«Սփիւռքի Համար Պէտք Է Ընդունելի Լինի Հայաստանեան Մեր Օրակարգը». Սինանեան
04 ՆՈՅԵՄԲԵՐ 2019 – ՀԱՅԱՍՏԱՆ – ՍՓԻՒՌՔ – ՀԱՄԱԳՈՐԾԱԿՑՈՒԹԵԱՆ ՈՒՂՂԻՆԵՐ:
ԵՐԵՒԱՆ.- Խորհրդարանին մէջ «Հայաստանի 2020թ. պետական բիւջէի մասին» Հայաստանի օրէնքի նախագիծի քննարկումներուն ընթացքին խօսք առաւ Սփիւռքի գործերու գլխաւոր յանձնակատար Զարեհ Սինանեան, որ անդրադարձաւ հայրենադարձութեան, Սփիւռքի հետ կապերուն, սփիւռքահայութեան ներդրումներուն եւ այլն։
Անդրադառնալով Հայաստանի մէջ սփիւռքահայութեան հետ կապերուն՝ ան ըսաւ. «Սփիւռքի բացասական առնչութիւնը պետութեան հետ սկսւում է քաղաքացիութիւն ընդունելու պահից: Գնում են գերատեսչութիւն, պէտք է թղթաբանութիւն անեն, հասարակ բան, իրենց ընդունում են շատ վատ, չար տեսքով։ Հիմա կ՛ասէք՝ բոլոր հայաստանցիների հետ են այդպէս վարւում, բայց դա այդպէս չպիտի լինի, պետական ծառայողները պէտք լաւ վարուեն, եւ եթէ Հայաստանում ապրողները մի գուցէ դրան սովոր են եւ հանդուրժում են, սփիւռքահայը չի հասկանում, թէ ինչո՛ւ են այդպէս վերաբերւում: Կամ սահմանն անցնելիս առնչւում են խոժոռ ու դաժան դէմքով անձի հետ: Դա առաջին առնչութիւնն է սփիւռքահայի Հայաստանի հետ, առաջին շնչող առարկան որ նա տեսնում է՝ չար դէմք է, ինչի՞ համար, ինչի՞ ենք մենք հանդուրժում դա, ինչի՞ չենք փոխում»:
Ըստ անոր՝ ասոր կը յաջորդեն այլ անորոշ վիճակներ՝ օրէնքներուն առնչուած. «Ինձ թւում է յաջորդ մէկ-երկու տարուայ մէջ Հայաստանի համար քննութիւն է լինելու, արդեօք մենք ունե՞նք այն քաղաքական կամքը՝ իրագործելու այն բոլոր նպատակները, որոնք յայտարարել ենք հայրենադարձութեան հետ կապուած: Այդ քննութիւնը կամ կ՛անցնենք կամ ոչ, դա անցնելու մէջ դուք մեծ դեր ունէք», յայտնեց Սփիւռքի գործերու գլխաւոր յանձնակատարը:
Հետագայի աշխատանքներուն մասին խօսելով՝ Սինանեան նշեց, որ Սփիւռքի ոլորտին մէջ 2020ի ծրագիրներու իրականացումը բաժնուած է երկու ուղղութիւններու՝ Հայաստան-Սփիւռք գործակցութեան իրականացում եւ Հայաստանի զարգացման գործընթացներուն մէջ Սփիւռքի ներուժի ներգրաւում՝ յայտնելով, որ այս երկու ուղղութիւններուն համար կը պահանջուի 775 միլիոն դրամ:
«Առաջին ուղղութիւնը, որին ակնկալում ենք յատկացնել 450 մլն. դրամ, ենթադրում է 6 ծրագիր: «Քայլ դէպի տուն» ծրագրի համար յաջորդ տարի 140 մլն. դրամ կը յատկացուի եւ կը հիւրընկալեն 13-22 տարեկան մինչեւ 800 երիտասարդների: Երկրորդ ծրագիրը երիտասարդ առաջնորդների վերապատրաստման ծրագիրն է, որի համար կը յատկացուի 25 մլն. դրամ: Երրորդը՝ Հայաստանի հանրային ոլորտում սփիւռքահայ երիտասարդների պրակտիկան (փորձառութիւնն-Խմբ.) է, որը բոլորովին նոր ծրագիր է եւ նպատակաուղղուած է բարձրագոյն կրթութեամբ, մասնագիտական բարձր որակաւորմամբ սփիւռքահայ մասնագէտներին Հայաստան բերելուն: Արդիւնքում նախատեսւում է մինչեւ 20 երիտասարդների ծախսերը հոգալ, եւ դրա համար յատկացնել 90 մլն. դրամ: Յաջորդը Հայաստան-Սփիւռք գործակցութեան վերաբերեալ իրազեկման ծրագիրն է: Սփիւռքի համար պէտք է ընդունելի լինի հայաստանեան մեր օրակարգը եւ դրա համար բիւջէից կը յատկացուի 60 մլն. դրամ: Յաջորդ աջակցութիւնը Վրաստանի հայալեզու լրատուամիջոցներին է ուղղւում, որը գնահատւում է 10 մլն. դրամ: Եւ վերջին ծրագիրը՝ աշխատանքն