«Առճակատումն Այլեւս Ընդունելի Չէ» Հաստատեց ՀՅԴ Բիւրոյի Ներկայացուցիչ Հրանդ Մարգարեան

26 ՓԵՏՐՈՒԱՐ 2016

Հրանդ Մարգարեան

Զրոյցը վարեց` ԱԳՆԵՍԱ ԽԱՄՈՅԵԱՆ

Ստորեւ ամբողջութեամբ կը ներկայացնենք հայրենի «Երկիր» օրաթերթին կատարած հարցազրոյցը ՀՅԴ Բիւրոյի ներկայացուցիչ Հրանդ Մարգարեանին հետ, որ մանրամասն կերպով խօսած է Դաշնակցութեան եւ Հայաստանի Հանրապետական կուսակցութեան միջեւ ստորագրուած համագործակցութեան համաձայնագիրին մասին` հաստատելով, որ ոեւէ մէկուն հետ համագործակցելու համար Դաշնակցութիւնը ոչ մէկ ատեն զիջում կատարած է իր ինքնուրոյնութենէն, իր ինքնաղեկավարումէն: Անդրադարձ կատարուած է նաեւ ապագայի հեռանկարներուն:

ՀԱՐՑՈՒՄ.- ՀՅԴ-ՀՀԿ համագործակցութիւնն այլեւս իրականութիւն է: Ինչո՞ւ համագործակցութիւն, եւ ոչ` քոալիցիա:

ՀՐԱՆԴ ՄԱՐԳԱՐԵԱՆ.- Նախ յիշեցնեմ, որ քոալիցիա երեւոյթը Դաշնակցութիւնը ներդրեց մեր քաղաքական մշակոյթի մէջ, մեծ աշխատանք տարուեց, որպէսզի քոալիցիոն կառավարութիւն ձեւաւորուի: Իրականում, իմաստային առումով տարբերութիւնը շատ մեծ չէ: Այս համագործակցութիւնը կոնկրետ հարցեր լուծելու խնդիր ունի, մանաւանդ, որ մէկ տարուայ մասին է խօսքը: Մէկ տարի յետոյ արդէն խորհրդարանական ընտրութիւններ են, եւ եթէ պէտք է դարձեալ քոալիցիա ձեւաւորուի, աւելի իրական կը լինի, որ դա մէկ տարի յետոյ լինի, երբ իրական պատկերը կը ստեղծուի կուսակցութիւնների` խորհրդարանում տեղեր զբաղեցնելու մասով, ինչից էլ կը բխի հաւանական անհրաժեշտութիւնը:

Հ.- Պարոն Մարգարեան, այս հարցադրումը շատերն են անում, վերջերս էլ մի ԲՀԿ-ական իր անկեղծ զարմանքն արտայայտեց, թէ այդ ինչպէ՞ս եղաւ, որ 30 հոգանոց խմբակցութեանը համագործակցութեան առաջարկութիւն չարեցին, այլ արեցին 5 հոգանոց խմբակցութեանը: Ի հարկէ, հասկանալի է, որ առաջարկութիւն անողը Հայաստանի եւ Հանրապետական կուսակցութեան նախագահ Սերժ Սարգսեանն է, եւ նրան պէտք է նախ հարցնել, թէ ինչո՛ւ հէնց ՀՅԴ-ն, բայց ամէն դէպքում, եթէ ամփոփելու լինէք, ձեզ համար հասկանալի՞ է, թէ ինչու հէնց «5 հոգանոց խմբակցութիւն» ունեցող ուժին արուեց առաջարկութիւն:

Հ. Մ.- Իրական պատասխանը, ի հարկէ, կը տայ ինքը` Հանրապետականը, բայց փորձեմ ինքս բացատրել: Կարծում եմ` մեր երկրի իրավիճակը ստիպեց: Մենք պատերազմական իրավիճակի մէջ ենք, ամբողջ տարածաշրջանն է նման վիճակի մէջ, եւ հաւանականութիւնը, որ տարածաշրջանային այդ ալեկոծութիւնները կարող են անդրադառնալ նաեւ Հայաստանի վրայ, շատ մեծ է: Այսինքն` արտաքին վտանգն իսկապէս մեծ է, չասեմ` սպառնալիքը կախուած է մեր գլխին, բայց լուրջ է:

