ՀԱԿՈԲ ԲԱԴԱԼՅԱՆ – Հայաստանի դեմ քաղաքական դիվերսիայի հետեւանքը. ովքեր էին խփում թիկունքից

ՀԱԿՈԲ ԲԱԴԱԼՅԱՆ – Հայաստանի դեմ քաղաքական դիվերսիայի հետեւանքը. ովքեր էին խփում թիկունքից

13.04.2020 | Մեկնաբանություն | ՀԱԿՈԲ ԲԱԴԱԼՅԱՆ, Մեկնաբան:

Կգնա՞ Սերժ Սարգսյանը խորհրդարան ապրիլի 16-ին՝ ապրիլյան քառօրյա պատերազմի քննիչ հանձնաժողովի հարցերին պատասխանելու, թե ոչ: Բանն այն է, որ Սարգսյանը հայտարարել էր գնալու որոշման մասին, բավարարվել է ձայնագրության նրա պայմանը, սակայն նա նշել էր, որ կգնա, եթե վերացված լինի արտակարգ դրության ռեժիմը:

Իսկ արտակարգ դրության ռեժիմը, որի ժամկետը լրանում է ապրիլի 14-ին, երկարաձգվում է:

Սերժ Սարգսյանի այցը հանձնաժողով Նիկոլ Փաշինյանը գնահատել էր այդ հարցի կուլմինացիա: Սարգսյանի որոշումից անմիջապես հետո հրապարակվեց Լեւոն Տեր-Պետրոսյանի հոդվածը, որտեղ նա առաջարկում էր սառեցնել ապրիլյան պատերազմի հանգամանքների քննության հարցը: Հանձնաժողովի նախագահ Անդրանիկ Քոչարյանը դա գնահատել էր Ռոբերտ Քոչարյանին ու Սերժ Սարգսյանին գործարքի առաջարկ:

Նիկոլ Փաշինյանը չի անդրադարձել Տեր-Պետրոսյանին, բայց այն, որ հանձնաժողովի գործունեությունը սառեցված չէ, ըստ երեւույթին վկայում է դրա մերժման մասին: Սարգսյանն էլ փաստորեն մերժեց, վերհաստատելով գնալու որոշան մասին:

Լուռ էր Ռոբերտ Քոչարյանը, որի անմիջական համակիրները կոշտ քննադատության ենթարկեցին Տեր-Պետրոսյանի հոդվածը ընդհանրապես, սակայն նրբորեն լռություն պահպանելով ապրիլյանի թեմայով: Մինչդեռ, դա թերեւս հոդվածի առանցքային թեման էր, բուն մոտիվը:

Դրա մի վկայությունն է թերեւս նաեւ այն, որ փոքր դադարից հետո թեմային անդրադարձ եղավ խմբից, որը Ռոբերտ Քոչարյանի անմիջական շրջանակն էր մինչեւ ապրիլյան քառօրյան ընկած ժամանակահատվածում՝ 2012-15 թվականներին, ոչիշխանական բեւեռ խորագրի ներքո:

Այդ բեվեռը Հայաստանում ապահովեց հայկական պետականության դեմ հասունացող ագրեսիայի ներքաղաքական թիկունքը, ստանձնելով այդ ագրեսիայի ռազմա-քաղաքական հովանավորի՝ Ռուսաստանի քաղաքականության հայաստանյան «օրինակարգման»՝ լեգիտիմացման գործը:

Այդ տարիների իրողությունները պարզորոշ ի ցույց էին դնում Սերժ Սարգսյանի առաջ Մոսկվայից դրված խնդիրը. ենթարկվել ռուս-թուրք-ադրբեջանական եռակողմ խաղին, այլապես իշխանությունը կփոխանցվի կառավարող համակարգի ոչիշխանական բեւեռին, որը լիովին պատրաստակամ էր աջակցել այդ խաղին, ակնկալելով դրա արդյունքում Սերժ Սարգսյանի հեռացումը:

Այժմ, ոչիշխանական բեւեռի գլխավոր խաղացողներից մեկի՝ Տեր-Պետրոսյանի հոդվածից հետո, հրապարակվում են կարծիքներ այդ բեւեռի այլ ներկայացուցիչներից, թե ապրիլյան պատերազմը պետք չէ դարձնել Հայաստանի պարտությունը: Դա թերեւս Ռոբերտ Քոչարյանի արձագանքն է, բայց անուղղակի, որովհետեւ պատասխանը Տեր-Պետրոսյանին չէ հասցեագրված, այլ ռուսական հայտնի շրջանակներին:

Նպատակն է թերեւս ցույց տալ, որ միայն Տեր-Պետրոսյանը չէ, որ պատրաստ է Հայաստանում անել հնարավորը՝ հանել ապրիլյան ագրեսիայի համար ռուսական քաղաքականության պատասխանատվության հարցը: Դրան պատրաստ է նաեւ երկրորդ նախագահը:

Բանն այն է, որ ապրիլյան քառօրյայի հանգամանքների ուսումնասիրությունը բացարձակապես պարտության հոմանիշ չէ: Հակառակը, պարտությունը դաս է ինքնին, իսկ հաղթանակն ունի բթացնելու վտանգ:

Ապրիլյան քառօրյայի հանգամանքների ուսումնասիրությունն այդ իմաստով ունի հաղթանակից չբթանալու, զգոնություն չկորցնելու խնդիր: Համենայն դեպս, հենց այդ՝ քաղաքական խնդրի լուծումն է առանցքայինը: Եվ դա հասկանում են բոլորը:

Գործնականում, ապրիլյան քառօրյա պատերազմի հանգամանքների ուսումնասիրման գործընթացի քաղաքական տողատակը Ռուսաստանի նախաապրիլյան քաղաքականությունը սանձահարելն է: Որովհետեւ զուտ Ադրբեջանին սանձելու հարցը լուծել, լուծում է եւ կլուծի հայկական բանակը:

Պարզապես քաղաքական սանձահարման կարեւորությունն էլ այն է, որ բանակը ստիպված չլինի թանկ գնով հաղթանակների միջոցով չեզոքացնել Հայաստանի դեմ քաղաքական դիվերսիաների հետեւանքները:

www.lragir.am/2020/04/13/536715/