեպի Տիգրանակերտից ոչ հեռու՝ Զերզեվանի ամրոցի տարածքում գտնվող՝ Միհրի մեհյան…
- Նախասրահը
- Սենյակը (անձավը), քառանկյուն դահլիճը՝ պատերի երկու կողմերում երկարությամբ ձգվող սեղաններով՝ պաշտամունքի հիմնական մաս կազմող՝ ծիսական ընթրիքի համար:
Հաց ու ջուր կամ՝ գինի էր մատուցվում՝ սովորաբար փոքրաթիվ՝ 15 – 20 հոգու համար, հազվադեպ՝ առավել քանակով մասնակիցների համար:
«Հացն ու Գինին»՝ որպես «մեր Արարչական լինելիութեան Խորհուրդ», հազարամյակների խորքից եկող ու դեպի հավերժություն գնացող… - Խորքում՝ սրբազան մասը՝ Խորանը, Միհրի պատկերով՝ նկարված, քանդակված կամ բարձրաքանդակի տեսքով:
Միհրական որոշ տաճարներում հայտնաբերվել են Միհրի քանդակի շարժական պատվանդաններ, թերևս, ծեսի ընթացքի հետ կապված արարողություններով պայմանավորված:
Միհրի պաշտամունքում հոգևոր յոթ աստիճանակարգում կա՝ յուրաքանչյուրն իր դերով ու խորհրդանիշներով:Միհրական հոգևորականության 7 կարգին անդրադարձել է Հ. Ներսիսյանը:
Ճշգրիտ անվանումներն՝ իրենց խորհուրդներով ու խորհրդանիշներով՝ Քուրմ Միհր Հայկազունու մեկնաբանությամբ՝ մի այլ առիթով, թերևս…
Միհրականության մեջ հոգևորականության բարձրագույն դասի տարբերանշանը՝ խորհրդանիշը՝ մի Գավազան ու մի Օղ էր:
Գավազանը՝ իշխանության, հրամանատարության, Օղը՝ որպես անջատման ոչ մի հանգույց չունեցող՝ Դաշինքի Անքակտելիության իմաստն ուներ:
Հայաստանից՝ Միհրի պաշտամունքի հետ, այդ խորհրդանիշ – Գավազանն ու Օղը ևս փոխանցվեցին Հռոմ, և այնտեղի Միհրականները դաշինք կնքելիս, ի նշան հավատարմության, մի օղ էին փոխանակում:
Հետագայում, ընդհանրանալով՝ շարունակվեց այդ ավանդույթը՝ վերածվելով ամուսնության դաշինք կնքելիս փոխանակվող օղ – մատանիների…
Ցայսօր հանդիպումներին ու դաշինքի կնքման ավարտին ձեռքսեղմումը նույնպես հիշյալ ավանդույթներից է սերում…
Քրիստոնեության տարածման շրջանում դեպքերի նկարագրության ժամանակ մեր պատմիչների հիշատակած՝ Գիսանե անունով դիցը, ըստ իս, Միհրի (կամ՝ Հուրհեր Վահագնի) «Հրագիսակ», «Ատրահեր» բնորոշումներից է…
«Հուրհեր Արև» բառակապակցությունը մեր օրերում էլ գործածվում է, հիշենք Արշալույս Սարոյանի՝
«Հաղթանակի պարը».
…«Մի կիսաքանդ պատի հենված՝
Հուրհեր Արևը կռացել
Եվ այնպես է նայում պարին,
Որ մայր մտնելն է մոռացել…»:
Պարսկական բարձրաքանդակներում պահպանվել է երկար գիսավոր Միթրայի մի պատկեր (լուսանկարը՝ ստորև):
«Փարիզի Մեծ մոգական Պապիրուս» կոչվող ձեռագրի «Միթրայի ծեսը» («La liturgie de Mithra») կոչվող տեքստում, որը վերագրվում է հռոմեական հելլենիստական կայսրության շրջանին՝ 4-րդ դարին, սակայն ավելի վաղ՝ 100-150 թվականի գրվածքներ են, «Հելիոսը»՝ Արևի դիցը, նկարագրվում է որպես երիտասարդ, գեղեցիկ արտաքինով՝ հուրհեր (հրե մազերով), ճերմակ պարեգոտով (tunique) և վառ կարմիր (հրաբորբ) թիկնոցով, հրե թագով»:
Հազարամյակների խորքից եկող՝ քրմական նույն հանդերձանքը՝ մեր նախնյաց անխառն պահված հավատքի հետ սերնդեսերունդ փոխանցվելով, այսօր էլ կրում են Հայաստանում՝ Քուրմ Միհր Հայկազունին և Քուրմ Յարութ Առաքելեանը՝ շարունակելով տոհմական ավանդույթները (որի համար, ինչպես նաև՝ հիշյալ թեմայի ներկայացման ուղղորդման համար՝ խորին շնորհակալությունս…):
Ազգային բանահյուսության մեջ հանդիպող՝ հրածին մի կերպար՝ «Աստղու Ցոլածինը» Արևի Ցոլքից՝ Ճառագայթից ծնված Միհրի արձագանքն է…
Ժամանակի արձանագրություններում հանդիպող՝ «Անհաղթ Արև» բնութագրվող Միհրի՝ լատիներենով՝ «Sol Invictus» բառակապակցության մեջ՝ «Sol»-ի՝ Արևի, հայերենի «Ցոլ»-ի հետ նույնությունն ակներև է:
Զանազան երկրներում, տարբեր տարիների պեղումների արդյունքում, մոտ 420 հնավայրից Միհրի պաշտամունքին նվիրված բազմաթիվ արձանագրություններ, ծիսական գտածոներ ու քանդակներ են հայտնաբերվել, որոնցից են վերջին շրջանում Տիգրանակերտից ոչ հեռու՝ Զերզեվանի ամրոցի տարածքում գտնվող տաճարն ու, վաղուց հայտնի՝ Հայկական Միջագետքում (Վերին, Հյուսիսային Միջագետքում)՝ Եդեսիայից քիչ հեռու, Նեմրութ լեռան գագաթին, 2.000 մետր բարձրության վրա, Կոմագենի Անտիոքոս Ա Երվանդունի թագավորի (ն.թ.ա 69-34թթ.) կառուցած Երվանդունիների սրբավայրը՝ մեհյանի մոտակայքում հարթակների վրա կանգնեցված քանդակներով (Անտիոքոս թագավորի ու Միհրի բարձրաքանդակով՝ ինչպես Ավետիք Իսահակյանն է հիշում «Մեր նախահայրերը» պոեմում՝ և, ինչպես պատկերվում է միշտ՝ «Փռյուգիական գդակով», լուսանկարները՝ ստորև)…
