Թուրքիան նման հարված չէր սպասում – Ռուսաստանը բանակցությանը զուգահեռ ուղիղ հարվածներ է հասցրել թուրքական ուժերին եւ նրա դաշնակիցներին

Post Views: 751

23.02.2020 | Քաղաքականություն | Lragir.am:

««Թուրքիան թաքցնում է Օսմանյան դարաշրջանի Հայոց ցեղասպանության փաստերը. Պատմաբան Թանար Աքչամ»»

Un charnier de victimes arméniennes du génocide dans le village de Sheyxalan (Turquie), en 1915. (ARMENIAN GENOCIDE MUSEUM / AFP)

Թուրքիայի նախագահ Էրդողանը հայտարարել է Սիրիայում «առավել վճռական գործողություններ» նախաձեռնելու Անկարայի մտադրության մասին, հայտնում է NTV-ն։

«Պայքարը մեզ հեշտ չի տրվում, մենք զոհեր ունենք։ Մենք բախվում ենք նոր թակարդների»,- հայտարարել է Էրդողանը։ Նա խոսել է նաեւ Իդլիբում իրավիճակի շուրջ նախագահներ Վլադիմիր Պուտինի, Էմանուել Մակրոնի, ինչպես նաեւ կանցլեր Անգելա Մերկելի հետ բանակցությունների մասին։

Էրդողանը հայտարարել է, որ Անկարան մտադիր չէ «ենթարկվել գլոբալ տերությունների սցենարներին», եւ Սիրիայում եւ Լիբիայում Թուրքիայի գործողությունները թելադրված են ազգային շահերով։

Իդլիբում Թուրքիայի ու Ռուսաստանի միջեւ լարվածությունը հանգեց ուղիղ ռազմական բախումների: Ավելի վաղ Էրդողանն ասել էր, թե չի հավատում Սիրիայում վատ սցենարին Ռուսաստանի մասնակցությանը, պատասխանելով ՌԴ նախագահի մամուլի խոսնակի հայտարարությանը, թե վատագույն սցենարը կլինի, եթե Թուրքիայի նախագահը Սիրիայի տարածքում ռազմական գործողություն սկսի սիրիական բանակի դեմ:

Մինչ այդ Էրդողանը հայտարարել էր, որ Իդլիբ քաղաքում թուրքական զինված ուժերի նոր ռազմական գործողությունը սոսկ ժամանակի հարց է: «Թուրքիան ավարտել է պատրաստությունը, որպեսզի իրագործի Իդլիբին վերաբերող իր պլանները, ինչպես մենք դա անում էինք նախորդ գործողությունների ժամանակ: Անկեղծ ասած, Իդլիբում գործողությունը սոսկ ժամանակի հարց է: Թուրքիան Իդլիբը չի թողնի ռեժիմի կամայականությանը», ասել էր Թուրքիայի նախագահը:

Իդլիբի շուրջ ռուս-թուրքական երկու փուլով բանակցությունները արդյունք չեն տվել, քննարկվում է Աստանայի եռակողմ կամ Պուտին-Էրդողան ձեւաչափում խնդիրը քննարկելու հնարավորությունը:

Էրդողանն Իդլիբում լուծում է մի քանի խնդիր: Նա փորձում է փոխել այդ շրջանի ժողովրդագրական իրավիճակը, այնտեղ վերաբնակեցնելով թուրքոմաններին, այդպիսով թույլ չտալով քրդական ինքնավարության ստեղծումը Սիրիայի հյուսիսում, իր սահմանին: Բացի այդ, Իդլիբում վերաբնակեցվում են ընդդիմադիր Սիրիայի ազատ բանակի մարտիկները: Իդլիբում կայունությունը Էրդողանի համար կարեւոր է նաեւ նրանով, որ այդ զինված խմբերին Էրդողանն ուղարկում է Լիբիա՝ Տրիպոլիի կառավարությանն աջակցելու համար:

