Մեր զարմանալի բառերը – Յօդուածաշար, շարունակութիւն 38 – Մովսէս Նաճարեան
08 ՅՈՒԼԻՍ 2022 – Գիտական Յօդուածներ – ՄՇԱԿՈՅԹԱՅԻՆ – Մովսէս Նաճարեան – ՆԱԽՈՐԴ ՅՕԴՈՒԱԾԸ:
Մեր զարմանալի բառերը – Յօդուածաշար, շարունակութիւն 38
“Ժողովուրդ” բառը
Մեր էջի պատուարժան հետեւորդներից Anahit Hovsepyan-ը տուեց մեր հարցի ճիշդ պատասխանը, որ Աստուածաշնչի “Գիրք Ժողովողի” կոչուող հատուածի հեղինակը եղել է Սողոմոն իմաստունը։
Սուրբ Գրոց բառարանում նրա անունը մեկնաբանուել է որպէս “խաղաղասէր”։ Մեր կարծիքով սա մօտաւոր բացատրութիւն է եւ ենթադրութիւն։
Մինչդեռ Սողոմոն անունը մեր մատենագրութեան մէջ աւանդուել է “Սողովմոն” ուղղագրութեամբ, իսկ արաբերէնում նոյն անձի անունը հնչում է “Սուլէյման”, որով բացայայտում է “Սողովմոն” ձեւի “մոն”-ի համապատասխանութիւնը “ման”-“մարդ” բառին։
Սա բարբառայնացման երեւոյթ է, ինչպէս Գաւառցիները ժողովրդական “արաղ”-ը հնչում են “օրաղ”։
Հետեւաբար “Սողովմոն” անուան հիմքում մնում է “Սողով”-ը, համազօր “Ժողով”-ին։
Լեզուների միջեւ “ս”-“ժ” տառադարձութիւնը հազուադէպ է։
Առհասարակ մայր լեզու հայերէնի “ժ”-ն այլ լեզուներում դառնում է “զ”, օրինակ, “ժամանակ”-ը արաբերէնում եւ մահմետական կրօնքի հետեւորդների լեզուներում վերածուել է “զաման”-ի։
“Ս”-“ժ” տառադարձման պարագան լեզուաբանական շատ հետաքրքիր երեւոյթ է բացայայտում, օրինակ, անգլերէնում solve (հնչում է “սոլվ”)-լուծել, բայց երբ նախածանց է ստանում, dissolve (“հեղուկի մէջ մի բան լուծել”, օրինակ աղ, շաքար), հնչում է “դիզոլվ”։
Ըստ երեւոյթին երկու ” ss”-երը հնչում են “զ”, իսկ ըստ մեզ, “solve”-ում “s”-ի վերածուած “զ”-ն է վերակենդանանում իր հնչիւնով։
Որովհետեւ նոյնն է պարագան “resolve” բառում, ուր երկու “ss” չկայ, բայց այն հնչում է “ռիզոլվ”։
Այսպիսով եզրակացնում ենք, որ անգլերէն որոշ բառերում (մի գուցէ նաեւ այլ լատինական լեզուներում) երբեմն “s”-երի հիմքը եղել է “զ”-ն, որն էլ ծագում է հայերէնի “ժ”-ի տառադարձութիւնից։
Լեզուաբաններին առաջարկում ենք լրջօրէն զբաղուել ներկայացուած տեսութեամբ։
Առակս ցուցանէ, որ “Սողովմոն”-ը նոյն ինքն “Ժողով-ման”-ն է, հարցեր լուծող (solve) անձն է, ինչպէս յայտնի երկու մայրերի օրինակում, եւ ոչ թէ պարզապէս “խաղաղասէր”։
Հետեւաբար “Ժողովուրդ” հասկացութիւնը չի նշանակում “հաւաքուած խառնամբոխ”, այլ “հարցեր լուծող հաւաքականութիւն”, ուստի եւ “Ազգային ժողով”-ն էլ ազգի առաջ բարձրացած հարցերը լուծելու նպատակին ծառայող պետական կառոյցն է։
Այն էլ աւելացնեմ, որ ինքս չեմ ընդունում Սողոմոն իմաստունի առաջ քաշած “ունայնութիւն ունայնութեանց” դրոյթը, իբրեւ թէ աշխարհում ամեն ինչ էլ անիմաստ է։ Քանզի Աստուած աննպատակ չի արարել որեւէ բան, յատկապէս մարդուն։
Իւրաքանչիւր մարդ ունի իր առաքելութիւնը այս կեանքում։
Լաւագոյն մաղթանքներով, մինչեւ նոր հանդիպում։