Բոլոր պետութիւններն ու ժողովուրդներն էլ այդ հաշուարկներն անում են: Այսօրուայ իրավիճակն այլ է, մեր հարեւանները լուրջ խնդիրներ ունեն, ամբողջ տարածաշրջանն ալեկոծումների ենթակայ է, եւ շատ հաւանական է, որ այս ընթացքում այս ամէնն ազդի Հայաստանի վրայ: Մեր միակ պաշտպանութիւնը, միակ առաւելութիւնը երկրում քաղաքական կայունութիւնն է, որ մենք ունենք, եւ որը թոյլ չի տալիս Ազրպէյճանին վերջնականօրէն պատերազմի դիմել, ընդհանուր յարձակում գործել:

Այսինքն` ներքին կայունութիւնը եւս շատ էական է` ազգային անվտանգութեան տեսանկիւնից: Սա էլ միւս խնդիրն է: Վերջ ի վերջոյ, նոր Սահմանադրութեամբ մենք նոր Հայաստանի մեկնարկն ենք տուել, այն Հայաստանի, որն ուզում ենք ստեղծել: Այս ամէնը կարեւորելով` Հանրապետական կուսակցութիւնը, ըստ էութեան, որոշեց իր ռեսուրսներով, իր հնարաւորութիւններով չսահմանափակուել եւ այդ հնարաւորութիւնները մեծացնել:

Ինչո՞ւ` ՀՅԴ-ն, եւ ոչ` միւսները, դա էլ է, կարծում եմ, բացատրուած: Նախ` Դաշնակցութեան ուժը, հնարաւորութիւնը, իրավիճակի վրայ ազդելու կարողականութիւնը պայմանաւորուած չէ խորհրդարանական պատգամաւորների թուով:

Հ.- Այո՛, վերջերս շատ է շեշտւում ՀՅԴ-ի ուժը` սփիւռքի մասով:

Հ. Մ.- Նաեւ սփիւռքում ունեցած մեր դերը… Այո՛, ճիշդ է, որ մենք հինգ պատգամաւոր ունենք Ազգային ժողովում, բայց մենք համահայաստանեան մակարդակով կազմակերպուած միակ կուսակցութիւնն ենք: Ես դա չեմ ուզում ասել ուրիշների կարեւորութիւնը նսեմացնելու իմաստով, բայց ուզում եմ ասել մեր առաւելութիւնը շեշտելու իմաստով: Սա եւս մէկ փաստ է, որ իշխանութիւնները նկատի են ունեցել:

Բացի այդ` կարծում եմ, որ, վերջ ի վերջոյ, ամէն մի կազմակերպութիւն ունի յարաբերուելու, հարցերին մօտենալու, քաղաքականութեանը վերաբերուելու իր մշակոյթը: Դաշնակցութեան քաղաքական մշակոյթը, ներազգային առումով հարցեր լուծելու, յարաբերութիւններ ճշդելու իմաստով, կարծում եմ, որ տարբերւում է: Ճիշդ հէնց այդ պատճառով ընդդիմութիւնն էլ շատ է փորձում Դաշնակցութեան հետ համագործակցել:

Բայց, ի տարբերութիւն իշխանութիւնների, նրանք փորձել են ունենալ Դաշնակցութեան համագործակցութիւնը, բայց ղեկավարել Դաշնակցութեանը: Նրանք, ցաւօք, միշտ էլ այդ կերպ են եղել, անգամ` ժամանակին, երբ իշխանութիւն են եղել, էլի այդպէս են վարուել: Նրանց մշակոյթն էլ այդ մշակոյթն է, նրանք չեն կարողանում հասկանալ` ինչ ասել է քաղաքական ուժերի համագործակցութիւն: Նրանք կարծում են, որ իրենց ղեկավարները պէտք է ղեկավարներ լինի բոլորին, եւ ես դա տեսել եմ մեր միջկուսակցական յարաբերութիւններում, թէ ոնց են նրանք յաւակնել, որ կարող են ՀՅԴ-ին ղեկավարել:

