16 դեկտեմբեր 2015
Հրապարակագիր Նազարէթ Պէրպէրեան կը գրէ.
Դեկտեմբեր 16-ին, 49 տարի առաջ, Մ.Ա.Կ.-ի Ընդհանուր Ժողովը որդեգրեց Քաղաքացիական եւ Քաղաքական Իրաւունքի Միջազգային Համաձայնագիրը (Ուխտագիրը), որուն գլխաւոր առանցքը Ազգերու Ազատ Ինքնորոշման իրաւունքին միջազգային օրէնքով նուիրագործումն էր՝ իբրեւ հիմքը մարդկային ու քաղաքացիական ազատութեանց ու իրաւունքներուն։
1966-ի Դեկտեմբերին, երբ երկբեւեռ աշխարհակարգը տնօրինող ուժերուն միջեւ Պաղ Պատերազմը իր գագաթնակէտին հասած էր եւ երբ, աշխարհի չորս ծագերուն, գաղթատիրական լուծի դէմ ծառացած ազգերն ու ժողովուրդները բուռն պայքար կը մղէին յանուն իրենց ինքնորոշման իրաւունքին ու անկախութեան, Միացեալ Ազգերու Կազմակերպութիւնը նետեց ապագայ արդար աշխարհակարգի ուղղութեամբ իր յուսադրիչ քայլը։
Աւելի ճիշդ՝ միջազգային հանրութիւնը ոստում կատարեց դէպի նոր ժամանակներ, ուր Մ.Ա.Կ.-ը կոչուած էր արդարութեան հիման վրայ սրբագրելու գաղթատիրութեան դարաշրջանէն «ժառանգ» մնացած աշխարհաքաղաքական անհիմն սահմանագծումները եւ բռնութեամբ ու արիւնահեղութեամբ գծուած կամայական քարտէսները։
1948-ին ընդունուած Մարդկային Իրաւանց Տիեզերական Յայտարարագրէն մեկնելով՝ Մ.Ա.Կ.-ի Ընդհանուր Ժողովը ընդունեց 16 Դեկտեմբեր 1966-ի թիւ 2200 ա. (XXI) բանաձեւը, որ կը հաստատէր «Միջազգային Դաշնագիր» մը՝ «Քաղաքացիական եւ Քաղաքական Իրաւունքներու մասին»։ Ընդհանրապէս ընկերային, տնտեսական եւ մշակութային ազատութեանց լայն սահմանները օրինականացնող դաշնագիր մըն էր որդեգրուածը, որ 1966-ին գոյութիւն ունեցող անկախ պետութեանց հողային ամբողջականութիւնը պահպանելու միջազգային նախորդ համաձայնագրերուն վրայ կը կատարէր կարեւորագոյն ճշգրտում մը.- Ազգերու ազատ ինքնորոշման իրաւունքին յարգումը կը հռչակէր, Մ.Ա.Կ.-ի Ընդհանուր Ժողովին անունով, նախապայմանը մնացեալ բոլորին՝ մարդկային իրաւանց եւ քաղաքացիական ու քաղաքական ազատութեանց։
Բանաձեւին որդեգրումը դիւրին չեղաւ։ 1951-էն սկսեալ Մ.Ա.Կ.-ը թատերաբեմ դարձած էր իրաւագիտական եւ քաղաքական բուռն բանավէճերու՝ մէկ կողմէ անկախ պետութեանց գերիշխանութեան եւ հողային ամբողջականութեան կողմնակիցներուն, իսկ միւս կողմէ անհատական ամէն իրաւունքի եւ ազատութեան հիմքն ու երաշխիքը հանդիսացող ազգերու ազատ ինքնորոշման պաշտպաններուն միջեւ։ Ի վերջոյ ազգերու ազատ ինքնորոշման պաշտպանները յաղթեցին եւ Մ.Ա.Կ.-ը 16 Դեկտեմբեր 1966-ին կայացուց իր պատմական որոշումը։ Այդուհանդերձ՝ պէտք եղաւ սպասել մինչեւ 1976 թուականի Մարտ 23-ը, որպէսզի պետութիւններու միջազգային ընտանիքը սկսէր ստորագրել Համաձայնագիրը եւ, իբրեւ միջազգային օրէնքի, ի գործ դնել Համաձայնագրով նախատեսուած ազգերու ազատ ինքնորոշման իրաւունքէն բխող պարտաւորութիւնները։
Հիմնուելով 1948-ի Դեկտեմբերին Մ.Ա.Կ.-ի ընդունած Մարդկային Իրաւանց Ուխտագրին վրայ, 1966-ի Համաձայնագրին Նախաբանն ու թիւ 1 Յօդուածը միջազգային ու պետական օրէնքի ուժ տուին քաղաքակիրթ մարդկութեան հետագայ կեանքը առաջնորդելու կոչուած հետեւեալ սկզբունքներուն.
