ՀԱԿՈԲ ԲԱԴԱԼՅԱՆ – Պեկինի արձագանքը. ահա, թե ինչի համար է պետք Հայաստանը
04.01.2020 | Մեկնաբանություն | ՀԱԿՈԲ ԲԱԴԱԼՅԱՆ, Մեկնաբան: ««Հասունացել է Հայոց ցեղասպանության համար հատուցման ժամանակը»»
Իրանի ռազա-քաղաքական առանցքային եւ ամենաազդեցիկ գործիչներից մեկի՝ հատուկ ստորաբաժանումների հրամանատար Ղասեմ Սոլեյմանիի Բաղդադում տեղի ունեցած սպանությանն արձագանքել է Չինաստանի արտգործնախարարության խոսնակը, լրագրողների հետ ճեպազրույցում: Սոլեյմանին սպանվել է ամերիկյան անօդաչու սարքի հարվածով, ԱՄՆ նախագահ Թրամփի անմիջական հրամանով: Դրան նախորդել էին Բաղդադում զանգվածային անկարգություններն ու հարձակումը ԱՄՆ դեսպանատան վրա, որի համար Վաշինգտոնը մեղադրում է Թեհրանին, իսկ Թեհրանը՝ հերքում առնչությունը:
Պաշտոնական Պեկինը հայտարարել է, որ մեծ կարեւորություն է տալիս դեպքերին: Ըստ ԱԳՆ խոսնակի, Չինաստանը դեմ է հարցերն ուժով լուծելուն եւ կողմ է, որպեսզի բոլոր կողմերը ենթարկվեն ՄԱԿ կանոնադրությանն ու միջազգային հարաբերության հիմնարար նորմերին:
Չինաստանի արտգործնախարարության խոսնակի հայտարարության մեջ առկա է բավականին ուշագրավ ու բազմիմաստ տողատակ այն մասին, որ Իրաքի տարածքային ամբողջականությունն ու ինքնիշխանությունը պետք է հարգվեն, Մերձավոր Արեւելքում եւ Ծոցի շրջանում խաղաղությունն ու կայունությունը պետք է պահպանվի: Պեկինը կոչ է արել կողմերին, հատկապես ընդգծելով ԱՄՆ-ին՝ դրսեւորել զսպվածություն եւ կանխել լարվածությունը:
Արձագանքը Պեկինի ռեգիոնալ հավակնության եւ որպես հիմնարար խաղացող դիրքավորման որոշակի դրսեւորում է, ինչի մասին է վկայում թե օպերատիվությունը, թե նաեւ արձագանքի բովանդակությունը: Հատկապես հետաքրքիր է Իրաքի ինքնիշանության ու տարածքային ամբողջականության հանգամանքի շեշտադրումը, որը գործնականում նշանակում է, որ Պեկինը տեղի ունեցածի համար պատասխանատվությունը դնում է ոչ միայն ԱՄՆ, այլ նաեւ Իրանի վրա:
Միաժամանակ, ռեգիոնալ կայունության հարցում ընդգծելով ԱՄՆ դերը եւ հատկապես Նահանգներին անելով զսպվածության եւ լարվածության թուլացմանն ուղղված քայլերի կոչ, Չինաստանն ըստ երեւույթին փորձում է ստեղծված իրադրությունն օգտագործել Նահանգներին յուրօրինակ առաջարկի համար՝ հաշվի առնելով նաեւ ընդհանուր առմամբ ամերիկա-չինական բարդ հարաբերության համատեքստը: Պեկինը, ըստ երեւույթին ընդգծելով ԱՄՆ պատասխանատվությունը այդ հարցում, միաժամանակ առաջարկում է գործընկերություն, ակնարկելով, որ գլխավոր խաղացող տեսնում է Վաշինգտոնին եւ պատրաստ է աշխատել նրա հետ:
Միեւնույն ժամանակ, Պեկինն այդպիսով նաեւ Իրանին է ազդակ հղում, որ կարող է ստանձնել ռեգիոնալ բարդությունների, որոշակի խնդիրների լուծման հարցում աջակցի դեր: Թեհրանը խոստացել է վրեժխնդիր լինել ԱՄՆ-ին, սակայն թերեւս պետք է իրատեսորեն գնահատել վիճակն ու հասկանալ, որ ստեղված իրադրությունը Թեհրանի համար ենթադրում է բավականին լուրջ բարդություններ եւ վրեժխնդրության իր իսկ հաստատակամությունը Իրանի համար կարող է վերածվել մեծ հաշվով ռեգիոնալ ծուղակի: Այդ իմաստով Պեկինի արագ արձագանքը ըստ ամենայնի առաջարկ է նաեւ Թեհրանին, այդ հարցերի շուրջ աշխատելու ուղղությամբ: Ընդհանուր առմամբ, ակնառու է, որ Չինաստանը ստեղծված իրադրությունն օգտագործում է ռեգիոնալ դերի բարձրացման, համենայն դեպս դրա փորձի համար, կախված, թե ինչպես կարձագանքեն ԱՄՆ-ն իր, իսկ Թեհրանը՝ իր առումով:
Այդ համատեքստում եւս մեկ անգամ ուշադրության է արժանի հանգամանքը, որ Չինաստանը Հայաստանի մայրաքաղաքում կառուցում է իր նոր՝ եվրասիական ռեգիոնում Մոսկվայի դեսպանատնից հետո մեծությամբ երկրորդ դեսպանատունը, ի դեպ թերեւս խորհրդանշականորեն՝ ԱՄՆ դեսպանատան գրեթե հարեւանությամբ:
Դեսպանատան մասշտաբն անշուշտ պարզունակ մեծամոլություն չէ, այլ ֆունկցիոնալ անհրաժեշտություններով թելադրված չինական ռացիոնալություն, որի մասշտաբը ներառում է անշուշտ ոչ միայն Հայաստանը, այլ ունի ռեգիոնալ թերեւս լայն ընդգրկում, այդ համատեքստում Հայաստանի կամ հայկական գործոնի նշանակալիությամբ: Իսկ դրան Չինաստանի նախագահը անդրադարձել էր մայիսին Պեկինում Նիկոլ Փաշինյանի հետ հանդիպմանը գործնականում առաջին անգամ անդրադառնալով Հայաստանի քաղաքակրթական դերին եւ հայկական հարցին:
lragir.am/2020/01/04/506366/
