ՀԱԿՈԲ ԲԱԴԱԼՅԱՆ – Պատերազմ Ալիեւի անունից. Նախիջեւանի հարցում պետք է շտապել

Post Views: 664

30.06.2020 | Մեկնաբանություն | ՀԱԿՈԲ ԲԱԴԱԼՅԱՆ, Մեկնաբան:

Հունիսի 29-ին Հայաստանի արտգործնախարարը հեռավար տեսազրույց է ունեցել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահների հետ, որի ընթացքում քննարկվել են արցախյան հարցի խաղաղ գործընթացին վերաբերող հարցեր: Պայմանավորվել են նաեւ այսօր՝ հունիսի 30-ին Հայաստանի եւ Ադրբեջանի արտգործնախարարների հեռավար հանդիպման մասին, որը կանցկացվի Մինսկի խմբի համանախագահների մասնակցությամբ:

Այդ ձեւաչափի նախորդ հանդիպումը ապրիլի 21-ին էր, որին նախորդել էր ՌԴ արտգործնախարար Լավրովի աղմկոտ հայտարարությունը իբր քննարկվող փուլային տարբերակի եւ հայ-ռուսական խնդիրների մասին: Հայտարարությունն ունեցավ առանձնահատուկ էֆեկտ Հայաստանում եւ Ադրբեջանում: Հայաստանում Լավրովը փաստորեն դրեց քաղաքական բուռն շրջափուլի սկիզբ, երբ ընդդիմադիր դիրքավորմամբ ուժերը սկսեցին քայլ առ քայլ ավելացնել կառավարության դեմ քննադատությունը, եւ իրադարձությունները գագափնակետին հասան հրաժարականի մասին Գագիկ Ծառուկյանի պահանջով, որին հաջորդեցին հայտնի քայլեր:

Թվում է, որ Լավրովի հայտարարությունը, թե քննարկվում է փուլային տարբերակ, պետք է ոգեւորություն առաջացներ Բաքվում, սակայն այնտեղ արձագանքը հակառակն էր, եւ անգամ Ադրբեջանի նախագահի անմիջական շրջանակը, պատգամավորներ, սկսեցին քննադատել արտգործնախարար Մամեդյարովին, թե նա չի կարողանում արդյունավետ իրականացնել Ալիեւի արտաքին քաղաքականությունը: Ադրբեջանցիները մատնացույց էին անում այն, որ Մինսկի խմբի համանախագահների եռյակը փաստորեն չի դատապարտել Հայաստանի այն կոշտ հայտարարությունները, որոնք ի պատասխան Լավրովի խոսքերի հնչել էին արցախյան հարցի կարգավորման առնչությամբ, ազդարարելով, որ տարածքներն անվտանգություն են, իսկ անվտանգությունը ենթակա չէ զիջման:

Զուգահեռ, Բաքվում հնչեցին գնահատականներ, որ հայ-ռուսական հարաբերությունը լարված է եւ հարմար պահ է դրանից օգտվելու եւ պատերազմով հարցը լուծելու համար: Հետեւեց Լավրովի հայտարարությունը, որ ռազմա-տեխնիկական, պաշտպանական ոլորտներում հայ-ռուսական հարաբերությունը ընթանում է անթերի եւ սերտ: Այլ կերպ ասած, Լավրովը ազդարարեց, որ չնայած քաղաքական տարակարծություններին, անվտանգային ոլորտում Երեւանի եւ Մոսկվայի միջեւ չկա խափանում:

Ամեն ինչ առավել քան պարզ է՝ այդ խափանումը խնդիրներ է առաջացնելու ոչ միայն, եւ գուցե նույնիսկ ոչ այնքան Երեւանի, որքան լայն իմաստով Մոսկվայի համար: Դա լինելու է Կովկասում Ռուսաստանի ներկայության, եւ գուցե նաեւ Ռուսաստանի կազմում Հյուսիսային Կովկասի վերջի սկիզբը: Ակնարկը պարզ էր, որ սկսել պատերազմ Հայաստանի դեմ, նշանակում է սկսել պատերազմ Ռուսաստանի դեմ:

Ադրբեջանը չի գնա դրան, բայց կա մի հանգամանք: Բաքվի պատերազմի հովանավոր կարող են լինել երկու պետություն՝ Ռուսաստան եւ Թուրքիա: Ռուսաստանը ներկայում ի վիճակի չէ լինել դրա հովանավոր, մի շարք պատճառներով:

Մնում է Թուրքիայի հարցը: Ալիեւը չի գնա պատերազմ, նա հիանալի է պատկերացնում, որ այդ պատերազմը չի լինելու հաղթական եւ հետեւաբար պատասխան է տալու չհաղթելու համար՝ պատերազմի ընթացքում կամ հետո: Այլ հարց է, թե կարո՞ղ է արդյոք Թուրքիան ստիպել Ալիեւին անել դա՝ Ռուսաստանին հարվածելու համար: Ալիեւը զգում է այդ ճնշումը, այդ իսկ պատճառով հիշատակում, որ հայրն է առաջինը բարձրացրել Ադրբեջանի դրոշը Նախիջեւանում: Անկարան վերցնում է Նախիջեւանը, քայլ առ քայլ, որտեղ հիմնավորապես ամրանալու եւ այն պոլիգոնի վերածելու դեպքում կարող է սկսել ռեգիոնալ պատերազմը՝ առանց Ալիեւի, բայց նրա անունից:

Նախիջեւանի հանդեպ հայկական իրավունքի հարցի բարձրաձայնումը դառնում է ավելի ու ավելի կարեւոր եւ հրատապ անհրաժեշտություն, Թուրքիային կանգնեցնելու համատեքստում: Խոսքն այն մասին չէ անշուշտ, որ Հայաստանի բարձրաձայնած իրավունքը ինքնին կաշկանդելու է Էրդողանին: Հարցն այն է, որ այդ իրավունքը Երեւանը պետք է տեղավորի ռեգիոնալ անվտանգային համակարգի տրամաբանության, այլ կերպ ասած ռուս-թուրքական պայմանագրերի վերանայման համատեքստում եւ ըստ այդմ անվտանգային միջավայրի խորքային վերափոխման համատեքստում, փորձելով այդ հարցն աստիճանաբար ներառել Մինսկի խմբի համանախագահության հետ քննարկումների շրջանակ:

Ի դեպ, հատկանշական է, որ հունիսի 30-ին Նիկոլ Փաշինյանին զորակցության նամակ է հղել Ֆրանսիայի նախագահ Էմանուել Մակրոնը, որը ներկայում Թուրքիային հակազդելու հարցադրումը բավական խիստ դնում է Եվրամիության առաջ: