«Մերձաւոր Արեւելքի տագնապը, քիւրտերը եւ «Իսլամական պետութեան» դէմ պայքարը» թեմայով՝ Ֆրանսայի Ազգային ժողովին մէջ կազմակերպուած գիտաժողովին կը մասնակցէր նաեւ Թուրքիոյ խորհրդարանի հայ երեսփոխան Կարօ Փայլան, որ կը ներկայացնէր քրտամէտ HDP կուսակցութեան համանախագահ Սելահաթթին Տեմիրթաշը: Այս պատեհ առիթէն օգտուելով, «Նոր Յառա»ջի խմբագրութիւնը հարցազրոյց կատարած է, զոր կը ներկայացնենք ստորեւ:
«ՆՈՐ ՅԱՌԱՋ».- Ի՞նչ կը մտածէք Թուրքիոյ Եւրոպական Միութեան անդամակցութեան հարցին կապակցութեամբ:
ԿԱՐՕ ՓԱՅԼԱՆ.- Դժբախտաբար այսօր շատ հեռու ենք այդ հանգրուանէն, որովհետեւ Թուրքիոյ մէջ տակաւին իրական ժողովրդավարական կարգեր չեն հաստատուած: Աւելի՛ն, ներկայիս ձեւով մը պատերազմական շրջան մը կ՛ապրինք եւ մինչեւ որ նշեալ հարցերը չհարթուին, կարելի չէ Եւրոպական Միութեան անդամակցութեան մասին խօսիլ:
«ՆՈՐ ՅԱՌԱՋ».- Գերմանիոյ վարչապետուհին Թուրքիոյ նախագահին հետ տեսակցութեան ընթացքին այս կապակցութեամբ որոշ խոստումներ կատարեց Էրտողանին…
ԿԱՐՕ ՓԱՅԼԱՆ.- Այդպէս է, սակայն չմոռնանք, որ ընդհանրապէս Եւրոպական Միութեան ղեկավարներուն մտահոգութիւնը այսօր կարծէք միայն Սուրիոյ հարցն է, իսկ անդին եթէ Թուրքիա բացէ ի բաց պատերազմ կը մղէ քիւրտ ժողովուրդին դէմ, այդ մասին ո՛չ ոք կը խօսի եւ ոչ մէկ քայլ կ՛առնուի ատոր առաջքը առնելու համար:
«ՆՈՐ ՅԱՌԱՋ».- Որո՞նք են HDP կուսակցութեան պահանջները Եւրոպական Միութենէն:
ԿԱՐՕ ՓԱՅԼԱՆ.- Եւրոպական Միութիւնը պէտք է Թուրքիայէն պահանջէ յարգել ժողովրդավարական կարգերը, ան պէտք է աջակից ըլլայ արդարութեան: Այսօր Թուրքիոյ մէջ մենք կ՛ապրինք նախագահ Էրտողանի կողմէ հաստատուած բռնապետական կարգերու պայմաններուն մէջ:
«ՆՈՐ ՅԱՌԱՋ».- Էրտողանի կուսակցութիւնը (AKP) երկու տարի առաջ որոշ ազատութիւններ տուած էր փոքրամասնութիւններուն, սակայն այդ ճամբան այսօր գրեթէ փակ կը մնայ: Կը կարծէ՞ք թէ սա պահուս դարձեալ վերադարձած ենք զինուորականներու կամ քեմալականներու շրջանին, երբ կրօնական փոքրամասնութիւնները հալածանքի կ՛ենթարկուէին:
ԿԱՐՕ ՓԱՅԼԱՆ.- Այո՛, ցաւ ի սիրտ այդ է իրականութիւնը: Երեք տարիէ ի վեր AKP-ն զինուորականներու հետ քայլ կը պահէ: Այսպէսով ոչ միայն հայերուն համար գէշ կացութիւն մը ստեղծուած է, այլեւ՝ ասորիներուն, յոյներուն, գնչուներուն եւ այլ կրօնական փոքրամասնութիւններուն: Ժողովուրդը 1980ական, 1990ական թուականներու վախը կ՛ապրի, թէ ինչպէ՛ս պիտի կարենայ նման միջավայրի մէջ զաւակ մեծցնել, դաստիարակել: Մարդիկ այլեւս լաւատես չեն:
ՆՈՐ ՅԱՌԱՋ».- Վերջին ընտրութիւններուն արդիւնքը աւելի զօրացուց Թուրքիոյ նախագահին դիրքը: Արդեօք ատիկա կը նշանակէ թէ ան պիտի աւելցնէ՞ ազգային փոքամասնութիւններուն վրայ իր ճնշումը:
ԿԱՐՕ ՓԱՅԼԱՆ.- Թուրքիոյ նախագահը պատեհապաշտ անձնաւորութիւն մըն է եւ ան ի վիճակի է զանազան առիթներու տարբեր քաղաքականութիւն վարելու: Անոր համար նախ եւ առաջ գերադաս են իր անձնական շահերը: Այս օրերուն ան զինուորականներուն կողմը թեքած է եւ անոնց հետ քայլ կը պահէ: Այս ընթացքով ընդդիմութիւնն ալ ձեռնպահ չի կրնար մնալ եւ պիտի փորձէ ամէն գնով կացութիւնը փոփոխութեան ենթարկել: Այս բոլորին հետեւանքը պիտի ըլլայ երկրին կայունութեան խախտումը, ինչ որ մեզ նման ժողովուրդներուն համար մեծ փորձանքի դուռ պիտի բանայ:
«ՆՈՐ ՅԱՌԱՋ».- Կ՛ուզէինք գիտնալ, թէ դուք ինչո՛ւ HDP-ի ցանկին վրայ ներկայացուցիք ձեր թեկնածութիւնը:
ԿԱՐՕ ՓԱՅԼԱՆ.- Այսօր քրտական եւ այլ փոքրամասնութիւններու թեկնածուները իբրեւ ընդդիմութիւն նոյն պայքարին մաս կը կազմեն: Բոլորս նոյն խնդիրները ունինք, հետեւաբար պէտք էր միասին քալէինք: HDP-ի ծրագիրով մենք բոլորս հաւասարութեան կը հաւատանք:
«ՆՈՐ ՅԱՌԱՋ».- Ո՞րն է HDP-ի ծրագիրին հայանպաստ կողմը:
ԿԱՐՕ ՓԱՅԼԱՆ.- Քրտական այս կուսակցութիւնը նկատի ունի անցնող հարիւր տարուան պատմութիւնը: Կը հաւատայ, որ անցեալի պատմական դէպքերուն ճիշդ գնահատումը եւ անուանումը պէտք է տալ, ինչպէս Հայոց Ցեղասպանութեան ճանաչման: Անմիջապէս ըսեմ, թէ ճանաչումը ոչ միայն մեզի համար հրամայական է, այլ նաեւ քիւրտին եւ մանաւա՛նդ թուրքին համար: Կարեւոր է, որ Թուրքիան ընդունի իր սխալը եւ ճանչնայ Ցեղասպանութիւնը, որովհետեւ անկէ վերջն է, որ կրնայ իր հայեացքը ուղղել դէպի ապագայ:
«ՆՈՐ ՅԱՌԱՋ».- Բայց հարցը միայն Ցեղասպանութեան ճանաչումով չի վերջանար: Անկէ ետք հողերու, կալուածներու վերադարձի պարագան ի յայտ կու գայ: Տակաւին կան փոքրամասնութիւններու իրաւունքները, կրթական ծրագիրներու մշակումը…
ԿԱՐՕ ՓԱՅԼԱՆ.- Ձեր մատնանշած բոլոր հարցերը մեր ծրագիրին մաս կը կազմեն: Բայց պէտք է քայլ առ քայլ յառաջանալ: Մեզի համար արդարութեան հաստատումը առաջին գիծին վրայ կը գտնուի: Ըսեմ նաեւ, թէ այս բոլոր հարցերը մէկ օրէն միւսը կարելի չէ լուծել եւ առնուազն տասը, քսան տարի հարկաւոր է հարիւր տարուան կուտակուած խնդիրները լուծելու համար:
«ՆՈՐ ՅԱՌԱՋ».- Ասիկա շատ նման է Հրանդ Տինքի ընտրած ճանապարհին…
ԿԱՐՕ ՓԱՅԼԱՆ.- Անշուշտ: Նախքան Հրանդ Տինքը մարդիկ կը մտածէին այս հարցերուն շուրջ, բայց տուներուն մէջ կը խօսէին, որովհետեւ կը վախնային բարձրաձայն արտայայտուելու: Հրանդ Տինք մեզի համար բացաւ արդարութեան ճամբան: Ես եւ իմ նմանները պիտի շարունակենք այդ ուղիով քալել:
http://www.azadkhosk.com
Ազատ Խօսք – Ելեկտրոնային Անկախ Պարբերաթերթ
կայք էջ : www.azadkhosk.com
Խմբագիր – Երան Գույումճեան
Թիւ (53) Դեկտեմբեր 2015
