ՉԳԻՏԵՄ ԵԹԷ ՁԵՐ ,ԲԱՅՑ ԻՄ ՄԵԾԵՐՆ:
Սերոբ Սահակեան:
Չգիտեմ եթէ ուրիշի համար՛ բայց ինձ համար կարելինն չէ այս հսկաների դիմանկարին հանդիպիլ ու պահ մը չսուզուիլ, անցեալի մէջ, պատմութեան մէջ, յուզումների մէջ:
Չսուզուիլ ու պահ մը չտարուիլ սա հսկաների ոդիսականով:
Չտարուիլ սա մեծութեանց ազգանուէր թէ անձ նուէր խիզախումներով :
Քրիստափոր Միքայէլեան, Սիմոն Զաւարեան:
Դաշնակցութեան հիմնադիրներից երկուքն որոնք աւելին իրար մտերմիկն են եղած ,քան բոլորովին ինքն իրեն անհասանելի անհատականութիւն թէ բարձունք Ռոստոմն:
Վրացեան, իր յուշերի մէջ Քրիստափորի թէ Սիմոնի փոխ յարաբերութիւնը կը դասէր որպէս իւրայատուկ: Մի տեսակ մեծ թէ փոքր եղբօր յարաբերութիւն, թէեւ տարիքի տարբերութիւնը հազիւ թէ եօթն էր երկուքի միջեւ:
Այնուհետեւ Քրիստափորն ուղղակի հօր մը նայուածքով թէ գուրգուրանքով էր որ կը վերաբերէր Սիմոնի ու օրն օրին բոլորից կը հայցէր տեղեկութիւն անպայման Սիմոնի որտեղն ըլլալուն մասին:
Սիմոնը հասուն երիտասարդ էր, ինքն իրեն մի տեսակ անհատականութիւն, հոգով սրտով յեղափոխական, այնուհետեւ Քրիստափորի համար Սիմոնը այդ աշխարհիկ մաքրամաքուր սուրբն էր որուն տեղն այդ երկիր կոչուած դժոխքն չէր:
Սասնոյ լեռներն, Սիփանն ու Նեմրութն ,Սիմոնի խաղավայրն չէին կարող ըլլալ , թէեւ Սիմոնը դաշնակցութեան գաղափարախօսութիւնը շալակն առած հետիոտն մինչեւ Կիլիկեան թէ Լիբանանն էր ասպատակած:
Հետաքրքիրն էր, Քրիստափորն ինք աւելին քաջառողջն չէր:
Որեւէ մէկի առաջին հանդիպումն Քրիստափորին անպայման թէ յուսախաբութիւն էր :
Թէ ինչպէս՞ կարելի էր այս վատառողջ մարդն, մինչեւ հիւանդագին , ողջ յեղափոխական կուսակցութեան մը գաղափարախօսն ու պարագլուխն ըլլար:
Այդ ինչպէս՞ կարող էր այս մարդն ամբողջ տասնհինգ տարի կուսակցական օրկան ԴՐՕՇԱԿ վարել ,տեղին խմբագիր ,տեղին գրաշար, տեղին տպագրիչ «խաղալ»:
Վերջապէս սա մարդն այդ ինչպէս՞ կարող էր սուլթանի ահաբեկում յղանալ, ու ռումբն կրծքին բռնկիլ վերանալ:
Արդարեւ , կեանքի ինչ հեգնանք , Քրիստափորն գնաց վաղ, ուղղակի սուգի մատնելով կուսակցութիւն մը ամբողջ:
Այնուհետեւ սուգի ընկած կուսակցութեան հարցն երբեւէ սուգն չէր, մինչեւ իսկ Քրիստափորի կորուստն իսկ չէր: Կուսակցութեան առաջնահերթութիւնը վաղուան ղեկավարն էր ՛ վաղուան առաջնորդն էր որն այնքանին սահուն փոխանցուեց Զաւարեանի թէ Ռոստոմի, թէ միւսներու ու միւսներուն:
Վրացեան իր յուշերի մէջ կրկին կը նշէ, թէ Քրիստափորի մահից բոլորից աւելին ազդուածն, բոլորից աւելին ճնշուածն Սիմոն էր: Գուցէ անով կարելի էր բացատրել Սիմոնի առաւել մոլեգին փառումը կուսակցական աշխատանքին:
Անով կարելի էր բացատրել Սիմոնի տեղին դաժան՛տեղին խիստ բծախնդիր վերաբերումը հանդէպ կուսակցութեան կազմակերպչականին,կարգապահականին, մեծ գործին:
Վերջապէս գուցէ անով կարելի էր բացատրել տակաւին երիտասարդ , Սիմոնի կաթուածահար անկումը Ազատամարտի խմբագրատան մուտքին:
Կորուստ որն ցնցեց ոչ միայն կուսակցութիւնը, ոչ միայն պոլսահայութիւնը, այլ ողջ Կոստանտուպոլիսն:
Պոլիսն որ տեսաւ չտեսնուած յուղարկաւորութիւն:, Այնպիսին ՛՛ որ Թալեաթն անգամ ապրած էր ցնցում:
ՈՒ պահ մը հարցուցած էր թէ ով էր եղէր սա ԶԱՒԱՐԵԱՆ ԿՈՉՈՒԱԾ ՄԵԾՈՒԹԻՒՆ:
Serop Sahagian
www.facebook.com/photo.php?fbid=1836384449840857&set=a.228013960677922&type=3&theater