– «ՆԱԽԱԲԱՆ. Սոյն Դաշնագրին մասնակից պետութիւնները, նկատի առնելով այն հանգամանքը, որ Միացեալ Ազգերու Կազմակերպութեան կանոնադրութեամբ հռչակուած սկզբունքներուն համապատասխան մարդկութեան ընտանիքի բոլոր անդամներուն բնորոշ արժանապատուութեան եւ անոնց հաւասար ու անկապտելի իրաւունքներուն ճանաչումը կը հանդիսանայ ազատութեան, արդարութեան եւ համընդհանուր խաղաղութեան հիմքը,
«Ընդունելով՝ որ Մարդկային Իրաւանց Տիեզերական Հռչակագրին համաձայն քաղաքացիական եւ քաղաքական ազատութենէն օգտուող եւ վախէ ու կարիքէ ազատագրուած մարդկային ազատ անհատի իտէալը կրնայ իրականանալ միայն այն պարագային, երբ կը ստեղծուին այնպիսի պայմաններ, որոնց շնորհիւ ամէն ոք կրնայ օգտուիլ իր տնտեսական, ընկերային եւ մշակութային իրաւունքներէն այնպէս, ինչպէս իր քաղաքացիական ու քաղաքական իրաւունքներէն,
«Նկատի առնելով այն հանգամանքը, որ Միացեալ Ազգերու Կազմակերպութեան կանոնադրութեամբ պետութիւնները պարտաւոր են խրախուսել մարդու իրաւունքներուն եւ ազատութեանց համընդհանուր յարգանքն ու պահպանումը,
«Նկատի առնելով այն հանգամանքը, որ իւրաքանչիւր մարդ անհատ, պարտաւորութիւններ ունենալով միւս մարդկանց ու այն հաւաքականութեան նկատմամբ, որուն ան կը պատկանի, պէտք է հետամուտ ըլլայ սոյն դաշնագրով ճանչցուող իրաւունքներու խրախուսմանն ու պահպանմանը,
«Կը համաձայնին ներքոյիշեալ Յօդուածներուն շուրջ։
– «ՄԱՍՆ ԱՌԱՋԻՆ. Յօդուած 1.
«ա.) Բոլոր ժողովուրդները ունին ինքնորոշման իրաւունք: Այդ իրաւունքի բերումով՝ անոնք ազատօրէն կը սահմանեն իրենց քաղաքական կարգավիճակը և ազատօրէն կ’ապահովեն իրենց տնտեսական, ընկերային ու մշակութային զարգացումը:
«բ.) Բոլոր ժողովուրդները իրենց նպատակներուն հասնելու համար կրնան ազատօրէն տնօրինել իրենց բնական հարստութիւններն ու պաշարները, առանց խախտելու փոխ-շահաւէտ սկզբունքի վրայ հիմնուած՝ միջազգային տնտեսական համագործակցութենէն եւ Միջազգային Իրաւունքէն բխող որեւէ պարտաւորութիւն: Ոչ մէկ ժողովուրդ ոչ մէկ պարագայի կրնայ զրկուիլ իր գոյութեան համար անհրաժեշտ եւ իրեն պատկանող միջոցներէն։
«գ.) Սոյն Դաշնագրին մասնակից բոլոր պետութիւնները, այդ շարքին նաեւ անոնք, որոնք պատասխանատուութիւն կը կրեն ինքնակառավարում չունեցող եւ խնամատարութեան տակ գտնուող տարածքներու կառավարման համար, Միացեալ Ազգերու Կազմակերպութեան կանոնադրութեան դրոյթներուն համաձայն կը խրախուսեն ինքնորոշման իրաւունքին իրականացումը եւ կը յարգեն այդ իրաւունքը»։
Հայաստանի Հանրապետութիւնը, իր վերանկախացումին հետեւող միջազգային առաջին քայլերու շարքին, 1993 թուականին ստորագրեց Մ.Ա.Կ.-ի Քաղաքացիական եւ Քաղաքական Իրաւունքներու Միջազգային Համաձայնագիրը ու միացաւ անոր գործադրութեան համար մինչեւ այսօր շարունակուող հետեւողական պայքարին։ Դառն ու դաժան իրողութիւնը այն է, որ նոյն այս Դաշնագիրը ստորագրած պետութիւններու շարքին կը գտնուին այնպիսի հզօր ուժեր, որ մէկ ձեռքով իբր թէ բարձր կը պահեն ազգերու ազատ ինքնորշման իրաւունքը, բայց միւս ձեռքով ամէն միջոցի կը դիմեն՝ այդ անբռնաբարելի իրաւունքը խեղդելու համար, շարունակաբար բարձր պահելով եւ գերադաս արժէք տալով – ի գին ազգային ինքնորոշման իրաւունքի ոտնակոխման – պետութիւններու այսպէս կոչուած «ամբողջականութիւնը պահպանելու» տրամաբանութեան…
Էապէս գաղթատիրական նկրտումներէ կը բխի անարդար սահմանագծումներու եւ բռնագրաւումներու հետեւանք «տարածքային ամբողջականութեան պահպանման» այդօրինակ մօտեցումը, որուն դիմագրաւման համար քաղաքակիրթ աշխարհը տակաւին պէտք է շարունակէ իր պայքարը, որպէսզի 16 Դեկտեմբեր 1966-ին Մ.Ա.Կ.-ի Ընդհանուր Ժողովին կողմէ որդեգրուած Քաղաքացիական եւ Քաղաքական Իրաւունքներու Միջազգային Համաձայնագիրը իր լիիրաւ ու լիարժէք գործադրութիւնը ստանայ։
Այդ պայքարը պէտք է մղուի ընդդէմ մանաւա՛նդ այնպիսի՛ պետութեանց, որոնք Թուրքիոյ օրինակով՝ սոսկ արհամարհանքով եւ «անտառի օրէնք»ով կը պատասխանեն Իրաւունքի ու Արդարութեան ներշնչումով հաստատուած միջազգային ուխտագրերուն եւ համաձայնագրերուն։
Յատկապէս թրքական պետութեան օրինակը բարացուցական է, որովհետեւ Անգարայի վարիչները մէկ կողմէ ազգերու ազատ ինքնորոշման իրաւունքը կը չարաշահեն՝ Կիպրոսի հիւսիսային շրջանը գրաւման տակ առնելու համար։ Իսկ միւս կողմէ, Ատրպէյճանի հողային ամբողջականութիւնը իբր թէ պահպանելու պատրուակով՝ կը փորձեն Արցախի հայութեան ազատ ինքնորոշման իրաւունքը խեղդել, Հայաստանը շրջափակման ենթարկելով…
Երկու չափ-երկու կշռի նման վարքագիծ մը չի կրնար երկար ճամբայ կտրել։
Չի՛ կրնար, յատկապէ՛ս, խաղաղութեան եւ համերաշխութեան, այլեւ Իրաւունքի ու Արդարութեան տիեզերական դատին ծառայել։
ԵՌԱԳՈՅՆ
http://www.yerakouyn.com