Հայաստանում՝ քրիստոնեության տարածմամբ, իսկ Հռոմեական կայսրությունում՝ կայսր Թեոդոս Ա-ի հրամանով, 3-րդ դարի վերջից արգելվեցին ու հալածվեցին նախկին հավատալիքները (որոշ շրջաններում փոքրաթիվ մարդկանց կողմից գաղտնի շարունակվելով միայն):
Վաղնջական ժամանակներից ի վեր փոխանցվելով և Միհրի կերպարում մարմնավորվելով՝ քրիստոնեության հալածանքներից թաքնվելով, Արևի, Երկնային Հուրի ու Լույսի՝ Ցոլքի, Ճառագայթի պաշտամունքը Հայոց մեջ հետագայում հիշատակվում է «Արևապաշտներ» անվամբ, գոյատևելով մինչև 14 -րդ դար՝ ըստ գրավոր աղբյուրների…
Մեր քաջարի զինվորների հովանավոր Դիցին՝ Անհաղթ Միհրին ներկայացնելիս հարկ է հիշել նաև Հայոց ռազմական խրոխտ պարերը՝ «Կռվի խաղերը», որոնք կոչվում են «Պարք Բանակաց»:Ահավասիկ նրանցից մեկը՝ «Քերծին», այդ պարերի այսօրվա գիտակ – կատարողներից մեկի՝ Քուրմ Միհր Հայկազունու ընտրությամբ…
Միայն նույն լեզվով խոսելով ու նույն ազգագրական խմբին պատկանելիությամբ չի ազգը բնութագրվում:
Այլ՝ անցյալի ընդհանուր հավատալիքներով ու կատարված քաջագործություններով ոգևորված՝ նույնքան սխրալից ապագայի կառուցման երազով…
ՊԱՏԳԱՄ ՄԻՀՐԱՅ ԱՆՊԱՐՏԵԼՒՈՅՆ
ԹԵ ԹՇՆԱՄԻ ՔՈ ՅԱՆԴԳՆԵՍՑԻ ԶՄՏԱՒ ԵՒԵԹ
ԱԾԵԼ ԶԽՈՐՀՈՒՐԴ ԻՆՉ ՉԱՐ ԱՌ ՏՈՒՆ ԵՒ ԱՌ
ԶԱՐՄ ՔՈ , ՆԱԽԱՅԱՐՁԱ՜Կ ԼԵՐ ԵՒ ԲԱ՜ՐՁ Ի
ՄԻՋՈՅ ԶՏՈՀՄՆ ԵՒ ԶՇԱՌԱՒԻՂ ՆՈՐԱ ՅԱՐՄԱՏՈՅ
ԵՒ ԶՏՈՒՆ ՆՈՐԻՆ ՋԱԽՋԱԽԵԱ՛ Ի ՍՊԱՌ
ՑՀԻՄՆ ԵՒ ՑՅԱՏԱԿ։ԱՆՊԱՐՏԵԼԻ ՄԻՀՐԻ ՊԱՏԳԱՄԸ
ԵԹԵ ՔՈ ԹՇՆԱՄԻՆ ՅԱՆԴԳՆԻ ՄՏՔՈՎ ԻՍԿ
ԱՆՑԿԱՑՆԵԼ ՈՐԵՒԷ ՉԱՐ ԽՈՐՀՈՒՐԴ ՔՈ
ՏԱՆ ԵՒ ԶԱՐՄԻ ՀԱՆԴԷՊ, ՆԱԽԱՅԱՐՁԱ՛Կ
ԵՂԻՐ ԵՒ ՋՆՋԻ՛Ր ՆՐԱ ՏՈՀՄՆ ԵՒ ՇԱՌԱՒԻՂԸ
ԱՐՄԱՏԻՑ ԵՒ ՋԱԽՋԱԽԻ՛Ր Ի ՍՊԱՌ ՆՐԱ ՏՈՒՆԸ
ՄԻՆՉԵՒ ՀԻՄՔԸ ԵՒ ՅԱՏԱԿԸ։ԲԱՆՔ ՔՐՄԱՑ
ՁԱՒՆՄԱՄԲ
ՔՐՄԻ ՄԻՀՐԱՅ ՀԱՅԿԱԶՈՒՆՒՈՅ
