10 նոյեմբեր 2015
Արցախի Հանրապետութիւնն ու ազատագրուած տարածքները ազրպէյճանական նկատող Եւրոպական խորհուրդի Խորհրդարանական վեհաժողովի (ԵԽԽՎ) բանաձեւը ոչ միայն հայկական կողմին համար, այլ ընդհանրապէս քաղաքական տրամաբանութեան սահմաններուն մէջ ազրպէյճանական յաղթանակ նկատելը հիմնաւորեալ չի թուիր:
ԵԽԽՎ-ի բանաձեւը աւելի շատ երկու ուղղութեամբ խոր հակասութիւններ ստեղծող եւ այդ իմաստով նաեւ նման բանաձեւերու բովանդակութիւնն ու յատկապէս ազդեցիկութիւնը խնդրոյ առարկայ դարձնող երեւոյթ է: Այս մէկը չի նշանակեր, որ նման քաղաքական միջավայրեր լուսանցքային կարեւորութիւն պէտք է ստանան թէ՛ Հայաստանի Հանրապետութեան արտաքին դիւանագիտութեան եւ թէ՛ սփիւռքահայ հասարակական կազմակերպութիւններու համար:
Այսօր գոյութիւն ունի միջազգային պայմանաւորուածութիւն արցախեան հակամարտութեան միջնորդական առաքելութիւնը վստահելու ԵԱՀԿ-ի Մինսքի խմբակին: Միջնորդական առաքելութիւնը կը շարունակէ իրականացնել բանակցային գործընթաց: Բանակցութիւնները կեդրոնացած են ի շարս այլ հարցերու եւ հայկական կողմի առաջնահերթութեամբ Արցախի կարգավիճակին շուրջ գոյանալիք համաձայնութեան վրայ: Այս իրականութենէն կը հետեւցուի` միջազգային հանրութիւնը ԵԱՀԿ-ին յանձնած է կազմակերպել բանակցութիւններ եւ փոխզիջումնային սկզբունքի հիման վրայ հասնիլ համաձայնական եզրերու, որոնք իրենց հերթին կ՛առաջնորդեն խաղաղութեան ընդհանուր համաձայնագիրի կնքումին:
ԵԽԽՎ-ն շտապողականութիւն ցուցաբերած է եւ հակադրուելով միջազգային ընտանիքի այս համաձայնութեան, շրջանցած է ԵԱՀԿ-ը. չմոռնանք, որ ԵԱՀԿ-ը Եւրոպայի անվտանգութեան եւ համագործակցութեան կազմակերպութիւնն է: ԵԽԽՎ-ն ալ համաեւրոպական կարեւոր կառոյց է, որ խորքին մէջ կ՛անտեսէ միջազգային ընտանիքին հաւանութիւնը ստացած եւրոպական այլ կառոյցի մը մօտեցումները: Եւ այս մէկը այն կառոյցն է, որ լիազօրութիւն ստացած է միջնորդելու եւ բանակցութիւնները համաձայնական եզրերու հասցնելու:
Այստեղ կանգ չեն առներ ԵԽԽՎ-ի ստեղծած հակասութիւնները: Քաղաքական յիշողութիւնը պէտք է աշխուժ աշխատի` յիշելու համար երկու ամիս առաջ այս անգամ Եւրոպական խորհրդարանի որդեգրած ամէնէն դատապարտող եւ ամէնէն խիստ բանաձեւերը Պաքուի հասցէին. ընդ որում հասցէական պատժամիջոցներ որդեգրելու կոչ ընող բանաձեւը: Առանց վերադառնալու մանրամասնութիւններուն, մէջբերենք ԵԱՀԿ-ի գրասենեակը Պաքուի մէջ փակելու ազրպէյճանական իշխանութիւններուն առած քայլին անընդունելիութիւնը: Քննադատութիւնը ուրեմն սերտօրէն կ՛առնչուի Արցախի խնդիրին: Եւրոպական խորհրդարանը այս ձեւով լուսարձակի տակ կ՛առնէր Պաքուի իշխանութիւններուն ոչ կառուցողական մօտեցումը արցախեան հակամարտութեան բանակցութիւններուն նկատմամբ:
Այս բոլորը աւելի համոզիչ կը դառնայ, երբ համանախագահ Ուորլիքի` ԵԽԽՎ-ի որոշումը քննադատող ծանօթ յայտարարութեան դիմաց Ազրպէյճանի արտաքին գործոց նախարարութեան բանբեր Հիքմեթ Հաճիեւ կը յայտնէր, որ նկատի ունենալով, որ ԵԱՀԿ-ի Մինսքի խմբակի համանախագահները չեն յաջողած Լեռնային Ղարաբաղի տագնապին լուծման համար նոյնիսկ չնչին յառաջդիմութիւն մը ձեռք բերել, ամերիկացի համանախագահ Ճէյմս Ուորլիք իրաւունք եւ պատճառ չունի այլ կազմակերպութիւններու` նշեալ տագնապի լուծման վերաբերեալ որեւէ խորհուրդ տալու եւ յանձնարարութիւն կատարելու:
Պարզ է. Ազրպէյճան հրադադարի համաձայնութեան նմանողութեամբ կը խախտէ նաեւ միջազգային պայմանաւորուածութիւնները եւ չ՛ընդունիր միջազգային ընտանիքին ճշդած միջնորդական ձեւաչափը: Այս բոլորը Պաքուի վարքագիծին հարազատ եւ համահունչ դրսեւորումներ են եւ իբրեւ այդպիսին ազրպէյճանական քաղաքական տրամաբանութեամբ` օրինաչափ:
Խնդիրը, որ սուր կերպով կը դրուի, ներեւրոպական եւ Եւրոպա-միջազգային ընտանիք երեւցող հակասութիւններն են: Իսկ այս պատկերին մէջ աւելի ազդեցիկ պիտի ըլլար, որ Ուորլիքը ոչ թէ առանձնապէս քննադատէր ԵԽԽՎ-ի առած քայլը, այլ համանախագահները միասին դիրքորոշուէին ԵԽԽՎ-ի ստեղծած թիւրիմացութեան դիմաց: Իսկ Եւրոպական խորհրդարանը ԵԽԽՎ-էն բացատրութիւն պէտք է պահանջէ երկու ամիս առաջ իր որդեգրած բանաձեւերուն հակասող քայլ առած ըլլալուն համար: Եթէ անշուշտ պիտի շարունակենք եւրոպական կառոյցներուն առած քայլերուն միջեւ հետեւողականութիւն փորձել տեսնել:
http://www.aztagdaily.com/