Հ.- Այսինքն` հիմա Հանրապետականի հետ համագործակցութիւնը չի՞ լինելու այնպէս, ինչպէս պատկերացնում էր ընդդիմութիւնը` ՀՅԴ-ի հետ, այսինքն` հիմա ՀՅԴ-ն ՀՀԿ-ի հետ խօսելու է ինչպէս հաւասարը հաւասարի հե՞տ:

Հ. Մ.- Կարծում եմ, որ Դաշնակցութիւնն այն կուսակցութիւնը չէ, որ որեւէ ժամանակ ոեւէ մէկի հետ համագործակցելու համար իր ինքնուրոյնութիւնը զիջի, իր ինքնաղեկավարումը զիջի, դա Դաշնակցութեան պարագայում բացառուած է:

Հ.- Պարոն Մարգարեան, գրեթէ բոլոր համագործակցութիւնները, որոնք նախկինում ունեցել են քոալիցիա ձեւակերպումը, փլուզուել են` պատճառաբանութեամբ, որ չեն կարողացել ազդել որոշումների ընդունման վրայ: Ստացւում է` հիմա այդ խնդրի առջեւ այլեւս կանգնելու վտանգ չկայ այս համաձայնագրում ամրագրուած կէտերով:

Հ. Մ.- Նախ` ոչ մի համագործակցութիւն յաւիտենական չէ, բայց այսօրուայ դրութեամբ մենք համոզուած ենք, որ գնում ենք իրական համագործակցութեան եւ վստահ ենք, որ խոչընդոտներ, դժուարութիւններ չենք ունենայ, ունենանք էլ` կը հարթենք: Անհարթելի խոչընդոտներ, անյաղթահարելի դժուարութիւններ չենք ունենայ:

Յուշագիրը, եթէ ուշադրութիւն դարձնէք, կառոյց է նախատեսում` խորհուրդ, թէ ինչպէս պէտք է ղեկավարուի այս համագործակցութիւնը, ինչպէս պէտք է որոշումներ կայացուեն: Այդ ամէնը նախատեսուած է, եւ այս առումով մենք ունենք ապահովութիւն, որ կը կարողանանք հանգիստ, դրական մթնոլորտում որոշումների քննարկման մասնակից դառնալ եւ միասնաբար որոշումներ ընդունել:

Այստեղ նոյնիսկ քուէների հարցի խնդիր չէ` ով քանի քուէ կ՛ունենայ, կարծում եմ, որ աւելի շատ մէկս միւսիս համոզելով, ամբողջացնելով, սրբագրելով է, որ պէտք է կարողանանք առաջ գնալ: Սա պէտք է լինի սկզբունքը, քուէարկութեան հարց չէ:

Պարզ է, որ Հանրապետականն այս համագործակցութեան այն կողմն է, որն աւելի ծանր է կշռում` իր քուէներով, որոնք ունի խորհրդարանում, կառավարութիւնում: Դա մեզ համար յստակ է, բայց մեզ համար փաստ է, որ մենք կարող ենք նրանց հետ աշխատել դրական մթնոլորտում, քննարկումներին իրական մասնակցութիւն ունենալ` համոզելով ու համոզուելով:

Հ.- Ամէն դէպքում պէտք է խոստովանենք, որ երկրում իրավիճակը ծանր է` բոլոր առումներով, դուք արտաքին մարտահրաւէրներն էլ շեշտեցիք: Հիմա ստանձնելով այդ պատասխանատուութիւնը` արդեօք 2017 թուականի ընտրութեան շեմին Դաշնակցութիւնն իր ուսերին չի՞ աւելացնում դժուարութիւններ, յաւելեալ բեռ: Իրատես լինենք` շատ բան, չնայած մեծ ցանկութեանը, կարող է եւ չստացուել…

