Հանուն Արևմտահայերենի Պաշտպանության – Արևմտահայերենը հայոց մշակույթի ու էության անբաժան մասն է
10 ՓԵՏՐՈՒԱՐ 2022 – ՀԱՅԱՇԽԱՐՀ
Արևմտահայերենը հայոց մշակույթի ու էության անբաժան մասն է և նրա պահպանությունը պիտի մտնի նույն տրամաբանության մեջ, ինչ և ընդհանուր հայոց լեզվի:
Մենք բազմիցս խոսել ենք մշակութային-լեզվական հարցերի մասին հատկապես նշել հայոց լեզվին ու մասնավորապես արևմտահայերենի խնդիրների մասին: Բոլորին է հայտնի, որ զրկված լինելով ուղղակիորեն պետական ազդեցությունից և պաշտպանությունից, արևմտահայերենը շատ լուրջ խնդիրների առաջ է կանգնած: Վտանգված է ոչ միայն Սփյուռքում, այլև Հայաստանում: Արմտահայերենը գործածական լեզու է առավելապես Սփյուռքում և մասամբ Հայաստանում՝ հայրենադարձների մոտ: ՀՀ-ում արևմտահայերենին բավական ուշադրություն չի դարձվում, իսկ Սփյուռքում այն վտանգված է այն առումով, որ միմյանցից կտրված սփյուռքի օջախները ենթակա են օտար մշակութային ազդեցության, իսկ դա հղի է ամենալուրջ վտանգներով:
Ուշադրություն ենք ուզում հրավիրել այս հարցի վրա ևս մեկ անգամ, որովհետև արևմտահայերենը ոչ թե պարզապես շրջանային բարբառ է այլ հայ ազգային մշակութային կարևորագույն մաս: Արևմտահայերենը հայոց մշակույթի ու էության անբաժան է և նրա պահպանությունը պիտի մտնի նույն տրամաբանության մեջ, ինչ և ընդհանուր հայոց լեզվի:
Այս առումով բավական դրական ենք գնահատում և ներկայացնում Civinet-ի «Տրոփ» հաղորդաշարի ծրագրում Աբօ Պողիկեանի և «Գյուլբենկյան» հիմնադրամի հայկական բաժնի ղեկավար Ռազմիկ Փանոսեանի զրույցը:
Աբօ Պողիկյանը հետաքրքրվեց, թե ինչ ծրագրեր և մասշտաբներ են ընդգրկում հիմնադրամի ծրագրի հայկական հատվածները: Հայկական բաժնի ղեկավար Ռազմիկ Փանոսեանը բավական մանրամասն ներկայացրեց, թե ինչով են զբաղվում և հակիրճ պատմեց վերջին ութ տարվա գործունեությունը: Առավել հետաքրքրական էր այն, որ Գյուլբենկյան հիմնադրամը, շատ կարևորելով արևմտահայերենը,հսկայական ծրագրեր է իրականացնում լեզվի պահպանման առումով: Փանոսեանն ասաց, որ արդեն իսկ պատրաստ է արևմտահայերենի խելացի ուղղագրական հավելվածը, որը աշխատում է Android, IOS համակարգերի վրա: Այդ հավելվածի պատրաստման աշխատանքները տևել են մի քանի տարի և հիմա խելացի ուղղագրությունը կարող է ուղղել օգտատիրոջ կողմից արված սխալները ինչպես արևմտահայերեն, այնպես էլ արևելահայերեն:
Փանոսեանն ավելացրեց, որ իր գործունեության ութ տարիների ընթացքում կարողացել են այնպես անել, որ արևմտահայերենը հետաքրքիր լեզու դառնա: Ավելացրեց, որ աշխատում են ուսուցիչների, խմբագիրների, թարգմանիչների հետ: Այդ ամենը շատ երկար և բարդ աշխատանք է, որը սակայն շատ մեծ կարևորություն է ներկայացնում:
Ապօ Պողիկեյանն իր հերթին հետաքրքրվեց, թե արդյո՞ք գոյություն ունի այսպես կոչված ցանցային աշխատանքի բնույթ, ինչին Փանոսեանը պատասխանեց, որ ունեն գործընկերներ ինչպես Հայաստանում, այնպես էլ Սփյուռքի տարբեր օջախներում, ծանոթ են հիմնական խնդիրներին և փորձում են իրականացնել այն ծրագերը, որոնք իրոք կարիք ունեն զարգացնելու: Փանոսեանը նշեց, որ իրենց համար շատ կարևոր են ոչ միայն մասնագիտական, այլև մարդկային որակները, ասաց, որ կարևորում են, որ այն մասրդիկ ում հետ աշխատում են, լինել ազնիվ և պատասխանատու:
Հետաքրքրվածության հետ կապված մի հետաքրքիր դիտարկում եղավ, երբ Փանոսեանն ասաց, որ երբ իրենք մտածում էին նախապես գոնե 30 ուսուցիչ հետաքրքրվի հեռավար կրթական ծրագրով, դա հաջողություն կհամարվեր, բայց այնպես ստացվեց, որ գրանցվեց 240 հոգի, ինչը շատ էական ցուցիչ էր:
Հայկական բաժնի ղեկավարն ասաց, որ նպատակ չունեն ողջ սփյուռքի ղեկավարի իմիտացիա ստեղծել, այլ փորձում են գոնե իրենց ունեցած հնարավորությունների չափով օգտակար լինել հայությանը և հույս հայտնեց, որ անհատ մարդիկ ու կազմակերպություններ ևս կլինեն, որ կմիանան, քանի որ իրենք չեն կարող միաժամանակ ամեն ինչ հասցնել:
Հիմնադրամը նաև շարունակում է կրթաթոշակներ տալ՝ կարևորելով կրթության դերն ու առկայությունը:
Փանոսեանը կարևորեց նորագույն տեխնոլոգիաների ներգրավումը, ասաց, որ իրենք խրախուսում են դրանց կիրառումն ու զարգացումը:
Նա դժգոհություն հայտնեց, որ Հայաստանում կա ղեկավար և մտավորական խավ, որոնք արևմտահայերենի հանդեպ ունեն ոչ լիարժեք վերաբերմունք և ոչ պատշաճ գնահատանք, բայց և հույս հայտնեց, որ, շնորհիվ համակարգվածության կկարողանան հարթել նաև այդ խնդիրը:
Ամբողջական տեսանյութը՝ YouTube.com
mer-oughin.am/2022/02/10/հանուն-արևմտահայերենի-պաշտպանության/
