29 ՅՈՒՆՈՒԱՐ 2016
Քաղաքական պայքարի մէջ, ինչպէս կեանքի որեւէ փորձադաշտիպարագային, կռուողը ե՛ւ կը յաղթէ, ե՛ւ կը պարտուի. թէ՛ոստում եւ յառաջխաղացք կ՚արձանագրէ, թէ՛ընկրկում ու տեղատուութիւն կ՚ունենայ։
Պայքարը շարունակողին համար, երկու պատճառով, շատ կարեւոր է ընդունիլ կռուին արդիւնքը՝ յաղթանակ ըլլայ անիկա թէ պարտութիւն։
Նախ՝ որովհետեւ պայքարի տրամաբանութեան մէջ չկան այսպէս ըսուած վերջնական յաղթանակներ կամ պարտութիւններ։ Կեանքի ու բնութեան յարատեւ պայքարի օրինաչափութեամբ՝ կան պատերազմներ ու ճակատամարտներ, ուր յաղթական ճակատամարտ մը անպայման չ՚ենթադրեր պատերազմին յաղթանակով պսակումը, ոչ ալ պատերազմի մը յաղթական աւարտը անպայման կը նշանակէ, որ պարտուած կողմին համար պայքարը այլեւս վերջ գտած է։
Ապա եւ աւելի կարեւորը՝ կռուին կամ ճակատումին արդիւնքը ընդունելով, պարտութիւն կրած կողմը ի վիճակի կ՚ըլլայ իր տկարութիւններն ու սահմանափակումները լիովին գնահատելու, ինչպէս եւ իր առաւելութեանց ու յաղթաթուղթերուն վերարժեւորումը կատարելով՝ աւելի լաւ պատրաստուած եւ զօրաւոր դիրքերէ ներկայանալու պայքարի յաջորդ հանգրուանին, նոյնիսկ նախապատրաստելու առճակատման յաջորդ փուլն ու կռուի իր նախընտրած դաշտը…
Պայքարի տրամաբանութեան ա՛յս մօտեցումով հայ քաղաքական միտքը պէտք է արժեւորէ այն խայտառակ դիւանագիտական առեւտուրը, որ տեղի ունեցաւ Յունուար 26ին՝ Եւրոպայի Խորհուրդի Խորհրդարանական Վեհաժողովի տխրահռչակ նիստին։ Ատրպէյճանի եւ միջազգային բեմի վրայ անոր քայլերը առաջնորդող Թուրքիոյ պատուիրած Ե.Խ.Խ.Վ.ի զեկուցաբերներուն հակահայ բանաձեւերը, հակառակ հայկական կողմի բարձրացուցած համազգային բուռն բողոքին ու Ե.Ա.Հ.Կ.ի Մինսքի Խմբակի համանախագահներու յորդորին, փաստօրէն քուէարկութեան դրուեցան եւ ստացան 1=1 կոլի արդիւնք։ Այսինքն՝ մերժուեցաւ առաջին բանաձեւը, որ կը կոչուէր «Բռնութեան աճը՝ Արցախի եւ Ատրպէյճանի այլ գրաւեալ տարածքներէն ներս», եւ որոշ «բարեփոխումներով» ընդունուեցաւ երկրորդը, որ կը կոչուէր՝ «Կանխամտածուած կերպով ջուրէ կը զրկուին Ատրպէյճանի սահմանամերձ բնակավայրերու բնակիչները»:
Անշուշտ զուտ մեքենական՝ մակերեսային գնահատում է, որ Ատրպէյճան եւ հայկական կողմը մէկ հաւասար արդիւնքով դուրս եկան Ե.Խ.Խ.Վ.ի դիւանագիտական կռուի դաշտէն։
Կասկածէ վեր է, որ Ատրպէյճան եւ Թուրքիա յաղթանակ տարին։ Ոչ միայն այն առումով, որ Սարսանգի ջրամբարին ջուրերը Ատրպէյճանին մատչելի դարձնելու եւրոպական պահանջը նուիրագործեցին, այլեւ ընդհանրապէս Եւրոպայի Խորհուրդի մակարդակով միջազգային շրջանառութեան մէջ դրին Ատրպէյճանի հակահայ քաղաքականութեան մաշած ու սնամէջ այն յանկերգները, ըստ որոնց՝
– Իբր թէ Ե.Ա.Հ.Կ.ի միջնորդական առաքելութիւնը ձախողած է եւ պէտք է գտնել աւելի ազդու միջազգային բեմեր։
– Իբր թէ հայերը գրաւած են Ատրպէյճանի պատկանող տարածքներ եւ հոն բռնութիւն կը գործադրեն, ինչը ներկայիս աճ կ՚արձանագրէ։
