30 ՅՈՒՆՈՒԱՐ 2019:
Յակոբ Տէր Խաչատուրեան. «Պատրաստ Ենք Համագործակցութեան, Սակայն Կան Որոշ Մտահոգութիւններ, Որոնց Ուղղութեամբ Պէտք Է Միասին Աշխատիլ»
Արմէն Ռուստամեան. «Հայաստանի Եւ Արցախի Միջեւ Ռազմաքաղաքական Դաշինքի Կնքումը Պէտք Է Դառնայ Մեր Համաժողովրդական Պահանջը»
ՀՅԴ Բիւրոյի նորընտիր ներկայացուցիչ Յակոբ Տէր Խաչատուրեան եւ ՀՅԴ Բիւրոյի նախագահ Արմէն Ռուստամեան 29 յունուարին տուին մամլոյ ասուլիս մը, որուն ընթացքին Յակոբ Տէր Խաչատուրեան նշեց, որ ՀՅԴ 33-րդ Ընդհանուր ժողովը աւարտեց իր աշխատանքները Ստեփանակերտի մէջ: «Նորընտիր Բիւրոն ունեցաւ ամենաբարձր մակարդակի հանդիպումներ Արցախի ղեկավարութեան հետ եւ, վերադառնալով Հայաստան, անմիջապէս նոյն տեսակի հանդիպումներ ունեցաւ Հայաստանի Հանրապետութեան նախագահին եւ վարչապետին հետ», տեղեկացուց ան:
Տէր Խաչատուրեան նշեց, որ հանդիպումներուն ընթացքին յայտնած են գործակցութեան պատրաստակամութիւն` ի շահ մեր հայրենիքին, երկու պետութիւններուն եւ ի խնդիր Հայ դատին:
Արմէն Ռուստամեան` անդրադառնալով ՀՅԴ 33-րդ Ընդհանուր ժողովին, նշեց, որ ինչպէս ՀՅԴ բոլոր ժողովները, այնպէս ալ այս մէկը եղաւ բուռն ու բովանդակային: «Այս Ընդհանուր ժողովը ՀՅԴ-ն որոշեց անցկացնել Արցախում, որն ունի լուրջ խորհուրդ: Մենք համարում ենք, որ հիմնական օրակարգային հարցը եղել եւ մնում է Արցախի հիմնախնդրի հայանպաստ լուծումը», նշեց ան եւ շեշտեց, որ հայկական երկրորդ պետութեան մէջ Ընդհանուր ժողով կը գումարուէր առաջին անգամ, եւ ատիկա խորհրդանշական էր:
«Դաշնակցութիւնն իր համասփիւռ կառոյցով ներկայ է Արցախում, կանգնած է Արցախի կողքին` ի պաշտպանութիւն Հայ դատի հանգրուանի: Բացի այդ` այս ժողովը եկաւ փարատելու բոլոր կասկածները, թէ իբր Դաշնակցութիւնը տարբեր շերտեր ունի, թէ իբր շարքերի եւ ղեկավարութեան միջեւ կան տարաձայնութիւններ: Բիւրոյի կազմի ընտրութիւնն էլ, որ տեղի ունեցաւ մէկ քուէարկութեամբ` 2/3-ից աւելի ձայներով, եկաւ փաստելու, որ ՀՅԴ-ն միակամ է եւ պատրաստ ստանձնել մարտահրաւէրները, եւ այդ առաքելութիւնն ունի մեր կուսակցութիւնը», ըսաւ Ռուստամեանը:
Նշենք, որ ՀՅԴ-ն 33-րդ Ընդհանուր ժողովէն ետք տարածած էր յայտարարութիւն, որուն մէջ կը նշուէր նաեւ, որ Հայաստանի եւ Արցախի միջեւ ռազմաքաղաքական դաշինքի մասին համաձայնագիրի` սեղմ ժամկէտներու մէջ կնքումը հրատապ անհրաժեշտութիւն է:
Պատասխանելով այն հարցումին, թէ ի՞նչ կ՛ենթադրէ այդ ռազմաքաղաքական դաշինքը եւ ինչո՞ւ ճիշդ այսօր Դաշնակցութիւնը կը խօսի այդ մասին` ՀՅԴ Բիւրոյի նախագահ Արմէն Ռուստամեան ըսաւ, որ Դաշնակցութիւնը այդ հարցը բարձրացուցած էր վաղուց:
Ռուստամեանի համաձայն, առնուազն անոնք, որոնք քիչ մը երկար կենսագրութիւն ունին քաղաքական կեանքին մէջ, կը փաստեն, որ ռազմաքաղաքական դաշինքի հարցը Դաշնակցութիւնը վաղուց բարձրացուցած էր, ատոր մասին խօսած են երեւի 10 տարիէն աւելի:
«Միշտ դրա անհրաժեշտութիւնը կարեւորել ենք: Ռազմաքաղաքական դաշինքն, ըստ էութեան, մի կողմից` չի թուլացնի մեր դիրքերը բանակցային գործընթացում, միւս կողմից` կ՛արձանագրի Հայաստանի եւ Արցախի անմիջական կապը: Այսինքն` այն ամէնն ինչ տէ ֆաքթօ ունենք, տէ ժիւրէ իրաւական դաշտ բերելու իրաւական հարցն է լուծելու ռազմաքաղաքական դաշինքը: Այս խնդիրների հետապնդման հետ կապուած ճշգրիտ քայլեր ենք արել: Եթէ յիշէք, ժամանակին դեռ նախագահական ընտրութիւններին, երբ Վահան Յովհաննիսեանն առաջադրել էր իր թեկնածութիւնը, խօսել էինք չյարձակուելու մասին Ազրպէյճանի հետ աքթ կնքելու վերաբերեալ: Իսկ ապրիլեան պատերազմի հետեւանքներով մեր առաջարկութիւնն ընդունեց իշխանութիւնը, յանձնարարութիւն տուեց արտաքին գործերի նախարարութեան, որ պատրաստի փաստաթուղթ», ըսաւ Ռուստամեան` աւելցնելով, որ այդ ամբողջ աշխատանքներուն մէջ Դաշնակցութիւնը միշտ ներգրաւուած եղած է:
Ռուստամեանի հաւաստումով` ՀՅԴ-ն ունի իր պատկերացումները, թէ ինչպէ՛ս պէտք է ըլլայ այդ ռազմաքաղաքական դաշինքը, եւ կը կարծեն, որ այսօր ալ իսկապէս ռազմաքաղաքական դաշինքի կնքումն անհրաժեշտութիւն է, աւելի՛ն` այդ անհրաժեշտութիւնը վաղուց հասունցած էր: «Այսօր ունենք լուրջ սպառնալիքներ Արցախի անվտանգութեան հետ կապուած` նոր պատերազմ հրահրելու Ազրպէյճանի մտադրութիւնների առումով: Պէտք է յստակ արձանագրենք, որ յարձակում Արցախի վրայ, նշանակում է` յարձակում Հայաստանի վրայ: Մեր միասնական անվտանգութեան համակարգի վերաբերեալ մենք մատնանշումներ արել ենք նախորդ բոլոր համագործակցութեան պայմանագրերում: Այսինքն` բացարձակապէս անհիմն են, եւ ես բացատրութիւն չեմ տեսնում այն յայտարարութիւնների մէջ, թէ Դաշնակցութիւնը նոր է յիշում սրա մասին: Գուցէ ուղղակի ոմանց պէտք է այդպէս ներկայացնել», ըսաւ Արմէն Ռուստամեան:
Ան նշեց նաեւ, որ ռազմաքաղաքական դաշինքի կնքումը ՀՅԴ-ի հետեւողական մօտեցումը եղած է եւ այսօր ալ ատոր մասին կը խօսին` զայն գործնական դարձնելու համար: ՀՅԴ Բիւրոյի նախագահին համաձայն, ռազմաքաղաքական դաշինքի կնքման վերաբերեալ Դաշնակցութիւնը արդէն իսկ հանդիպած ու զրուցած է ինչպէս Արցախի նախագահին, նոյնպէս ալ Հայաստանի Հանրապետութեան վարչապետին հետ. «Գտնում ենք, որ պէտք է այդ դաշինքի կնքման` ճիշդ համաձայնեցուած քայլերը պայմանաւորենք, ճանապարհային քարտէս մշակենք ու գնանք դրա կնքմանը: Կարծում եմ` սա պէտք է դառնայ մեր համաժողովրդական պահանջը` արցախահայութեան, Հայաստանի եւ սփիւռքի, որպէսզի մենք միասին արձանագրենք մեր միակամութիւնը` պաշտպանել մեր համահայկական շահերը` Արցախն ու Հայաստանը միասին վերցրած»:
ՀՅԴ Բիւրոյի նորընտիր ներկայացուցիչ Յակոբ Տէր Խաչատուրեանն ալ նշեց, որ Հայաստանի եւ Արցախի միջեւ ռազմաքաղաքական դաշինքի կնքման մասին Դաշնակցութեան համաժողովն ալ յստակօրէն արտայայտուեցաւ` որդեգրելով նախկին մօտեցումները:
«Համաժողովը անհրաժեշտ գտաւ, որ ապրիլեան քառօրեայէն յետոյ եւ ներկայ իրավիճակէն մեկնելով` մենք պէտք է պատրաստ ըլլանք պատերազմական գործողութիւններու` որեւէ ժամանակ սկսելուն: Ռազմաքաղաքական դաշինքը իրաւական հարթութեան վրայ կը բերէ Արցախի անվտանգութեան հարցին մէջ Հայաստանի դերակատարութիւնը», ըսաւ Տէր Խաչատուրեան:
Պատասխանելով այն հարցումին, թէ Դաշնակցութիւնը ի՞նչ գործելաոճով կը միտի շարունակել իր գործունէութիւնը եւ յառաջիկային արդեօք ՀՅԴ-ն պիտի համագործակցի՞ Հանրապետական կուսակցութեան հետ` Արմէն Ռուստամեան յիշեցուց, որ երբ իրենք կը մասնակցէին այս ընտրութիւններուն, բազմիցս կրկնած են, որ Դաշնակցութեան հետագայ գործունէութիւնը բացարձակապէս կապուած պիտի չըլլայ ընտրութիւններուն արդիւնքներուն:
Ըստ անոր, Դաշնակցութիւնը Ազգային ժողովին մէջ ըլլայ թէ ոչ, իր գործունէութիւնը պիտի շարունակուի: «Մենք հայ իրականութեան մէջ իսկապէս կայացած` եթէ չասեմ միակ, ապա ամենակայացած կուսակցութիւնն ենք: Ո՛չ միայն կուսակցութիւն ենք իր ներկայութեամբ Հայաստանում, այլ չկայ մէկ այլ կուսակցութիւն, որ ներկայութիւն ունենայ բոլոր այն տեղերում, որտեղ հայութիւնն իր ներկայութիւնն արձանագրել է` Արցախ եւ սփիւռքի բոլոր մասերում: Մեր գործիքակազմը մեր ծրագրից է բխում, մեր ուժի աղբիւրը մեր ժողովուրդն է, համասփիւռ հայութիւնը, եւ պայմանաւորուած չէ մանդատներ ունենալ-չունենալով», հաստատեց ան:
ՀՅԴ Բիւրոյի նախագահին համաձայն, Դաշնակցութիւնը 70 տարի նոյնիսկ Հայաստանի մէջ ներկայութիւն չէ եղած, վերընձիւղուած է 90-ականներուն` յայտարարելով իր ներկայութիւնը Հայաստանի մէջ եւ հոն չըլլալով իսկ շարունակած է իր գոյութիւնը: Ռուստամեան յիշեցուց, որ եղած է ժամանակ, երբ Դաշնակցութիւնը խորհրդարանին մէջ ներկայ չէ եղած իսկ, մասնաւորապէս 90-ականներուն. «Մենք յետոյ այնտեղ ունեցանք խումբ, երբ բոլորը տեսան, որ կայ արտակարգ իրավիճակ, ազգային խնդիրներին հետամուտ լինելու անհրաժեշտութիւն, եւ խորհրդարանում ձեւաւորուեց մեծաքանակ պատգամաւորական խումբ: Մենք այդ բոլոր փուլերն անցել ենք եւ վստահ ենք` եթէ մեր գաղափարները կենսունակ են, մեր ասելիքը յստակ է եւ բխում է ժողովրդի շահերից, Դաշնակցութիւնն անելիք եւ ուժի աղբիւր ունի»:
Ինչ կը վերաբերի Հայաստանի Հանրապետական կուսակցութեան հետ համագործակցելուն, ապա Ռուստամեան նշեց, որ իրենք ժամանակին հրապարակած էին յայտնի 7 կէտերը եւ ըսած, որ Դաշնակցութիւնը պիտի համագործակցի անոնց հետ, որոնք կ՛ընդունին այդ 7 կէտերը:
«Այս փուլում յստակ արձանագրել ենք` Հայաստանը կանգնած է լուրջ մի ջրբաժանի առաջ. մենք պէտք է համախմբենք մեր ուժերը եւ գիտենք, որ ունենք առնուազն երկու պետութիւն, որ թշնամական վերաբերմունք ունի Հայաստանի նկատմամբ` թուրք-ազրպէյճանական տանդեմի մասին է խօսքը: Մեր կարծիքով` Հայաստանն ինչպիսի իշխանութիւն էլ ունենայ, այդ առարկայական պայմաններում պէտք է գործի` կայ պատերազմական վիճակ եւ կայ շրջափակման վիճակ: Հայաստանը պէտք է զարգանայ` չզիջելով, այսինքն` մենք պէտք է յստակ հասկանանք այն, որ Հայաստանի զարգացումը պէտք է ապահովի այն, որ մենք չզիջենք մեր ազգային նպատակները, սերունդների շահերը` Արցախում եւ հայ-թուրքական յարաբերութիւններում», ըսաւ Ռուստամեան:
Ան հաստատեց, որ պատրաստ են ամենասերտ համագործակցութեան անոր հետ, որ կ՛ընդունի հայեցակարգային այդ մօտեցումը` զարգանալ չզիջելով, իսկ ան, որ չ՛ընդունիր, պիտի ըլլայ ամենաառճակատուող ընդդիմութիւնը այդ քաղաքական ուժին:
Ռուստամեան յիշեցուցած է 1990-ականները, երբ որոշում տրուեցաւ, որ եթէ Հայաստան կ՛ուզէ զարգանալ, պէտք է զիջի:
«Յայտնի խօսքը Լեւոն Տէր Պետրոսեանի յիշում էք` Սերգօ ջան, լաւ չես ապրի, քանի Ղարաբաղի խնդիրը չի լուծուել: Մենք էլ ասում ենք` Ղարաբաղի խնդիրը լուծելը մեր ազգային արժանապատուութեան հարցն է: Մեր ձեռքբերած նուաճումը` Արցախի ազատագրուած տարածքներն ու յաղթանակը, մեր գլխաւոր նուաճումն է եւ սրանից զիջում չի կարելի թոյլ տալ: Սա նշանակում է` համապատասխան ներքին եւ արտաքին քաղաքականութիւն մշակել: Արտաքին քաղաքականութեան մէջ պաշտպանել Արցախի ինքնորոշման իրաւունքը, գնալ Արցախի հիմնահարցի լուծման այն ճանապարհով, որն Արցախի ժողովուրդը հանրաքուէով ու Սահմանադրութեամբ հռչակել է: Իսկ ներքին տրամադրութեան մէջ սա ենթադրում է, որ մենք պէտք է ունենանք այնպիսի մօտեցում, որ այդ 42.000 քառ. քիլոմեթրը` Հայաստան եւ Արցախ, ոչ թէ բեռ է, որից պէտք է ազատուել, այլ պաշար է զարգացման, ինչը մեզ բաւարար է, որ մենք ինքնուրոյն զարգանանք», ըսաւ Ռուստամեան` աւելցնելով, որ բանակն ալ ոչ թէ ծանր վակոն է մեր գնացքին մէջ, այլ լոքոմոթիւ պէտք է դառնայ. «Դրա համար ռազմաարդիւնաբերական համալիրը պէտք է զարգացուի, բանակը դառնայ ոչ թէ սպառող, այլ նպաստի տնտեսութեան զարգացմանը եւ, ամենակարեւորը, ինքնաբաւութիւնը պէտք է մեծացուի: Պէտք է հասնենք նրան, որ ինքնաբաւ լինենք հնարաւորինս շատ ապրանքատեսակների հետ կապուած»:
Ան տեղեկացուց, որ վերոյիշեալ հարցերուն մասին իրենք խօսած են նաեւ վարչապետ Նիկոլ Փաշինեանին հետ կայացած հանդիպման ընթացքին:
Ըստ ՀՅԴ Բիւրոյի նախագահին, եթէ այս մօտեցումները դառնան պետական ծրագիր, կառավարութեան ծրագիր, պատրաստ են ամբողջութեամբ համագործակցելու:
ՀՅԴ Բիւրոյի նորընտիր ներկայացուցիչ Յակոբ Տէր Խաչատուրեան ըսաւ, որ եթէ Հրանդ Մարգարեան իր թեկնածութիւնը բացառած չըլլար, այս Ընդհանուր ժողովը իբրեւ Բիւրոյի անդամ կ՛ընտրէր նաեւ զինք:
Պատասխանելով այն հարցումին, թէ ՀՅԴ-ի սխալները արդեօք պայմանաւորուա՞ծ էին Հրանդ Մարգարեանի գործունէութեամբ` Յակոբ Տէր Խաչատուրեան նշեց. «Հրանդ Մարգարեան ՀՅԴ Բիւրոյի ներկայացուցիչն էր վերջին 19-20 տարիներուն ընթացքին: ՀՅԴ-ն չունի սկզբունք` միանձնեայ ղեկավարութեան շուրջ համախմբուելու»:
Լրագրողներէն մէկը նշեց, թէ Հրանդ Մարգարեան իր ելոյթին մէջ յայտարարած է, որ իրեն դէմ կային խմորումներ. իբրեւ պատասխան Տէր Խաչատուրեան ըսաւ, որ կ’ուզէ քանի մը բան յստակացնել: «Դաշնակցութիւնը միշտ գործած է հաւաքական ղեկավարութեան սկզբունքով` իր բոլոր մարմիններուն մէջ: Անշուշտ, անձնական խառնուածքի իմաստով կրնան տպաւորութիւնները ուրիշ ըլլալ, բայց իրականութիւնը այն է, որ որոշումները կայացուած են հաւաքականօրէն, զետեղուած են Ընդհանուր ժողովներու, ընդհանուր ռազմավարութեան մէջ: Ընդհանուր ժողովի որոշումներն ալ պարտադիր են բոլոր շարքայիններուն եւ մարմիններուն համար: Պէտք է ըսեմ, որ Հրանդ Մարգարեան կը վայելէր յարգանքը ո՛չ միայն Բիւրոյի կազմին մէջ իր գործունէութեամբ, այլ անկէ առաջ ան եղած է Հայաստանի Գերագոյն մարմինի անդամ եւ ղեկավար, Արցախի ազատամարտի մասնակից եւ Իրանի ու Լիբանանի մէջ քաղաքացիական պատերազմներու ժամանակ այդ համայնքներու հայութեան պաշտպան», ըսաւ Բիւրոյի ներկայացուցիչը եւ ընդգծեց. «Ուստի պէտք չէ կասկած գոյութիւն ունենայ, թէ ասիկա աշխատանք էր, որ ընկեր Հրանդը հեռու մնայ: Ան ուզեց չառաջադրել իր թեկնածութիւնը, եւ որպէսզի կանխէ որեւէ կասկած, այդ յայտարարութիւնը կատարեց ժողովի բացման խօսքին մէջ»:
Արմէն Ռուստամեանի համաձայն, ժապաւէններու ընդմէջէն չէ, որ պիտի տեղեկանանք, թէ ի՛նչ տեղի ունեցաւ 2008-ի մարտ 1-ին. «Մենք մարտի 1-ին եղել ենք, տեսել ենք` ինչ է կատարուել, երեւոյթը գնահատել ենք շատ յստակ: Մենք պաշտպանել ենք ոչ թէ Ռոպերթ Քոչարեանին` որպէս անձի, այլ` արդարադատութիւնը, եւ մենք այդտեղ խնդիր ենք տեսնում: Այն ձեւով, որ մեղադրանք է ներկայացուել Ռոպերթ Քոչարեանին, հիմա էլ միւսներն են ընդգրկւում այդ գործընթացի մէջ, այսպէս ասած` մայր գործի մէջ, սա մեզ մօտ մեծ մտահոգութիւններ է յառաջացնում` մեր երկրում արդարադատութեան իրականացման մասով: Արդարադատութիւնը պէտք չէ ընտրովի լինի, արդարադատութիւնը պէտք չէ տպաւորութիւն ստեղծի, թէ հաշուեյարդարի կամ վրէժի նպատակ է հետապնդում: Արդարադատութիւնն առաջին հերթին պէտք է վերաբերի նրան, որ բացայայտուեն տասը զոհերի մեղաւորները: Երբ այս ձեւով է դրւում մեղադրանքը, փորձ է արւում այդ խնդիրը երկրորդական դարձնել: Դրւում է մի մեղադրանք, որը պէտք է ապացուցուի, եւ յետոյ միայն գտնենք մեղաւորին, այսինքն` տուել ենք մի ձեւակերպում` սահմանադրական կարգի տապալում, որը դեռ պիտի ապացուցուի` եղե՞լ է, թէ՞ ոչ, եւ նոր գտնենք տապալողին: Մինչդեռ` կար շատ ակնյայտ փաստ` 10 զոհ: Այդ մարդկանց զոհուելու մեղաւորներին գտնէինք, եւ երբ այդպէս գտնենք, կարկինը շատ աւելի լայն կը բացուի, եւ ովքեր առնչութիւն են ունեցել այդ մարդկանց զոհուելուն, որեւէ կերպ նպաստել են, ինչ-որ ձեւով մթնոլորտ են ստեղծել, որ այդ զոհերը լինեն, նրանք էլ պիտի ընդգրկուեն եւ իրենց ցուցմունքներով նպաստեն բացայայտմանը: Պէտք չէ ասել` մի մասը մեղաւոր է, միւս մասը` ոչ: Մեր խորին համոզմամբ` երկու կողմում էլ կան մեղաւորներ», նշեց Ռուստամեան` շեշտելով, որ այս գործը մինչեւ հիմա քաղաքական տողատակով կը ներկայացուի:
«Մենք ամէն ինչ արեցինք, որ Հայաստանում յստակութիւն մտնի, եւ այն ժամանակ, երբ դատւում էին մարտի 1-ի գործով, եօթը հոգու դատ կար, այդ ժամանակ մենք էինք, որ առաջին քայլերը կատարեցինք` այն յօդուածը, որի տակ ամէն ինչ մտնում էր, տարանջատեցինք, յստակեցրեցինք մեղադրանքը, դրա պատճառով էլ համաներումը եղաւ, այդ մարդիկ ազատուեցին: Սա ոչ մէկը չի յիշում: Դաշնակցութիւնն այն ժամանակ էլ յստակ յատուկ կարծիք ներկայացրեց, երբ յանձնաժողով էր ստեղծուած, ասել ենք, որ բաւարարուած չենք այս յանձնաժողովի աշխատանքներով, որովհետեւ չբացայայտուեց, թէ ովքեր են մեղաւոր 10 զոհերի հարցում», ընդգծեց Ռուստամեան` աւելցնելով, որ սահմանադրական կարգի մեղադրանքը սխալ տեղ կը տանի մեզ, մոռցուած է` որո՞նք կրակած են, որո՞ւ հրահանգով:
«10 զոհերի հարազատներին պէտք չէ մոլորեցնել, թէ իբր այսպէս բացայայտում ենք` ովքեր են կանգնած այդ զոհերի յետեւում», շեշտեց Ռուստամեան:
Անդրադառնալով Հայաստանի մէջ շարք մը քրէական գործերուն, որոնց կարգին Սամուէլ Մայրապետեանի գործին առնչութեամբ Մարդու իրաւունքներու եւրոպական դատարանի արձագանգներուն` դաշնակցական գործիչը դիտել տուաւ, որ կը սկսի ընթացք մը, երբ Հայաստանի հեղինակութիւնը կրնայ տուժել:
Արմէն Ռուստամեան, անդրադառնալով իշխանութեան հասցէին ՀՅԴ Բիւրոյի նախկին ներկայացուցիչ Հրանդ Մարգարեանի կարծր քննադատութիւններուն, ըսաւ, որ Հ. Մարգարեան իր ելոյթով արտայայտած է այն, «ինչ մենք ամբողջ նախընտրական քարոզարշաւի ընթացքին հրապարակի վրայ ասել ենք»: «Մենք շատ յստակ ասել ենք, թէ ինչո՛ւ ենք մտել այս ընտրական պայքարի մէջ եւ ասել ենք, որ մտել ենք որպէս ընդդիմութիւն, ձեւակերպել ենք մեր ընդդիմադիր կեցուածքը` թէ՛ արտաքին, թէ՛ ներքին հարցերի մասով», նշեց ան:
Ըստ Ռուստամեանի, գլխաւոր վտանգը, զոր արձանագրած են, այն է, որ անցեալի` 90-ականներուն դասերը կ՛առաջնորդեն այն եզրակացութեան, որ կայ շատ մեծ վտանգ, որ նոյն սխալը կրկնենք: «Դրա համար ես միշտ ասել եմ, որ սա տէ ժավիւ է յիշեցնում: Անհանգստութիւնը շատ յստակ է` այս նորը չլինի լաւ մոռացուած հնի կրկնութիւն: Այսինքն, մենք պէտք չէ բերենք նրան, որ հին մենաշնորհը փոխարինուի նոր մենաշնորհով: Մենք 5 խնդիր էինք դրել, որով էլ պայմանաւորել էինք հետագայ համագործակցութիւնը Նիկոլ Փաշինեանի հետ: Այդ խնդիրներից մէկն այն էր, որ մենք պէտք է ամրապնդենք խորհրդարանական համակարգը եւ լուծենք իրենց իսկ կողմից ձեւակերպուած, սուփերվարչապետական համակարգի խնդիրը: Սուփերվարչապետական համակարգից հրաժարում մենք այսօր չենք տեսնում: Նախարարութիւնների հետ կապուած փոփոխութիւնները, որ բերել էին, դրանով ակնկալում էինք տեսնել ներքին գործերի նախարարութեան ամրագրում, այդ կերպ ոստիկանութիւնը եւ մի շարք այլ կառոյցների վերահսկողութիւնը կը փոխանցուէր Ազգային ժողովին», ըսաւ ան:
