20.08.2018
UNESCO’nun güncellenmiş son listesinde Hemşince “tehlike altındaki diller” listesinde yer aldı
UNESCO’nun “tehlike altındaki diller” atlasına göre Türkiye’de 18 dil tehlike altında. Horizon Weekly sitesinin haberine göre Ermenice’nin bir diyalekti olarak kabul edilen Homshetsma/Hemşince/Homşetsnag da UNESCO’nun güncellenmiş listesine “tehlike altındaki dil” olarak girdi. Listede kaç kişinin Hemşince konuştuğu bilgisi yer almadı.
UNESCO dünya üzerinde tehlike altında olan dilleri 5 kategoride sınıflıyor. Vulnerable (kırılgan, çocukların çoğu dili konuşuyor, ancak sınırlı bir alanda) Definitely endangered (tehlike altında, çocuklar artık evde ana dillerini öğrenmiyor) Severely endangered (ciddi biçimde tehlike altında, yaşlılar kendi aralarında konuşuyor, ebeveynler belki anlayabiliyor ancak çocuklarıyla ya da kendi aralarında konuşmuyor ) Critically endangered (kritik biçimde tehlike altında, sadece yaşlılar konuşuyor ancak kısmen ve nadiren) ve Extinct (artık kimse konuşmuyor)
Hemşince UNESCO’nun ‘Definitely endangered’ kategorisinde yer alıyor. Hemşin Kültürü Dergisi olan GOR Dergisi’nde 2015 yılında bir makale kaleme alan yazar Cemil Aksu, Hemşin ve Hemşince hakkında şu bilgileri vermişti:
“Günümüzde Doğu Karadeniz’in Artvin, Rize, Trabzon illerinin birçok ilçesinde, ayrıca Erzurum, Düzce, Sakarya gibi illerde kendilerine Hemşinli diyenlerce oluşturulmuş yerleşimler mevcuttur. Genelde, Türkiye’deki Hemşinlilerin, coğrafik olarak Doğu Hemşin ve Batı Hemşin şeklinde iki ana parçaya bölündüğü varsayılmaktadır.
Doğu Hemşin Artvin’in Hopa ve Borçka ilçelerindekiler ile bu ilçelerden Sakarya Kocaali, Karasu ve Düzce Akçakoca bölgesine göç etmiş olanların kurduğu Hemşin köylerinden oluşmaktadır. Batı Hemşin’in genellikle Rize ili Çamlıhemşin, Hemşin, Pazar, İkizdere, Çayeli, Ardeşen ve Fındıklı ilçeleri ile Trabzon ili Araklı ilçesi, Erzurum ili İspir, Uzundere, Tortum ve Narman ilçelerinin Hemşin köylerini içerdiği düşünülür.
Bu coğrafi bölümlenmenin aynı zamanda dil itibariyle kültürel bir ayrımı da ifade ettiği iddia edilmektedir . Batı Hemşin’de Türkçe ağızlar konuşulmasına karşılık doğu Hemşinlilerin iki dilli olduğu ve “Homşetsnag-Hemşince” denilen bir Batı Ermenice ağzını da konuştuğu kabul edilmektedir.”
agos.com.tr/tr/yazi/21138/unesco-hemsince-yi-tehlike-altindaki-dil-olarak-tanimladi