– Իբր թէ մարդասիրական իմաստով հայերը կը ճնշեն ատրպէյճանցիներուն վրայ (օրինակ՝ Սարսանգի ջրամբարին միջոցաւ ջուրէ կը զրկենք եղեր Ատըրպէյճանի սահմանամերձ շրջանները)։ Անշուշտ հայկական կողմը, Հայաստանի արտաքին գործոց նախարարութեան, Եւրոպայի տարածքին գործող Հ.Հ. դեսպանութեանց եւ Հայ Դատի Յանձնախումբերու համագործակցութեամբ, արժանի հակահարուած տուաւ Ատրպէյճան-Թուրքիա դիւանագիտական գրոհին։ Հայկական զօրաշարժին շնորհիւ հնարաւոր եղաւ վիժեցնել ուղղակի քաղաքական բնոյթ կրող հակահայ առաջին բանաձեւը, իսկ մարդասիրական քողի տակ թաքնուած երկրորդ բանաձեւը, որ ի վերջոյ որդեգրուեցաւ, ենթարկուեցաւ տարրական բարեփոխման եւ անկէ դուրս հանուեցան քաղաքական խորքով յղումները՝ ի նպաստ Ատրպէյճանի հողային ամբողջականութեան եւ գերիշխանութեան, կամ՝ ընդդէմ Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետութեան անկախ պետութեան իրաւավիճակին։
Փաստը սակայն կը մնայ այն, որ Ատրպէյճան յաջողեցաւ Եւրոպայի Խորհուրդի քննարկման օրակարգին վրայ բերել եւ«օրինականութիւն» ապահովել հակահայ իր քաղաքականութեան դիւանագիտական խաղաթուղթերուն։
Ատրպէյճանի գրոհը սկսած էր տարիներ առաջ եւ անոր յաղթանակը ոչ թէ Յունուար 26ին արձանագրուեցաւ, այլեւ արդէն քայլ առ քայլ նուաճուած էր մինչ այդ՝ հայկական կողմին թոյլատրած անտարբերութենէն կամ թուլութենէն օգտուելով։
Ինչպէս որ հայկական կողմէն այս օրերուն հնչող մեկնաբանութիւնները կ՚ընդգծեն, Ե.Խ.Խ.Վ.ի Յունուար 26ի նիստին մասնակից եւ քուէարկող պատգամաւորներէն շատեր նոյնիսկ տեղեակ չէին, թէ ճիշդ ի՞նչ կը քուէարկէին…
Մեր մեղքով էր, բնականաբար, որ անցեալ Դեկտեմբերէն առաջ անհրաժեշտ ահազանգով շարժման մէջ դրած չէինք մեր ուժերը, որպէսզի կանխենք զեկուցաբերներուն եւ համապատասխան յանձնաժողովներու անդամներուն վրայ Ատրպէյճանի եւ Թուրքիոյ տարած… հակահայ քարոզչութիւնը։
Նոյնպէս գաղտնիք չէ այլեւս, որ Ատրպէյճան իր հարուստ քսակը լայն բացած էր, որպէսզի ուղղակի կաշառէ ոչ միայն Ե.Խ.Խ.Վ.ի զոյգ զեկուցաբերները, ոչ միայն Եւրոպական Խորհուրդի պատասխանատու շրջանակները, այլեւ նոյնինքն Յունուար 26ի նիստին մասնակիցները։
Աւելի՛ն, Յունուար 26ի ատրպէյճանական յաղթանակին գինը վճարեց նոյնինքն Եւրոպան, որուն խորհրդարանական պատգամաւորներէն շատեր ծախու հանեցին իրենց երկրին թէ ամբողջ Եւրոպայի քաղաքական վարկն ու արժէքը՝ իբրեւ իրաւունքի եւ արդարութեան, իբրեւ ազատութեանց եւ օրէնքի տարածաշրջանի։
Յատկապէս Յունաստանի մեր օրինակով կրնանք վկայել, թէ ատրպէյճանական կազի «հմայք»ին չկրցան դիմադրել Տորա Պաքոյանիի պէս քաղաքական դէմքեր, որոնք մինչեւ իսկ իրենց հայ ընտրողներէն ծածուկ պահեցին ատրպէյճանական խայծը կուլ տալու իրենց… ախորժակը։
Յամենայնդէպս, Յունուար 26ին հայկական կողմը քաղեց արդիւնքը միամսեայ իր բուռն զօրաշարժին՝ ի խնդիր հակահայ զոյգ բանաձեւերու ձախողեցման։
Թէեւ ի վիճակի չեղանք արգելակելու հակահայ զոյգ բանաձեւերուն Ե.Խ.Խ.Վ.ի օրակարգին վրայ գալը, բայց փաստօրէն յաջողեցանք հայկական տեսակէտին ունկնդիր ու կողմնակից գտնել՝ ե՛ւ Հայաստանի պետական-դիւանագիտական կապերով, ե՛ւ մանաւանդ Հայ Դատի յանձնախումբերուն ձեռնարկած քաղաքական-յարաբերական լայն շփումներով, ինչպէս եւ կազմակերպած ծաւալուն ստորագրահաւաքով։
Հայկական զօրաշարժին ընկրկումի թէ յաջողութեան այս դասերը ուղեցոյց պէտք է ծառայեն մեր պայքարի հետագայ յաղթարշաւին համար։
ԱԶԱՏՕՐ
http://azator.gr
