01.08.2018 – ԿՐՕՆԱՔԱՂԱՔԱԿԱՆ ՀԱՐՑԵՐ:
Երկրի ազգային եւ կրօնական փոքրամասնութիւններու ներկայացուցիչները համատեղ յայտարարութիւնով մը հրապարակեցին, թէ Թուրքիոյ մէջ գործող կրօնական փոքրամասնութիւններու պաշտամունքի ազատութեան սահմանափակումներ կատարուելու մասին լուրերը բոլորովին անհիմն են։ Յայտարարութիւնը ստորագրած են Յունաց Տիեզերական Պատրիարքը, Հայոց Պատրիարքական Փոխանորդը, Հայ Կաթողիկէ Համայնքի Վիճակաւորը, Հրէից Րաբունապետը, Ասորի Ուղղափառ եւ Ասորի Կաթողիկէ, Քաղդէացի եկեղեցիներու հոգեւոր առաջնորդները, հրեայ, հայ, յոյն, ասորի եւ հայ կաթողիկէ համայնքներու աշխարհական ներկայացուցիչները։ Հրապարակուած յայտարարութիւնը իսկոյն շրջանառութեան դրուեցաւ «Անատոլու աժանս» լրատու գործակալութեան կողմէ եւ արագօրէն տարածուեցաւ ու արձագանգ գտաւ տեղական եւ օտար մամուլի մէջ։
Արձագանգներ
Բնականաբար փոքրամասնութեան համայնքներու ներկայացուցիչներուն այս ելոյթը դրական արձագանգ ունեցաւ կառավարութեան շրջանակներու եւ իշխանամէտ մետիայի մէջ։ Միւս կողմէ ՀՏՓ կուսակցութեան քրիստոնեայ երեսփոխաններ Կարօ Փայլան եւ Թումա Չելիք դատապարտեցին կատարուածը։
«Ակօս»ին տուած բացատրութեան մէջ Մարտինի պատգամաւոր Թումա Չելիքի համաձայն նոյնինքն նման հաղորդագրութեան մը հրապարակումը իսկ ապացոյցն է մեր վրայ գործադրուած ճնշումներուն։ «Եթէ ազատ ենք ինչո՞ւ համար կարգիլուին համայնքային հաստատութիւններու ընտրութիւնները։ Ինչո՞ւ համար տակաւին փակ է Յունաց դպրեվանքը։ Հայերը ինչո՞ւ համար չեն կրնար ընտրել իրենց պատրիարքը»։
Տիյապեքիրի պատգամաւոր Կարօ Փայլան ալ «Թուիթըր»ի իր գրառումով դատապարտեց հոգեւորականներու այս յայտարարութիւնը։
Ի՞նչ եղաւ, ինչո՞ւ եղաւ
Ինչ զարմանալի է, որ քրիստոնեայ եւ հրեայ համայնքներու առաջնորդներուն աս ելոյթէն հազիւ քանի մը օր առաջ 19 Յուլիսին Սարըյէր Արմութլու թաղամասին ալեւիներու ժողովարանը կ՚ենթարկուէր շատ բիրտ սրբապղծութեան։ Ոստիկաններ կը խուժէին աղօթատեղի՝ ջարդ ու փշուր կ՚ընէին այդ տեղի ալեւիական սրբանկարները, կը միզէին սրբավայրին մէջ, հայհոյանքներ կը գրառէին պատերուն վրայ եւ ապա նաեւ կը ձերբակալէին սրբավայր վարիչ Զէյնեփ Եըլտըրըմը։ Կատարուածը տգեղ յարձակում մըն էր ուղղուած սրբավայրի մը, բայց յայտնի է որ քրիստոնեայ հոգեւոր առաջնորդները նկատի չեն ունեցած այդ կատարուածը եւ նախընտրած են հաճելի թուիլ երկրի իշխանութեան։
Բոլորովին անսպասելի պահուն ներկայացող այս յայտարարութիւնը բնականաբար կը յառաջացնէ կարգ մը հարցումներ։ Թէ ինչո՞ւ կամ ի՞նչ դրդումներով կարիք զգացուեցաւ նման յայտարարութեան։ «Ակօս»ի այս մասին զանազան շրջանակներուն ուղղած հարցումները ընդհանրապէս կը կեդրոնանային այն վարկածին, թէ ԱՄՆ պետ քարտուղար Մայք Փենս վերջերս արտասանած ելոյթներէն մէկուն Թուրքիան քննադատած էր կրօնքի ազատութեան վրայ ճնշում բանեցնելու մեղադրանքով։ Արդարեւ կառավարութեան շրջանակները այդ պայմաններու տակ կարիքը զգացած էին նման հերքումի մը, որ պիտի գար ուղղակիօրէն խնդրին ենթակայ կողմերէն։
Պէտք է նշել, որ Թուրքիոյ մէջ այլեւս մարդիկ որոշ պատկերացում ունին խնդիրներու ինչ գետնի վրայ յառաջանալու մասին, արդարեւ հոգեւոր առաջնորդներու այս տեսակի ելոյթներն ալ ակնկալուած ազդեցութիւնը գործելէ հեռու մնալու դատապարտուած են։ Այս վերջին զարգացումներէն ետք Նախագահի բամբեր Իպրահիմ Քալըն ընդունելութիւն մը սարքեց ի պատիւ փոքրամասնութիւններու համայնքապետերուն։
agos.com.tr/am/hvotvadzi/21057/