Հ.գ. «Անպարտելի Միհրի պատգամն» ու որոշ լուսանկարներ՝ Քուրմ Միհր Հայկազունու էջից՝ մե՜ծ շնորհակալությամբ (հիշյալ գրառման ճշգրտման, կարևոր խորհուրդների համար՝ առանձնահատուկ երախտագիտությամբ):
«ՅԱՒԻՏԵԱՆ ՈՒՍՈ’ ԶԽՐԱՏՆ ԵՒ ՏՈՒ’Ր ՄԵԶԶԱՆԱԶԱՆԵԼ ԶՃՇՄԱՐՏՈՒԹԻՒՆՆ Ի ԿԵՂԾԵԱՑ»
ԲԱՆՔ ՔՐՄԱՑ
«Յաւիտեան Խրատն» ուսուցանող, Փառք ու Պատիվ պարգևող, Բարություն և Լիություն շնորհող Արեգ Միհրից՝ Ճշմարտությունը Կեղծիքից զանազանելու Իմաստությունը մեր ազգին շնորհելու հույսով, հավատով…
ԲԱՐԵՊԱՇՏՈՒԹԻՒՆ
ՄԻՀՐԱԿԱՆՈՒԹԻՒՆ ԵՐՐԵԱԿ ԽՈՐՀՈՒՐԴՔ’
ԽՈՐՀՈՒՐԴ ԲԱՐԻ, ԲԱՆ ԲԱՐԻ ԵՒ ԳՈՐԾ ԲԱՐԻ (Լուսանկարն ու տեքստը՝ Քուրմ Միհր Հայկազունու էջից)
ԱՄԵՆԱՏԵՍ ԱՐԵԳԱԿՆ ԱՐԴԱՐՈՒԹԵԱՆ
Լուսանկարը՝ մեկնաբանությամբ՝ Քուրմ Միհր Հայկազունու էջից
ՃԱՐՏԱՐԱՊԵՏ ՏԻԵԶԵՐԱՑ (Լուսանկարն՝ իր մեկնաբանությամբ՝ Քուրմ Միհր Հայկազունու էջից)
-
Միհրը (աջ կողմում)՝ գահ բարձրացած Հայոց արքային Սրբազան Օղը փոխանցելիս (Նեմրութ լեռան սրբավայրից) -
Միհր Բարեփառ Դիցի և Կոմագենի Անտիոքոս Ա Երվանդունի թագավորի բարձրաքանդակը (վնասված)՝ Սրբազան Օղով, Նեմրութ լեռան սրբավայրից… -
Երկար գիսավոր Միհրը. վարսերը՝ որպես ճառագայթներ (Պարսկաստան, Թաք-ե-Բուստան, Շապուհ Բ-ի ժամանակաշրջանից) -
ՄԻՀՐԱԿԱՆՈՒԹԻՒՆ
ՀՈՎԱՆԱՒՈՐ ԴԻՑ ԴԱՐԲՆՈՒԹԵԱՆ ՄԻՀՐ
Լուսանկարն իր մեկնաբանությամբ՝ Քուրմ Միհր Հայկազունու էջից
«ԱՐԱՄԱ՛ԶԴ, ԶԻՆՉ ԲԵՐԻՑԻՄ ՆՄԱՆ ՔԵԶ, ՆՄԱՆ ՔՈՅ ԿԱՆԱՉ ԱՐԵՒՈՒՆ, ԶԱՐԵԳԱԿՆ ԱՅՆ, ՈՐ ԾԱԳԵՍՑԷ, ԾԱԳԵՍՑԷ ՆՄԱՆ ԱՐԵՒՈՒՆ ՔՈՅ։
ԱՆԱՀԻ՛Տ, ԶԻՆՉ ԲԵՐԻՑԻՄ ՆՄԱՆ ՔԵԶ, ՆՄԱՆ ՔՈՅ ԿԱՆԱՉ ԱՐԵՒՈՒՆ, ԲԱԼԱՍԱՆ ԾԱՂԻԿ, ՈՐ ԾԱՂԿԵՍՑԷ, ԾԱՂԿԵՍՑԷ ՆՄԱՆ ԱՐԵՒՈՒՆ ՔՈՅ»։
Քուրմ Միհր Հայկազունու էջից
ԱՐԵԳ ՄԻՀՐ, ԴՈՒ ԿԱՍ ԱՌԱՆՑՔ ՈԳԵՂԷՆ
ՀԱՄԱՅՆ ԱՇԽԱՐՀԻ, ԲԱ’Ց ԶԴՐՈՒՆՍ ԵՐԿՆԱՅԻՆՍ,
ՈՐՔ ԹԱՔՈՒՑԱՆԵՆ ԶՊԱՅԾԱՌ ԵՐԵՍ ՔՈ,
ՉԱՓԱՒՈՐԵԱ’ ԶՓԱՅԼՆ ԿՈՒՐԱՑՈՒՑԻՉ
ՃԱՌԱԳԱՅԹԻՑ ՔՈՑ, ԶԻ ՀԱՍՈՒ ԵՂԻՑՈՒՔ
ՃՇՄԱՐՏՈՒԹԵԱՆ ՔՈՒՄ։
ՅԱՒԻՏԵԱՆ ՈՒՍՈ’ ԶԽՐԱՏ ԵՒ ԶԻՄԱՍՏՈՒԹԻՒՆ,
ԵՒ ՏՈՒ’Ր ՄԵԶ ԶԱՆԱԶԱՆԵԼ ԶՃՇՄԱՐՏՈՒԹԻՒՆՆ
Ի ԿԵՂԾԵԱՑ ԵՒ ԲԱ’ՐՁ Ի ՄԻՋՈՅ ԶՄԷԳ
ՊԱՏՐԱՆԱՑ ԱՇԽԱՐՀԻՍ ԱՅՍՈՐԻԿ։
ԲԱՆՔ ՔՐՄԱՑ
ՁԱՒՆՄԱՄԲ
ՔՐՄԻ ՄԻՀՐԱՅ ՀԱՅԿԱԶՈՒՆՒՈՅ
«ԱՅՍԱՒՐ ԱՐԵՒՆ ԱՐԴԱՐՈՒԹԵԱՆ ՅԱՂԹԵԱՑ,
ԵՐԵՒԵՑԱՒ ԼՈՅՍՆ ՀԱՅԿԵԱՆ, Ա՜ՒՇ ԱԿԱՆՑ։
ԱՅՍԱՒՐ ՆԱԽՆԻՔ ՅԵՐԿՆԻՑ ԻՋԻՆ, Ա՜ՒՇ ԱԿԱՆՑ։
ԸՆԴ ՄԵԶ ԱՒՐՀՆԵՆ ԶԱՆՄԱՀ ԱՐՔԱՅՆ, Ա՜ՒՇ ԱԿԱՆՑ։
ԱՅՍԱՒՐ ՍՈՒՐԲ ԼՈՅՍՆ ԱՆԱՊԱԿԱՆ ԲԱԶՄԵՑԱՒ
Ի ԳԱՀ ՀԱՅԿԱՅ ԵՒ ՀԱՐՑՆ ՄԵՐՈՅՑ, Ա՜ՒՇ ԱԿԱՆՑ»։
«Այսաւր արեւն արդարութեան յաղթեց,
Երեւաց լոյսը հայկեան, երանի՜ աչքերին:
Այսաւր նախնիները երկնքից իջան, երանի՜ աչքերին,
Մեզ հետ աւրհնում են անմահ արքային, երանի՜ աչքերին:
Այսաւր սուրբ լոյսն անապական բազմեց
Հայկի եւ մեր հայրերի գահին, երանի՜ աչքերին»:
Լուսանկարն ու փառաբանման տեքստը՝ Քուրմ Միհր Հայկազունու էջից
ՄԻՀՐԱԿԱՆՈՒԹԻՒՆ
«ՀԱՑՆ ԵՒ ԳԻՆԻՆ ԱՍԱՑԵԱԼ ՀԱՍՏԱՏԵՄՔ
ԶԽՈՐՀՈՒՐԴՆ ԱՐԱՐՉԱԿԱՆ ԼԻՆԵԼՈՒԹԵԱՆ
ՄԵՐՈՅ»
Լուսանկարն ու տեքստը՝ Քուրմ Միհր Հայկազունու էջից
Հավերժության՝ Արևի Կենաց խորհուրդը մեջտեղում՝ Ութաթև Աստղը՝ Երկնայինի և Երկրայինի Միասնության խորհրդանիշը և Հայկեան տոհմի ներկայիս ժառանգները…
-
ՄԻՀՐԱԿԱՆՈՒԹԻՒՆ
ԱՒԹԵԱԿ ՄԻՀՐԱՅ
Լուսանկարը՝ մեկնաբանությամբ՝ Քուրմ Միհր Հայկազունու էջից -
ՄԵՀԵԱՆ ՄԻՀՐԱՅ
ԴՎԻՆ
Լուսանկարը՝ Քուրմ Միհր Հայկազունու էջից
Մեհեկան ամսվա Միհր օրը (դեկտեմբերի 23-ին), Հայկեան Սրբազան Տոմարի համաձայն՝ Բարեփառ Միհր Դիցի ծննդյան՝ Արեւագալի տոնն է:
Հայկեան սրբազան ավանդության համաձայն, Արեւագալի տոնին, Արեւորդիները Քրմերից ստանում և ճաշակում են Արևհաց և Գինի, որից հետո, Արեւորդիները հնարավորություն են ստանում Ատրուշանի Սրբազան Հրից մի մասնիկ իրենց հետ տանել օջախները՝ ի նշան Սրբության, Օրհնության և Խաղաղության:
Լուսանկարն ու մեկնաբանությունը՝ Քուրմ Յարութ Առաքելեանի էջից…
-
Միհր Բարեփառ Դիցի պաշտամունքային վայրերից՝ Քարայր Վայոց Ձորում…
Լուսանկարը՝ մեկնաբանությամբ՝ Քուրմ Յարութ Առաքելեանի էջից -
Լուսանկարը՝ Քուրմ Յարութ Առաքելեանի էջից
ԱՍՊԵՏՔ ՏԱՃԱՐԻ ՄԻՀՐԱՅ
Լուսանկարն ու մեկնաբանությունը՝ Քուրմ Միհր Հայկազունու էջից
karineavetisyan.am/archives/462