է Սփիւռքի համայնքներում: 2020ին նախատեսւում է մօտ 80 գործուղում եւ դրա համար նախատեսւում է 125 մլն. դրամ», մանրամասնեց Սինանեան: Ըստ անոր՝ այս ծրագիրները կարեւոր են, որովհետեւ հայրենադարձութիւնը նաեւ փուլային երեւոյթ է, եւ ի սկզբանէ պէտք է գործ ունենալ հոգեբանական հայրենադարձութեան հետ: Իսկ այս բոլորը կը սկսին կանուխ տարիքէն՝ սփիւռքահայ պատանիներու հետ աշխատանքով: Սինանեան այս իմաստով կարեւոր նկատեց «Քայլ դէպի տուն» ծրագիրի շարունակականութիւնը, որ նաեւ հայապահպանման բաղադրիչ ունի: Երիտասարդ առաջնորդներու վերապատրաստման ծրագիրը մանրամասնելով՝ Սինանեան նշեց. «Սփիւռքի երիտասարդ համայնքային գործիչներին Հայաստանում վերապատրաստելով մենք լուծում ենք երկու խնդիր՝ նպաստում ենք Սփիւռքի առաւել համակարգային կազմակերպմանը եւ աջակցում ենք երիտասարդ շրջանակների ակտիւացմանն (աշխուժացման-Խմբ.) ու սերնդափոխութեանը, երիտասարդ մասնագէտների հայրենադարձմանը: Այս տարուայ փորձը ցոյց տուեց, որ դասընթացներն անցնում են շատ արդիւնաւէտ: Նրանցից առնուազն 2ն արդէն հայրենադարձուել են»։
Անդրադառնալով երկրորդ ուղղութեան՝ Սինանեան նշեց, որ յատկացումները պիտի կազմեն 325 միլիոն դրամ. «Առաջին ծրագիրը Սփիւռքի քարտէզագրման ծրագիրն է, բիւջէից դրա համար կը յատկացուի 115 մլն. դրամ: Սփիւռքի ներոյժի վերաբերեալ երկրորդ մասը տուեալների համակարգի ստեղծումն է: Այսինքն՝ տեղեկութիւնները հաւաքում ենք, պէտք է հաւաքագրուեն ու վիրտուալացուեն, ելեկտրոնային պլատֆորմ կը ձեւաւորուի: Այս տարուայ բիւջէում դրա համար 35 մլն. դրամ է յատկացւում: Թուով երեք մասնագիտական համաժողովների համար կը յատկացուի 175 մլն. դրամ»։
Հայաստանի Սփիւռքի գործերու գլխաւոր յանձնակատարը տեղեկացուց, որ իր գրասենեակը աշխատանք կը տանի «Հայաստան 2050» տեսլականի ուղղութեամբ, եւ կ՛ակնկալուի, որ մինչեւ 2050 Հայաստան ունենայ նուազագոյնը 5 միլիոն բնակչութիւն:
Ան կարեւոր նկատեց այս ուղղութեամբ ձեռնարկուող շարունակական քայլերը՝ նկատել տալով, որ եթէ յաջորդ երեք տարիներուն չունենանք տասնեակ հազարաւոր հայերու ներգաղթի գործընթաց, այդ կը նշանակէ, որ 2050ին 5 միլիոն թիւին չեն հասնիր: Յանձնակատարը աւելցուց, որ հիմա կը նախատեսուի մասնագէտներու ներգրաւման գործընթաց: Սինանեան կարեւոր նկատեց, որ Հայաստանի պետական կառոյցներուն մէջ Սփիւռքի 10-20 տոկոս մասնագէտներու ներգրաւուածութեան դրութիւն ձեւաւորուի։
Սինանեան յայտնեց, որ եթէ գիտնայ, թէ Հայաստանի կառավարութիւնը կրնայ լաւ աշխատավարձ վճարել սփիւռքէն՝ աշխարհի լաւագոյն համալսարաններ աւարտած որոշ թիւով մասնագէտներու, ինք կը հաւաստիացնէ, որ 1 ամիսէն Հայաստան պիտի բերէ այդ անձերը։ Ան շեշտեց, որ այդ մասնագէտները կան, հարցը անոր մէջ է, թէ արդեօք կրնա՞ն այդ գործընթացին սկսիլ:
Անդրադառնալով Սփիւռքի մէջ կարողականութեան եւ ներուժի գնահատման հարցին՝ ան նշեց, որ համակարգուած եւ հետեւողական ձեւով այդ կարողականութեան ծանօթ չեն, չեն ալ գիտեր անոր տարողութիւնը։ «Դրա համար ունենք քարտէզագրման ծրագիր, որի նպատակն է այդ ռեսուրսը (միջողը-Խմբ.) ոչ միայն գլոբալ (ընդհանուր-Խմբ.), այլ նաեւ անհատական իմաստով ճանաչել», շեշտեց ան։
asbarez.com/arm/356762/Սփիւռքի-Համար-Պէտք-Է-Ընդունելի-Լինի-Հ/
