ՆԱԶԱՐԷԹ ՊԷՐՊԷՐԵԱՆ – ԲԱՐԻ ԼՈՅՍ – Այազ Մութալիպով․- «մեզ՝ դիակները դուրս բերելու հնարաւորութիւն տուէք» – Արթուր Մկրտչեան․- «Ո՛չ մի դիակ չի կարող լինել, մեր մարդիկ նրանց մօտ են, կերակրում են»․․․
Nazareth Berberian – ««ՆԱԽՈՐԴ ԲԱՐԻ ԼՈՅՍԸ»»
ՆԱԶԱՐԷԹ ՊԷՐՊԷՐԵԱՆԻ ՀԵՐԹԱԿԱՆ «ԲԱՐԻ ԼՈՅՍ»Ը
Բարի լոյս
– Այազ Մութալիպով․- «մեզ՝ դիակները
դուրս բերելու հնարաւորութիւն տուէք»․
– Արթուր Մկրտչեան․- «Ո՛չ մի դիակ չի
կարող լինել, մեր մարդիկ նրանց մօտ են, կերակրում են»․․․
26 Փետրուար 2020
– Սալման Աբասով, Խոջալուի 66ամեայ բնակիչ.- «Տեղի ունեցած ողբերգութիւնից մի քանի օր առաջ, հայերը ռադիոկապով բազմիցս յայտնել էին մեզ, որ քաղաքը պիտի գրաւեն, եւ պահանջում էին, որ մենք այն լքենք: Խոջալուում տեւական ժամանակ ուղղաթիռներ չէին իջնում, եւ պարզ էր, որ ոչ ոք մեր ճակատագրի մասին չի մտածում, որ այն ոեւէ մէկին չի հետաքրքրում: Գործնականում ոչ մի օգնութիւն չստացանք: Աւելի՛ն, երբ հնարաւոր էր քաղաքից դուրս բերել կանանց, երեխաներին ու ծերերին, մեզ համոզեցին, խոստացան, որ շուտով ձեռնարկուելու է Ասկերանը գրաւելու եւ Խոջալուի շրջափակումը ճեղքելու ռազմական գործողութիւն: Բանը դրան չհասաւ… ինչո՞ւ մեզ խաբեցին, ինչի՞ համար զոհուեցին մեր երեխաները, դրա համար ո՞վ է պատասխան տալու»:
– «Խոջալուի դէպքերը» հետաքննող յանձնաժողովի ղեկավար Ռամիզ Ֆաթալիեւի խոստովանութեամբ՝ Բաքուի իշխանութիւնները բնակիչներին շրջափակուած քաղաքում դիտմամբ են թողել եւ չեն տարհանել.- «Համարւում էր, որ եթէ բնակչութեանը տարհանէինք, ապա դրանով իսկ հայերին կը հրաւիրէինք զբաղեցնել աւանը: Այսինքն՝ հայերին ինքներս դրդեցինք յարձակման: Նոյնիսկ Անվտանգութեան Խորհրդի անդամները գիտէին, որ հայերը չեն կարող իրականացնել ցեղասպանութեանը յարիր գործողութիւն: Կարծում էին, որ եթէ ժողովուրդն այդտեղից հեռանայ, մենք կը յանձնենք Խոջալուն»:
– Ադրբեջանի առաջին նախագահ Այազ Մութալիբով.- Նախագահին վարկաբեկելու համար ինչ-որ ուժ էր գործում: Չեմ կարծում, որ նման իրավիճակներին շատ յստակ ու բանիմացութեամբ վերաբերուող հայերը կարող էին թոյլ տալ ադրբեջանցիներին իրենց ֆաշիստական գործողութիւններում մերկացնող փաստաթղթեր ստանալ: Կարելի է ենթադրել, որ ինչ-որ մէկը շահագրգռուած էր, որպէսզի յետոյ այդ կադրերը ցոյց տրուին Գ․Խ․ նստաշրջանում՝ իմ անձը պահելով այդ ամէնի կիզակէտում: Եթէ ես յայտարարեմ, որ դա եղել է ադրբեջանական ընդդիմութեան մեղքով, կարող են ասել, թէ ես նրանց զրպարտում եմ: Բայց դատողութիւնների ընդհանուր ֆոնը այնպիսին է, որ հայերը, այնուամենանիւ, մարդկանց հեռանալու համար միջանցք էին թողել: Էլ ինչո՞ւ պիտի նրանք կրակէին: Այդ նոյն տեղում՝ մօտակայքում, տեղակայուած էր Աղդամի խմբաւորումը, որը պարտաւոր էր անընդհատ հետեւել իրադարձութիւնների զարգացմանը: Հէնց տեխնիկան շրջապատեց Խոջալուն, հարկաւոր էր բնակչութեանը տարհանել: Աւելի վաղ ես նման յանձնարարական տուել էի Շուշիի առիթով. տղամարդկանց թողնել, իսկ կանանց ու երեխաներին դուրս բերել: Սա էլ է պատերազմի օրէնք. նրանց պէտք է փրկել: Իմ վարմունքը օբյեկտիվ էր ու աներկբայ, ես նման յանձնարարականներ տուել եմ, բայց ինչո՞ւ Խոջալուում դա չկատարեցին, ինձ համար պարզ չէ: Ես, ի դէպ, այդ միջոցում մի քանի անգամ խօսել եմ Մկրտչեանի՝ Լ․Ղ․Հ․ Գ․Խ․ նախագահի հետ.- «Դուք փռել էք հազարաւոր մարդկանց, մեզ՝ դիակները դուրս բերելու հնարաւորութիւն տուէք»: Բայց նա պատասխանեց, թէ՝ ո՛չ մի դիակ չի կարող լինել, մեր մարդիկ նրանց մօտ են, կերակրում են, թէեւ սննդամթերքը չի բաւարարում, եւ պատրաստ ենք նրանց բաց թողնել՝ փոխանակելով մեր պատանդների հետ»:
*
* *
Բարի լոյս՝ հայ քաղաքական մտքի բոլոր ջահակիրներուն, որոնք Արցախի ազատագրութեան լիարժէք նուաճումին մէջ կը տեսնեն անփոխարինելի կռուանն ու երաշխիքը Հայ Դատի պայքարին նորօրեայ յաղթարշաւին։
Փետրուարի 25-26ին, 1992 թուին, հայոց ազատամարտիկները ռազմական փայլուն գործողութեամբ մը յաղթական մուտք գործեցին Արցախի մայրաքաղաք Ստեփանակերտի մերձակայ Խոջալու աւանը, որ առաջին գիծի յենակէտի վերածուած էր հայկական բնակավայրները անընդհատ կրակի տակ առնող՝ ամէնուր մահ սփռող եւ աւեր գործող ատրպէյճանական զօրքին համար։
Յուշատետրի այսօրուան փոստը տարրական տեղեկութիւններ կը փոխանցէ Խոջալուի ազատագրումի գործողութեան, անոր հետեւած ատրպէյճանական կողմի ներքին՝ արիւնալի մաքրագործումներուն, ինչպէս նաեւ՝ ողբերգական այդ դէպքերը հակահայ քարոզարշաւի ծառայացնելու թուրք-ատրպէյճանական սադրանքին մասին։
Բարի լոյս՝ հայ ժողովուրդի իրաւունքներուն եւ ազգային մեր արդարագոյն դատին դէմ նիւթուած թուրքեւատրպէյճանեան համաթրքական դաւադրութեանց թումբ կանգնող, հակահայ ոսոխի զինուորական թէ քարոզչական ամէն կարգի յարձակումները ձախողութեան մատնող պահանջատէր հայութեան մշտարթուն զաւակներուն։
Որքան ալ Թուրքիոյ եւ Ատրպէյճանի պետական այրերը շարունակեն, իրենց տնտեսական եւ դիւանագիտական անհաշիւ միջոցները գործածելով, ահազանգ հնչեցնել իրենց թխած՝ այսպէս կոչուած «Խոջալուի ցեղասպանութեան» շինծու վերագրումով, եւ որքան ալ իրենց խիղճը ծախու հանած լրագրողներ ու դիւանագէտներ փորձեն իբր թէ «հիմնաւորել» Պաքուի եւ Անգարայի կողմէ յօրինուած «Խոջալուի ցեղասպանութեան» անհեթեթ մեղադրանքը, նոյնինքն ատրպէյճանցի վկաներէ եւ իշխանաւորներէ մէջբերուած վերեւի խոստովանութիւնները բաւարար են՝ մերկացնելու ամբողջ կեղծիքը։
Բարի լոյս՝ Հայ Դատի բազմաճակատ պայքարի բոլոր խրամատներուն մէջ եւ յառաջապահ դիրքերուն վրայ արթուն հսկողներուն, որոնք կազմ ու պատրաստ են արար-աշխարհին լսելի եւ հասկնալի դարձնելու, թէ թուրքեւատրպէյճանեան այսօրինակ յերիւրանքները պարզապէս կը ծառայեն զոհը իբրեւ դահիճ՝ նահատակը իբրեւ ցեղասպան ներկայացնելու նենգամիտ քարոզչութեան։
Տակաւին քանի մը օր առաջ, Ատրպէյճանի նախագահին հետ Միւնիխի մէջ կայացած դէմ առ դէմ բանավէճի ընթացքին, Հայաստանի վարչապետը պաշտօնապէս եւ բարձրաձայն լուսարձակի տակ առաւ ճշմարտութիւնը՝ յայտարարելով ի լուր աշխարհին, որ նոյնինքն Ատրպէյճանի ատենի նախագահին խոստովանութեամբ՝ հայերը ուզած էին առաջքը առնել անմեղ բնակչութեան շարքերէն ներս զոհերու, մինչ Պաքուի օրուան իշխանութեանց փոփոխութիւնը հետապնդող ուժերը ձեռնարկած էին ներքին արիւնահեղութեանց․․․
Բարի լոյս՝ սպասելով Արցախի իրողական ազատագրութեան իրաւական լիարժէք նուիրագործումին։
ՆԱԶԱՐԷԹ ՊԷՐՊԷՐԵԱՆ