Ան հաստատեց, որ ունին խորքային հարցեր: «Մենք ակնկալում ենք, որ նոր իրավիճակում, երբ պատասխանատուութիւնն ամբողջապէս մէկ քաղաքական ուժին է պատկանում, այդ հարցերին պէտք է շատ ուշադիր հետամուտ լինեն: Մենք դեռ ունենք յոյս, որ ինչպէս ես ասացի` կը զարգանանք չզիջելով: Այսինքն` մեր սեփական պաշարի վրայ կեդրոնանալով կը զարգանանք այնպէս, ինչպէս կը պահանջի մեր շահերը: Մենք առայժմ դա չենք տեսնում, կը գայ ծրագիր, կը կատարուեն քայլեր, կը տեսնենք, բայց յոյս ունենք, որ կը գնայ այդ ուղղութեամբ: Եթէ այդ քայլերը կատարուեն, մենք որեւէ խնդիր չունենք համագործակցելու»:
Պատասխանելով այն հարցումին, թէ ժողովուրդը իշխանութեան դէմ պիտի չհամախմբե՞ն` Ռուստամեան նշեց. «Կը համախմբենք, եթէ լինի հակառակ ծրագիրը` զիջենք, որ զարգանանք, եթէ այդպիսի վիճակ եղաւ, կը համախմբենք: Դա արել ենք Լեւոն Տէր Պետրոսեանի ժամանակ, դա արել ենք Սերժ Սարգսեանի ժամանակ` «Ոչ»-ի շարժումով, եւ եթէ հիմա նոր իշխանութիւնները նման զիջումների պէտք չէ գնան եւ պաշարները մեր մէջ ամրացնելու քաղաքականութիւն տանեն, մենք ամբողջութեամբ կը սատարենք այդ իշխանութեան», ըսաւ ան:
Ռուստամեան դիտել տուաւ, որ Դաշնակցութիւնը Փաշինեանի հետ որեւէ խոչընդոտ, հարց չի տեսներ` իր առջեւ դրուած կարեւորագոյն ազգային, պետական խնդիրները լուծելու առումով: «Մենք յարաբերուելու ենք` լինի Փաշինեանը, թէ` ոեւէ այլ մէկը, ըստ մեր ունեցած գաղափարական-քաղաքական սկզբունքների: Այդ դաշտն այսօր կայ, դա մեր հանդիպումներն են ցոյց տալիս: Պարոն Փաշինեանի հետ մենք խօսում ենք շատ կառուցողական մթնոլորտում, հասկանալի ենք դարձնում միմեանց տեսակէտները, ուստի ես լաւատեսօրէն եմ տրամադրուած մեր հետագայ համագործակցութեան հարցում: Ի վերջոյ, ինչ էլ լինի, այսօր Հայաստանի գլխաւոր առաջին դէմքը, որ վարում է թէ՛ արտաքին, թէ՛ ներքին քաղաքականութիւնը, Հայաստանի վարչապետն է: Սխալ կը լինի, եթէ չասեմ` ապազգային ու հակապետական է այն մօտեցումը, որ ուզենաս` օր առաջ ձախողուի այդ իշխանութիւնը, քանի որ դու իշխանութեան մէջ չես, որ քո տեսակէտներն աւելի առաջ գնան: Մենք չենք ընթանում այն տրամաբանութեամբ` ինչքան վատ էք, այնքան լաւ: Մենք ուզում ենք, որ լինի լաւ, եւ վստահ ենք, որ այդ ժամանակ բոլորի համար էլ լաւ կը լինի, Դաշնակցութեան համար էլ լաւ կը լինի», ըսաւ ան:
Ռուստամեան ընդգծեց, որ այս տրամադրուածութեամբ պատրաստ են համագործակցելու: «Նոր ձեւաւորուած Բիւրոն էլ իր յանձնառութիւնն այդ առումով տեսնում է, իր պատրաստակամութիւնը յայտնել է այն ծրագրերի շուրջ համագործակցել, որոնք, մեր կարծիքով, այսօր արդիական են մեր երկրի եւ պետութեան համար, եւ առայժմ այդ փոխըմբռնումը պարոն Փաշինեանի հետ ունեցել ենք, եւ դա աւելի կը խորանայ», ըսաւ ան:
Լրագրողները հարցուցին, որ Դաշնակցութիւնը կ՛ըսէ, որ պաշտօններ, նախարարութիւններ չ՛ուզեր, բայց միեւնոյն ատեն կ՛ըսէ, որ պատրաստ է համագործակցելու այս իշխանութեան հետ, նաեւ կը նշէ, որ այս իշխանութիւնը հաւանական է, որ տարածքներ յանձնէ, խաղերու մէջ է, այս բոլորին լոյսին տակ ՀՅԴ-ն համագործակցութիւնը ի՞նչ ձեւաչափով կը պատկերացնէ: Ռուստամեան պատասխանեց. «Ոչ կուրօրէն: Դուք շատ լաւ նկարագրեցիք: Պատրաստ ենք համագործակցել` աչքերներս բաց, ըստ մեր նախանշած ծրագրերի, նպատակների: Ինքնանպատակ որեւէ համագործակցութիւն մեզ համար անընդունելի է, չի ընդունւում նաեւ այնպիսի համագործակցութիւնը, երբ մեր ձայնը կարող է անտեսուել»:
Ըստ անոր, իրենք շատ պարզ բաներու մասին կը խօսին, որովհետեւ Դաշնակցութիւնը այն կուսակցութիւնը չէ, որ նախարարութիւններու համար, այժմէական ինչ-որ հարց լուծելու համար լծակ ստանայ, այսպիսի ձեւերով Դաշնակցութիւնը երբեք չէ առաջնորդուած: «Դաշնակցութիւնն առաջնորդուել է իր յստակ ծրագրով եւ գաղափարներով: Եթէ այդպէս վարուէր որեւէ մարմին, մէկ օրուայ կեանք չէր ունենայ: Այս Ընդհանուր ժողովը, որը 10 օր է տեւել, ի՞նչ է քննարկել: Ամենամանրամասնութիւններով է քննարկել մեր ցանկացած յայտարարութիւնը, իշխանութեան կողմից կատարուած յայտարարութեանը մեր արձագանգը, մեր պահուածքը եւ այս ամէն ինչի ամփոփումից եկել է այն եզրակացութեան, թէ ինչպէ՛ս մենք պէտք է շարունակենք մեր ընթացքը», նշեց ՀՅԴ Բիւրոյի նախագահը:
Ռուստամեան շեշտեց, որ բոլորը պէտք է ընկալեն, որ ՀՅԴ-ն մէկն է այն բացառիկ ազգային կառոյցներէն, որ միայն դաշնակցականներու կառոյցը չէ: «Մեր ժողովրդի ստեղծած բացառիկ կառոյցն է , որ 30-ից աւելի երկրում գործում է: Իրարից անկախ` մարդիկ հաւաքւում են, բայց նոյն գաղափարների ու նպատակների շուրջ են համախմբուած: Ոեւէ մէկին թոյլ չենք տայ, որ այդ գաղափարներից ու ծրագրերից շեղուի, որեւէ համագործակցութեամբ դա դրուի հարցականի տակ, որեւէ յայտարարութեամբ մենք մեր նախորդ յայտարարութիւնները հերքենք: Մենք պատասխան ենք տալիս 129 տարուայ համար, չկայ այդպիսի մի քաղաքական ուժ, որ 129 ամսուայ համար պատասխան տայ: Մենք այդ կուսակցութիւնն ենք, իսկ դա պատահական չի լինում: Այդպիսի կուսակցութեան կենսունակութիւնը պահպանւում է միայն նրանով, որ դու քո սկզբունքներին հաւատարիմ մնաս: Այդ ձեւով մենք պէտք է համագործակցենք ցանկացած քաղաքական ուժի հետ: Կարծում եմ, որ որեւէ իշխանութիւն, ինչպիսի՛ մեծամասնութիւն էլ ունենայ, անցած մեր անկախութեան փորձը եւ պատմութիւնը դա է ցոյց տուել, որ պէտք է հաշուի նստի Դաշնակցութեան հետ, որովհետեւ դա միայն կուսակցութեան հետ հաշուի նստել չի նշանակում: Դա նշանակում է այդ գաղափարը կրող, այդ գաղափարին նուիրուած հայութեան հետ հաշուի նստել: Սա է խնդիրը, եւ պատահական չէ, որ ասում եմ` կապ չունի, Դաշնակցութիւնը խորհրդարանում է, թէ` խորհրդարանից դուրս: Սա բացարձակապէս Դաշնակցութեան նսեմացում կամ իրավիճակի փոփոխութիւն չի կարող առաջացնել, այնպէս որ` Դաշնակցութիւնը պէ՞տք է գործի, թէ՞ չգործի: Պարզապէս այդ մի գործիքը` Ազգային ժողովի ամպիոնը, չենք ունենայ, բայց կ՛ունենանք բազմաթիւ այլ ամպիոններ, որոնցից ոչ ոք մեզ չի կարող զրկել», հաստատած է ՀՅԴ Բիւրոյի նախագահը:
Բիւրոյի ներկայացուցիչ Յակոբ Տէր Խաչատուրեան հաստատեց, որ նկատած պէտք է ըլլան, թէ վերջին շրջանին` ժողովրդային շարժումէն ետք, քանի մը առիթներով վարչապետին հետ շարունակական հանդիպում ունեցած են թէ՛ Հայաստանի մէջ, եւ թէ՛ անկէ դուրս:
«Ես անձամբ Ուաշինկթընի մէջ, երբ Արմէն Գարոյի արձանի բացում կը կատարուէր, նշած եմ, որ այս կառավարութեան յաջողութիւնը բոլորիս յաջողութիւնն է, եւ ձախողութիւնը` բոլորիս ձախողութիւնը: Բացի ատկէ, հանդիպումներ տեղի ունեցած են նաեւ Փարիզի, Լիբանանի մեր Կեդրոնական կոմիտէին հետ, Նիւ Եորքի մէջ` Ամերիկայի երկու կեդրոնական կոմիտէներուն հետ, եւ մենք նաեւ այլազան հանդիպումներ ունեցած ենք` նախարարներու, դեսպաններու հետ ու այլ մակարդակներու վրայ, եւ միշտ կրկնած ենք հետեւեալը` կ՛ողջունենք Հայաստանի մէջ եղած այս փոփոխութիւնները, մանաւանդ այն, որ կը վերաբերի ժողովրդավարութեան ամրապնդման, կաշառակերութեան դէմ պայքարին եւ, յուսամ, նաեւ մենաշնորհներու վերացման», ըսաւ ան:
Ըստ Տէր Խաչատուրեանի, սակայն կան որոշ մտահոգութիւններ, որոնց ուղղութեամբ պէտք է միասին աշխատիլ: Մտահոգութիւններէն առաջինը կապուած է արցախեան հարցին: «Արցախեան տագնապին վերաբերեալ ունինք մտահոգութիւններ: Նաեւ մենք աւելի զգուշ ենք, որովհետեւ օտար պետութիւններէ հասած տեղեկութիւնները մտահոգիչ են, մտահոգիչ այն իմաստով, որ ծայրայեղ լաւատեսութիւնը ինքնին արդէն յոռետեսութեան կ՛առաջնորդէ մեզ, որովհետեւ կը նշանակէ, որ ընդհանուր մեղսակցութիւն գոյութիւն ունի արտաքին ուժերու կողմէ, որպէսզի լուծում պարտադրուի, իսկ թէ որքանո՞վ կը յաջողի կամ ոչ, կախեալ է մեր բոլորէն` մեր ժողովուրդէն, իշխանութեան հետ համագործակցութենէն, որ Արցախը մնայ ամուր եւ անզիջող», ըսաւ ՀՅԴ Բիւրոյի ներկայացուցիչը:
Ըստ անոր, երկրորդ մտահոգութիւնը կապուած է անոր, որ յայտարարուեցաւ, թէ Դաշնակցութիւնը բազմաշերտ է, ապա տարուեցաւ սեւ ու սպիտակի քաղաքականութիւն: «Այդ հարցը իրապէս կը մտահոգէ մեզ: Եթէ ասոնք յատուկ միայն ընտրական պայքարի ժամանակ արտայայտուած ծայրայեղութիւններ էին, այդ պարագային պարոն վարչապետէն կ՛ակնկալենք, որ իր շրջապատին ալ փոխանցէ այդ ընդհանուր հասկացողութիւնը, որ ասիկա վնասակար երեւոյթ է: Ես ձեզ տառացիօրէն եւ աներկբայօրէն կը հաստատեմ, որ Դաշնակցութեան մէջ բաժանում գոյութիւն չունի, եւ այն արտայայտութիւնները, թէ ներսինները վատ են, դուրսինները լաւ են, ոչ մէկ տեղ կը տանի մեզ: Կ՛ուզեմ ըսել, որ Դաշնակցութիւնը միշտ կողմնակից եղած է համախմբելուն եւ ոչ թէ բաժանարար գիծեր ստեղծելուն», վստահեցուց Տէր Խաչատուրեան:
Դաշնակցութեան մտահոգութիւնը, ըստ անոր, անշուշտ, նաեւ ազգային գաղափարախօսութիւնն է: «Մէկ ժողովուրդ ըլլալու գաղափարը այսօր սփիւռքի մէջ, բարեբախտաբար, Դաշնակցութիւնը կրցած է պահել հակառակ դժուար պայմաններուն, եւ այդ մէկը պէտք չէ խախտել: Մէկ ժողովուրդ ըլլալու հասկացողութիւնը անոր համար է, որ դուն ունենաս գաղափարական որոշ տարակարծութիւններ, օրինակ` մէկը ունի աւելի ձախ դիրքորոշում, Դաշնակցութիւնը ժողովրդավար է, բայց նաեւ ընկերվարական կուսակցութիւն է, կան նաեւ տնտեսական զարգացման եւ այլ ոլորտներու մէջ տարբեր մօտեցումներ, բայց ասոր համար անհրաժեշտ է խօսակցութիւնն ու գործակցութիւնը: Եւ մենք վարչապետին հետ հանդիպումին ընթացքին ըսած ենք, որ պատրաստ ենք այդ գործակցութեան, մինչեւ այն ժամանակ, որ այս որոշ մտահոգութիւնները փարատին: Այս` բաժանարար գիծերու քաղաքականութիւնը պէտք է վերցուին վարչապետին եւ անոր շրջապատին կողմէ, որովհետեւ ատոր ականատես եղած ենք նաեւ սփիւռքի մէջ», եզրափակեց Տէր Խաչատուրեան:
aztagdaily.com/archives/425221