Բացի այդ, առկա է փախստականների խնդիրը, որոնց թիվը տարբեր տվյալներով տատանվում է 1,5-2 միլիոնի սահմաններում, եւ որը թուրքական կառավարության շանտաժի մշտական առարկան է Եվրոպայի հետ հարաբերություններում: Էրդողանն ասում է, որ Ասադի բանակի գրոհի դեպքում Իդլիբից փախստականների զանգվածային հոսք կսկսի Թուրքիա, այնտեղից էլ Եվրոպա: Ֆրանսիան ու Գերմանիան ներգրավվել են Իդլիբի շուրջ բանակցություններին, փորձելով կանխել այս խնդիրը:

Ֆրանսիայի նախագահ Մակրոնը հայտարարել է, որն ինքը եւ Գերմանիայի կանցլեր Անգելա Մերկելը հեռախոսազրույցներ են ունեցել Էրդողանի եւ Պուտինի հետ: Ըստ նրա` Ֆրանսիան եւ Գերմանիան կոչ են անում անհապաղ հրադադար հաստատել եւ վերսկսել քաղաքական երկխոսությունը, ինչպես նաեւ ստամբուլյան ձեւաչափով քառանկյուն հանդիպում անցկացնել Ռուսաստանի, Թուրքիայի, Ֆրանսիայի եւ Գերմանիայի առաջնորդների մասնակցությամբ:

Ընդ որում, տեղի ունեցողի համար Մակրոնը մեղադրել է Միացյալ Նահանգներին: Իդլիբում ռազմական լուծում չի կարող լինել: Ամբողջ տեղի ունեցողը ԱՄՆ-ի` Սիրիայից դուրս գալու հետեւողական սխալների արդյունք է, որը թողեց իրավիճակը Իդլիբում այս երկու գերտերությունների ձեռքում (Ռուսաստան եւ Թուրքիա), ասել է նա:

Ռուսաստանն Իդլիբի հարցում երկիմաստ վիճակում է: Ռուսաստանի գլխավոր խնդիրը Սիրիայում իր երկու բազաներն են: Ռուսաստանն աջակցում է Սիրիայի վարչակարգին, միեւնույն ժամանակ Մոսկվան չի կարող թույլ տալ Էրդողանի պլանների իրագործումը, քանի որ դա հարված կլիներ Պուտինի հեղինակությանը ոչ միայն Սիրիայում ու Մերձավոր Արեւելքում, այլեւ Ռուսաստանում:

Մյուս կողմից, Ռուսաստանը չի կարող թույլ տալ Թուրքիայի պարտությունը, քանի որ այդ երկրի հետ Մոսկվան մեծ հույսեր է կապում: Ըստ ռուս փորձագետների, Թուրքիան Մոսկվային անհրաժեշտ է ՆԱՏՕ-ում պառակտում մտցնելու համար, որը լիովին տեղավորվում է ԽՍՀՄ փլուզման համար Մոսկվայի ռեւանշի քաղաքական կուրսի տրամաբանության մեջ: Ընդ որում, նշվում է, որ այս խնդիրը լուծելու պարագայում Մոսկվան կարող է նաեւ միջուկային զենք տրամադրել Թուրքիային:

Իր հերթին, խնդիր է նաեւ Սիրիայի ու Իրանի դիրքորոշումը, որոնք չեն ցանկանում Թուրքիայի պլանների իրագործումն Իդլիբում: Սիրիայի խորհրդարանում Հայոց ցեղասպանության ճանաչումն այս դիրքորոշման արտահայտությունն է, միեւնույն ժամանակ նաեւ ակնարկ Ռուսաստանին՝ Իդլիբում ռուս-թուրքական ավանդական «հայկական» սխեման թույլ չտալու վերաբերյալ:

Ռուսաստանը բանակցությանը զուգահեռ ուղիղ հարվածներ է հասցրել թուրքական ուժերին եւ նրա դաշնակիցներին, ինչն անսպասելի է եղել Թուրքիայի համար: Այդ երկրի պաշտպանության նախարար Աքարը հայտարարել է, որ հնարավոր ամեն ինչ արվում է ռուսական ու թուրքական զորքերի միջեւ բախումը կանխելու համար: Միեւնույն ժամանակ թուրք նախարարը նշել է, որ Իդլիբում խնդիրը կհաջողվի լուծել միայն այն դեպքում, եթե Ռուսաստանը «մի կողմ քաշվի»:

Ինչպես է լուծվելու Իդլիբի թնջուկը, կհաջողվի՞ խուսափել ռազմական մասշտաբային բախումներից: