Ակնարկ. Լուքաշենքոյին Պէտք Է Յուշեն Իր Երթալիք Տեղը
08 ՓԵՏՐՈՒԱՐ 2022 – ՀԱՅԱՍՏԱՆ – ԱՇԽԱՐՀ – ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹԻՒՆ:
Պիելոռուսիոյ նախագահին հեգնական յայտարարութիւնները Հայաստանի նկատմամբ առաջին անգամը չեն, որոնք կը կատարուին. նախընթացներ ունին: Բնականաբար պատահական չեն կամ լեզուի սայթաքումներով չեն բացատրուիր նման պահուածքի հետեւողականութիւնը հաստատող արտայայտութիւնները:
Առաջին հերթին մտածումը կը զարգանայ այն ուղղութեամբ, որ քաղաքական շարժառիթը Պաքուի հետ յարաբերութիւններու յաւելեալ սերտացման միտումներն են, եւ առաւելաբար տնտեսական գործարքներու խորացման տանող վարքագիծի դրսեւորումներու շարք է արձանագրուածը:
Պիելոռուսիան Ռուսիոյ դաշնութեան մարզի կարգավիճակի մէջ յայտնուած պետութիւն է: Ռուսիոյ գլխաւոր դաշնակիցը` յատկապէս Ուքրանիոյ դէպի Արեւմուտք յարելէն եւ Ղազախստանի վերջին իրադարձութիւններուն երեւցած նկատելի տեղաշարժերէն ետք: Աննկատ չեն, տակաւին, Մինսքի մէջ խմորուող հակառուս տրամադրութիւններու ալիքի բարձրացման երեւոյթները:
Ազրպէյճանանպաստ դիրքորոշումներու շարքին մէջ հակահայ յայտարարութիւն կատարելը քաղաքական կանոն պէտք չէր ըլլար այս պարագային, մանաւանդ որ Պիելոռուսիան ՀԱՊԿ-ի եւ ԵՏՄ-ի նման միջպետական կազմակերպութիւններու մէջ գործընկերային յարաբերութիւններ ունի Հայաստանի Հանրապետութեան հետ:
Պիելոռուսիոյ նախագահը մարզպետի իր կարգավիճակով նման պահուածք կրնայ հրապարակայնացնել միայն յատուկ ներշնչումով կամ գուցէ նաեւ պատուէրով: Եթէ բացարձակութեամբ չառնենք այս տեսութիւնը, ապա պիտի մտածենք, որ նման արտայայտութիւններ չունենալու ցուցմունք ինչո՛ւ չի ստանար Պիելոռուսիոյ նախագահը:
Պատուէրի հանգամանք կայ անպայման այս բոլորին մէջ: Պատուէր` Ազրպէյճանի հետ յարաբերութիւնները խորացնելու. եւ այս անգամ ո՛չ միայն տնտեսական առումով, այլ նաեւ քաղաքական: Նոյն յայտարարութեան մէջ Լուքաշենքոն կը խօսի երկու ռազմավարական առանցքներուն մասին. առաջինը Ռուսիոյ դաշնութեան գլխաւորութեամբ` Մոսկուա, Մինսք, Ալմաթի գիծով, երկրորդը, Թուրքիոյ` Ազրպէյճան, Թուրքմենիստան, Տաճիկիստան, Ուզպեքիստան քարտէսով: Ըսել կ՛ուզուի, որ նշուած ամբողջ տարածաշրջանին մէջ Արեւմուտքը գործ չունի: Հետեւաբար Ուքրանիան պէտք է վերադառնայ իր ակունքներուն:
Տարածաշրջանը ռուսական եւ թրքական ազդեցութեան գօտիներու բաժնելով` Լուքաշենքոն Հայաստանի տեղը կը կանխորոշէ: Հեգնանքն ու արհամարհանքը քաղաքական այս տրամաբանութեան մէջ կարելի է ընկալել:
Հիմա հայկական կողմի ոչ համարժէք արձագանգին մասին: Չի բաւեր խորհրդարանական մակարդակով, պատգամաւորական ելոյթներով հակազդել Լուքաշենքոյին: Լուքաշենքոն սկզբունքով գործընկեր պետութեան նախագահն է եւ մեր երկրի առաջին դէմքէն պատասխան պէտք է ստանայ: Պարզ է, որ նման համարձակութիւն 9 նոյեմբեր 2020-էն ետք աւելի սուր բնոյթ ստացած է, եւ Պիելոռուսիոյ նախագահը հաշուենկատ նման յայտարարութիւն կը կատարէ մեր երկրին ու պետութեան հաշուոյն: Լռութիւնը բարձրագոյն մակարդակով հիմնաւորում չունի: Գերիշխանութիւնը նաեւ պաշտօնական յայտարարութիւններու բաժին ունի. եւ այդ առումով պաշտօնական Երեւանը պէտք է հակազդէ:
Ներհայկական առումով, Լուքաշենքոյի պահուածքի քննարկումը պէտք չէ տեղաւորել իշխանութիւն-ընդդիմութիւն պայքարի հարթութեան վրայ: Խոցուած է մեր երկրին ու պետականութեան արժանապատուութիւնը: Դատապարտանքի բոլոր սլաքները ուղղուած պէտք է ըլլան մեր ազգային արժանապատուութիւնը հարուածողին դէմ: Իշխանութեան ուղղուած քննադատութիւնը պէտք է կեդրոնանայ ոչ համարժէք պատասխանի ուշացման կամ բացակայութեան երեւոյթին վրայ:
Լուքաշենքոյին գուցէ յուշեն, որ տարածաշրջանի մէջ իրավիճակ կը փոխուի շատ արագ: Ռուս-թրքական մերձեցումը կրնայ վերածուիլ ռուս -թրքական առճակատման: Պիելոռուսիան իր երթալիք տեղը պէտք է որոշէ: Իսկ Ուքրանիոյ ճակատագիրին ենթարկուելու պարագային Լուքաշենքոն իր երթալիք տեղը որոշելու հնարաւորութիւններ շատ չ՛ունենար: Իր փոխարէն, Պիելոռուսիոյ նոր իշխանութիւնները կրնան որոշել իրեն վերապահուած տեղը:
«Ա.»
www.aztagdaily.com/archives/537668