Հ. Մ.- Ես հաւատացած եմ` մեր ժողովուրդը խելացի ժողովուրդ է, եւ հաւատացած եմ, որ մեր ժողովուրդը, վերջ ի վերջոյ, ճիշդ է կողմնորոշուելու: Այո՛, այսօր ժողովուրդը դժգոհ է իրավիճակից, բայց նաեւ դժգոհ է բոլոր քաղաքական ուժերից, որ չեն կարողանում լուծում բերել այս հարցերին, որ կան երկրում: Մենք հիմա փորձում ենք լուծում գտնել: Այն հարցերը, որ յուշագրի մէջ մատնանշել ենք, ժողովրդի կողմից առաջ քաշուած պահանջներն են, մեր կողմից ներկայացուած պահանջներն են իշխանութեանը:

Մենք հիմա փորձում ենք հրապարակներում գոռալ ու կանչելու փոխարէն այլ` իրական գործի մէջ, համագործակցութեան մթնոլորտում միասնաբար լուծել այդ հարցերը: Եթէ մենք ունենանք արդիւնք, վստահ եմ, որ ժողովուրդը շատ ճիշդ կը գնահատի, չունենանք արդիւնք` ես չեմ կարծում, որ ժողովուրդը որեւէ մէկից մեզ աւելի վատ գնահատի, որովհետեւ այս իրավիճակի համար, իրավիճակը շտկելու իմաստով, բոլորս նոյնչափ պատասխանատու ենք:

Մենք ճիգ ենք թափում, որ, իսկապէս, այդ հարցերի համար լուծում գտնենք եւ եթէ չկարողանանք, աւելի վատը չենք լինելու, որովհետեւ ուրիշ մէկը կա՞յ, որ այս ժողովրդի մատից փուշ հանի, վերջապէս այդ փուշն է, որ պէտք է կարողանանք հանել:

Առնուազն բոլորին պարզ է, թէ մենք ինչո՛ւ ենք գնացել այս քայլին` գնացել ենք յանուն մեր անկախութեան, մեր անվտանգութեան, յանուն Արցախի, յանուն մեր կեանքի բարելաւման, յանուն այն բանի, որ կարողանանք այս երկիրը դարձնել աւելի լաւը, որ նուազ պատճառ լինի արտագաղթելու, թէպէտ արտագաղթը շատ ուրիշ շերտաւոր պատճառներ ունի: Մենք գնում ենք` ինչ որ բան անելու, դրական բան անելու եւ համոզուել ենք, որ դա կարող ենք անել: Մենք այս իշխանութիւնների հետ համագործակցել ենք Ցեղասպանութեան հարցով, 100-ամեայ տարելիցի հարցով, Ղարաբաղի հարցով, Սահմանադրութիւնը բարեփոխելու հարցով, մենք ունենք դրական արդիւնք, որը տուել է մեզ այն վստահութիւնը, որ այս համագործակցութիւնից կարող է լաւ արդիւնք ստացուել:

Հ.- Դաշնակցութիւնը ե՞րբ հասկացաւ, որ միայն ընդդիմութեան դաշտում գործելով, մեծ հաշուով, իրական արդիւնքների չի կարող հասնել: Գիտէ՞ք, ինձ մօտ երբեմն տպաւորութիւն է, որ գալու է մի պահ, որ ընդդիմութեան ճգնաժամ ենք ունենալու, եթէ, ի հարկէ, արդէն չունենք:

Հ. Մ.- Այո, ճի՛շդ էք: Մենք ընդդիմութեան հարցում արդէն ունենք ճգնաժամ, որովհետեւ ընդդիմութիւնը մէկ բան չի կարողացել հասկանալ, որ Սահմանադրութեան փոփոխութեամբ խաղի նոր կանոններ են ճշդուել, նոր մթնոլորտ է ձեւաւորւում այս երկրում, յեղափոխութիւնների ժամանակաշրջանն աւարտուել է:

Պէտք է հասկանան, որ առճակատումն այլեւս ընդունելի չէ, որովհետեւ այս Սահմանադրութիւնը տալիս է ընդդիմութեանը պայքարելու օրինական հնարաւորութիւն: Եթէ կայ օրինական դաշտ` աշխատելու եւ պայքարելու, դու շինծու յեղափոխութիւն չես կարող անել, որովհետեւ ղեկավարդ ծեր է, եւ դու շտապում ես յեղափոխութիւն անել, քանի որ այլապէս առիթը կը կորցնես: Այդ ձեւով երկրում յեղափոխութիւն չի լինում:

Յեղափոխութիւն լինում է առարկայական վիճակի պարտադրանքով եւ հիմնականում այն ժամանակ, երբ իշխանութիւնները ժողովրդին չեն տալիս պայքարելու կարելիութիւն: Այս Սահմանադրութիւնը տալիս է օրինական ճանապարհով պայքարելու հնարաւորութիւն, եւ քանի դեռ նրանք չեն անդրադարձել այս փոփոխութեանը եւ հին օրէնքներով են շարժւում, արդիւնք չեն ստանայ: Սա է, որ պէտք է կարողանան հասկանալ:

Ընդդիմութեան դաշտում էլ, ճիշդ է, մեզ համար դժուար էր, որովհետեւ մենք աւելի շատ յարաբերւում էինք անտրամաբանական, աւելի բռնապետական, հակաժողովրդական մօտեցումների, քան իշխանութեան դաշտում, ուր նախապէս կայինք: Բայց, այնուամենայնիւ, մենք գործ ենք արել ընդդիմութեան դաշտում եւ յաջողութիւն ենք ունեցել:

Այո՛, մենք ընդդիմութեան դաշտում կարող ենք այս երկրի դէմքը պայծառ պահել արտաքին յարաբերութեան ոլորտում, մենք կարողացել ենք շատ առումներով յաջողութիւններ ունենալ թէ՛ արտաքին, եւ թէ ներքին ճակատում, կարողացել ենք վարչապետ փոխել տալ, մենք կարողացել ենք յաջողեցնել, որ լաւ Սահմանադրութիւն ունենանք, լաւ Սահմանադրութեան հանրաքուէ կազմակերպել: Սրանք արդիւնքներ են, որով ցանկացած ընդդիմադիր ուժ կը հպարտանար:

Մենք այդ բոլոր յաջողութիւններն ունեցել ենք: Չենք ունեցել յաճախ շատերի համագործակցութիւնը, ընկերակցութիւնն այդ պայքարի մէջ, ես դրա համար ցաւում եմ: Բայց ես վստահ եմ, որ, այո՛, հայրենիքին ծառայելու համար թէ՛ ընդդիմութեան դաշտում հնարաւորութիւններ կան, թէ՛ իշխանութեան: Բաւական է, որ մարդը, քաղաքական ուժը կարողանայ իրապէս ճիշդ գնահատել իր երկրի ընկերային-տնտեսական իրավիճակը, առարկայական իրավիճակը, տարածաշրջանային-միջազգային իրավիճակը եւ այդ ամէնից միջից ընտրի իր համար ճիշդ ուղի, որ կարողանայ, առանց ցնցումների, այս ժողովրդի կեանքի բարելաւմանը նպաստել: Եթէ մենք դա չենք կարողանում անել, ուզում ենք իշխանութիւն լինել, թէ` ընդդիմութիւն, կը ձախողենք:

Հ.- Դաշնակցութիւնը եւ Հանրապետականը յաճախ են շեշտում, որ սա մէկ տարուայ համագործակցութիւն չէ, համագործակցութիւն է` երկարաժամկէտ կտրուածքով: Ի՞նչ ասել է` երկարաժամկէտ համագործակցութիւն, երբ, ըստ էութեան, յայտնի չէ, թէ ինչպիսին կը լինի քաղաքական դասաւորուածութիւնը 2017-ի ընտրութիւններից յետոյ, եւ հնարաւո՞ր է տարբերակը, որ ՀՅԴ-ն եւ ՀՀԿ-ն միասնական դաշինքով գնան ընտրութիւնների` մէկ ցուցակով:

Հ. Մ.- Ոչ մի բան բացառուած չէ, բայց նման հարց մեր օրակարգում չկայ, նման հարց չի քննարկւում, կարծեմ` Հանրապետականի մօտ էլ չի քննարկւում: Համագործակցութեան մասին պէտք է ասել, որ մենք, երբ նոյնիսկ եղել ենք ընդդիմութեան դաշտում, ասել ենք, որ որոշ հարցերում բոլոր քաղաքական ուժերը պէտք է համագործակցեն, եթէ ազգային շահն է խնդիրը, պետութեան անվտանգութիւնը:

Եթէ երկրի անվտանգութեան խնդիր գոյութիւն ունի, ի՞նչ է նշանակում չհամագործակցել: Այո՛, երբ երկիրը վտանգուած է, երբ արտաքին վտանգ գոյութիւն ունի, պէտք է բոլորս համախմբուենք, համագործակցենք: Այդպէս են վարուել բոլոր ժողովուրդները, նրանք, որոնք մնացել են, դիմացել, յաջողել, այդ ժողովուրդներն այս ճանապարհով են անցել, մենք էլ պէտք է անցնենք: Բայց այս պարագայում, կարծում եմ, այն սկզբունքները, որ այս յուշագրով մենք համաձայնեցրել ենք եւ համոզուած սկսել համագործակցութիւնը, խնդիրներ չեն, որ մէկ տարուայ ընթացքում կ՛աւարտուեն ու կը վերջանան, դրանք խնդիրներ են, որոնք կը լուծուեն տարիների ընթացքում: Ինչպէ՞ս, այդ «ինչպէս»-ը մեզ կ՛ասեն խորհրդարանական ընտրութիւնները: Թէ ի՛նչ պատկեր կը ստեղծուի, Աստուած գիտի:

Հ.- Դաշնակցութիւնը 2016-ի պիւտճէին դէմ է քուէարկել, հիմա դժուար չի՞ լինելու պատասխանատուութիւն ստանձնել, ընկնել հաւասար պատասխանատուութեան դաշտի տակ:

Հ. Մ.- Անշուշտ, դժուար է լինելու, բայց ես նաեւ տեսնում եմ կամքը միւս կողմում` հարցեր լուծելու առումով: Տեսնում եմ նաեւ հարցերը լուծելու ցանկութիւն եւ ճիգ` իրենց կողմից: Վերջապէս այս կէտերը մեր կողմից վերջնագիր չեն եղել, որ մենք ներկայացրել ենք, նրանք էլ ընդունել են:

Այս կէտերը միասին ենք որոշել, եւ եթէ միասին ենք որոշել, ուրեմն նրանք եւս համոզուած են, որ այս հարցերը պէտք է լուծում ստանան: Անշուշտ, մեր պիւտճէն ունի մեծ սահմանափակումներ, եւ դա յատուկ չէ միայն Հայաստանին: Այսօր, ցաւօք, աշխարհում ամէն տեղ տնտեսական տագնապ գոյութիւն ունի, նաեւ` մեր հարեւան երկրներում, այնտեղ էլ խնդիրներ կան: Բայց մենք կարծում ենք, որ կարելի է այդ հարցերը մեղմացնել, թեթեւացնել եւ, վերջապէս, վերացնել` ներքին համագործակցութեան դրական մթնոլորտ ստեղծելով:

Հ.- Լեւոն Մկրտչեան, Դաւիթ Լոքեան, Գագիկ Գէոզալեան. ինչո՞ւ հին քատրերը, որովհետեւ երկիրը գտնւում է այնպիսի դժուար վիճակում, տնտեսութիւնն այնքան ծանր իրավիճակում է, որ միայն փորձառութիւն ունեցող քատրե՞րը կարող են գործը գլուխ բերել:

Հ. Մ.- Իսկապէս, այս մէկ տարուայ համար մենք պէտք չէ ռիսքերի գնայինք: Մենք պէտք է աւելի ինքնավստահ ձեւով շարժուենք, եւ փորձառութիւն ունեցող մարդիկ պէտք է ղեկավարեն, ովքեր նաեւ մեծ տարիք չունեն, բայց նաեւ մարդիկ են, ովքեր 6 տարի է` իշխանութիւնից դուրս են:

Անցած փորձը նոր ընկալումով իրացնելու հնարաւորութիւն է տրուել նրանց: Չեմ կարծում` քատրերի պակաս ունենք, բայց մենք պարտաւոր էինք այս քայլին գնալ` նուազ ռիսքեր ունենալու իմաստով: Մենք յաջողած մարդիկ ենք վերադարձնում գործի, ոչ թէ ձախողուած, սա է ամենակարեւորը:

Քատրեր չունենալը կը լինէր այն ժամանակ, երբ ձախողուած քատր վերադարձնէինք, մենք այդպէս չենք վարուել: Մենք շատ աւելի մեծ քատրային պանք ունենք` թէ՛ նոր ուժերի, թէ՛ նաեւ հին ուժերի իմաստով, որը առիթ չունեցանք ներկայացնելու, բայց յուսամ, որ յառաջիկայում կը լինի:

Հ.- Դուք մեր զրոյցում անընդհատ շեշտում էք արտաքին մարտահրաւէրների հանգամանքը, կարմիր թելի նման անցկացնում էք: ՀՅԴ-ն հէնց արտաքին քաղաքականութեան հարցում ունեցած անհամաձայնութիւնների պատճառով` յայտնի Հայ-թուրքական արձանագրութիւնների, դուրս եկաւ քոալիցիայից: Ուզում եմ հասկանալ` արտաքին քաղաքականութեան` թէ ինչպէս Հայաստանը պէտք է աշխարհի հետ յարաբերուի, այս հարցերի մասով ՀՅԴ-ի եւ Սերժ Սարգսեանի մօտեցումները համընկնո՞ւմ են:

Հ. Մ.- Կարծում եմ, ամէն ինչ յստակեցուած է 100-ամեայ տարելիցի հռչակագրով: Ամէն ինչ յաւելեալ ձեւով յստակեցուած է նախագահի վերջին ելոյթով: Մենք տարբեր զրոյցներ ենք ունեցել նախագահի հետ: Եւ այս առումով մենք մտահոգիչ բան չենք տեսնում: Բայց ներքին հարցերն էլ մեզ համար գլխաւոր հարցեր են, որովհետեւ մենք գիտակցում ենք, որ եթէ քաղաքական կայունութիւնը, ազգային անվտանգութեան առումով, կենսական անհրաժեշտութիւն է, դա կարելի է ունենալ նաեւ եւ անպայման արդար հասարակական փոխյարաբերութիւններ ստեղծելու պայմանով: Այսինքն` եթէ մեր կեանքում արդարութիւն չկայ, զարգացում չկայ, չի կարելի յուսալ, որ կայունութիւն կը լինի:

Մենք առանձին-առանձին անդրադարձել ենք ներքին հարցերին` փտածութիւն, նոր աշխատատեղեր, ներդրումների ապահովում, երկրի զարգացում… Ինչո՞ւ ենք անդրադարձել, որովհետեւ ուզում ենք ժողովրդի մէջ արդարութիւն լինի, որպէսզի մեր ժողովուրդը զարգանայ, անվտանգութիւնը շատ աւելի ամուր հիմքերի վրայ կարողանայ յենուել: Մեզ համար սա անհրաժեշտութիւն է, իսկ արտաքին ճակատի իմաստով մեր բոլոր մտահոգութիւնները վերացած են` հիմք ընդունելով 100-ամեայ տարելիցի հռչակագիրը:

Հ.- Հայ-թուրքական արձանագրութիւնները մեռած կարելի՞ է համարել:

Հ. Մ.- Կարծում եմ` մեռած են: Բայց, ի վերջոյ, կայ անհրաժեշտութիւն այդ ստորագրութիւնը յետ կանչելու: Եւ կը գայ այդ պահը:

Հ.- Դաշնակցութիւնը միշտ առաջ է քաշել իր 7 կէտերը, կարո՞ղ ենք փաստել, որ այս մէկ տարուայ ընթացքում դրանք բոլորը կը կատարուեն:
Հ. Մ.- Այդ կէտերի մէջ կան խնդիրներ, որոնց համար ժամանակ է պէտք: Կարծում եմ, որ Սահմանադրութեան փոփոխութեամբ այդ բոլոր կէտերի լուծումը ընթացքի մէջ է դրուել, եւ բնականաբար, եթէ յուշագիրը կարդաք եւ նախագահի վերջին ելոյթը, կը տեսնէք, որ այս ամբողջը նոյն տրամաբանութեամբ է, որ տեղի է ունենում:

Երեւոյթները, որոնց անդրադարձել ենք մեր 7 կէտերում, արդէն իսկ լուծման ընթացքի մէջ են` առաջին հերթին, ինչպէս ասացի, Սահմանադրութեան փոփոխմամբ, նաեւ` ընդհանուր համոզում ստեղծուելու իմաստով: Ժամանակին նախագահն ինձ ասել է, որ ձեր օրակարգային 7 կէտերն ինձ համար ընդունելի են, մէկ կէտը ընդունելի չէ` 100 տոկոս համամասնականը, հիմա այդ հարցն էլ է լուծուած: Այսինքն` մենք խնդիր չունենք, իրենք համոզումներով եկել են այնտեղ, որտեղ մենք ենք կանգնած եղել:

Հ.- Ամէն օր մամուլը գրում է, որ Դաշնակցութիւնում պաշտօնի կռիւ է` իրար հետ վիճում են, հիմա էլ գրել են` դրսի կառոյցների հետ էք վիճել: Այդքան «տեղեկութիւն» որտեղի՞ց մամուլին:

Հ. Մ.- Գիտէք` արդէն քանի տարի է, Բիւրոյի ներկայացուցիչն եմ… Բայց ինչ որ գրում է մամուլը, ես զարմանում եմ, յաճախ այնքան եմ զարմանում, որ կասկածում եւ փորձում եմ ստուգել` ճի՞շդ են, թէ ոչ (ծիծաղում է): Մամուլը, կարծես, թեմա չունի գրելու, թէպէտ թեմաները շատ են:

Եթէ դրական մօտեցում ունենան, ոչ թէ սկանտալների յետեւից ընկնեն, ունեն մեծ դերակատարութիւն` իշխանութիւններին, քաղաքական ղեկավարութեանը, ընդդիմութեանը, բոլորին ուղղութիւն տալու առաքելութիւն ունի մամուլը, բայց փոխարէնն այս գործով զբաղուի, սկանտալներով է զբաղւում: Կարծում եմ` մոգոնում են, գիշերը քնած ժամանակ երազ են տեսնում, թէ սուրճի բաժակ են նայում, չգիտեմ, բայց երեւոյթների են անդրադառնում, որ նոյնիսկ դրա նուազագոյն չափաբաժինը մեզ մօտ գոյութիւն չունի, կամ էլ հնարաւոր է` ենթադրում են ու գրում, մտածելով, թէ գուցէ ճիշդ դուրս գան: Իրենց ճանաչած կազմակերպութիւնների ներքին մթնոլորտից ելնելով են դատում մեր մասին, բայց պէտք է ասեմ, որ նման հարցեր իսկապէս գոյութիւն չունեն, մենք շատ հանգիստ ենք, ներքին խաղաղութեամբ ենք գնում այս քայլին, ներքին միասնականութեան մթնոլորտով ենք գնում սրան:

Չեմ ասում, որ բոլոր դաշնակցականները նոյն կերպ են մտածում, բայց նոյնիսկ նրանք, որ դէմ են, կարողանում են հասկանալ ու սպասել, թէ ինչ կը լինի: Ներքին խնդիրներ, իսկապէս չունենք, եւ այդ ամէնը նրանց երեւակայութեան արդիւնքն է:

ԱԶԴԱԿ
http://www.aztagdaily.com