18-09-2018
Քանի մը օր առաջ Երեւանի մէջ ապրող Արցախցի ընկերներէս մէկը հեռաձայնեց եւ ըսաւ.
«Րաֆֆի ջան, մի հատ հարազատ ունեմ, երիտասարդ, խելացի, նոր է վերադարձել Ռուսաստանից, ուզում ա Հայաստան մնայ, գործ ա ման գալիս, կարա՞ս օգնես…»
Պատասխանեցի, որ գործ հայթայթելը իմ մասնագիտութիւնս չէ, բայց կրնամ հանդիպիլ երիտասարդին հետ եւ տեսնել թէ ի՞նչ ձեւով կրնամ օգտակար ըլլալ:
Յաջորդ օրը հանդիպեցայ Տիգրանին: Երկարահասակ, կիրթ եւ խելացի երիտասարդ մըն էր, որ տարիներ առաջ Կրասնոդար արտագաղթած էր, քանի որ ապագայ չէր տեսներ հայրենիքի մէջ:
«Յեղափոխութիւնից յետոյ ընկերներով նստել էինք, 7-8 երետասարդ, Հայաստանի տարբեր շրջաններից: Ոգեւորուած, որոշեցինք թողնենք ամէն ինչ եւ վերադառնանք հայրենիք, էնտեղ երբեք տանը չենք զգացել, էլի: Աշխատում էինք, էնքան որ ապրենք ու մի երկու կոպեկ էլ ընտանիքին ուղարկենք: Ուզում ենք մնալ Հայաստան, ինչ գործ լինի՝ կանենք: Հիմա ընկերներս էլ եկել են ու գործ են ման գալի»:
Պատմեց, որ Ռուսաստան ապրող եւ աշխատող մեծ թիւով հայեր ցանկութիւն ունին Հայաստան վերադառնալու, բոլորին մօտ հայրենիք գալու ձգտումը մեծ է, եւ հաւանական է, որ Ռուսաստանի տնտեսական տագնապն ալ պատճառ դառնայ բազմաթիւ հայերու տուն դարձին:
Նոյն գիշեր սուրճի հանդիպում մը ունեցայ շինարարութեամբ զբաղող հայրենադարձ ընկերոջ մը հետ: Երբ պատմեցի Տիգրանին եւ ընկերներուն մասին, ըսաւ, որ իր հետ եւս նմանօրինակ դէպք մը պատահած է:
«Գիտես արդեն, որ շուտով աւարտին պիտի հասնի առեւտրային նոր կառոյցի շինարարութիւնը: Այսօր առտու մէկը հեռաձայնեց եւ հետաքրքրուեցաւ վարձքի մասին: Հանդիպեցանք, Մոսկուայէն եկած երկու եղբայր էին: Ըսին, որ յեղափոխութենէն յետոյ ծախած են իրենց պիզնէսները եւ եկած Հայաստան՝ գոդծարարութեամբ զբաղելու, քանի որ յոյս ունին խանգարող պիտի չըլլայ եւ ցարդ խոչընդոտներու չեն հանդիպած», պատմեց ընկերս:
Յիշեցի, որ Օգոստոսի վերջը, երբ կնոջս հետ «Շիրակացի» ճեմարան գացած էի մեր երեխաներու արձանագրութեան համար, փոխ տնօրէնը մեզի պատմած էր, որ այս տարի հայրենադարձ աշխվակերտներու թիւի զգալի աճ կայ:
«Եկել են Ռուսաստանից, նախկին սովետից, արաբական երկրներից: Երեխեքի մեծ մասը լաւ հայերէն չգիտեն, իսկ մեր երկրի կրթական ծրագրերում չէ նախատեսուած նման վիճակ, ուր դեռահասներին պէտք է տարրական հայերէն սովորացնել: Էս երեխեքի մօտ հայերէնը առաջին լեզուն չի, նրանք հայկական դպրոց չեն գնացել…»:
Այս տարի իրապէս Հայաստան տեղափոխուելու միտում կայ Ռուսաստանի եւ Միջին Արեւելքի հայերուն կարեւոր մէկ հատուածին մօտ: Գիտենք, որ բազմաթիւ մեծ ու փոքր խնդիրներ կան մեր երկրին մէջ եւ տնտեսական վերելքը նոր սկսած է թափ հաւաքել: Հայրենադարձերու ներառման եւ համարկման (ինտեգրման) ծրագիրներ մշակելն ու գործադրելը արդէն անյետաձգելի պահանջ կրնայ դառնալ:
Այսօր իսկ մենք պարտաւոր ենք իշխանութիւններուն հետ ձեռք ձեռքի տալ եւ զբաղիլ բոլոր այն հայերով, որոնք կը նպատակադրեն հայրենիք տեղափոխուիլ: Ներառումն ու ինտեգրումը լուրջ գործ են, մասնագիտական մօտեցումով միայն կրնան իրականացուիլ:
Յեղափոխութիւն իրականացուցած եւ հայրենադարձութեան կոչ ընող նոր իշխանութիւններուն ստեղծած դրական մթնոլորտը չապականենք սորոսականներ, Ռուսաստանի թշնամիներ ու դիկտատորներ փնտռելով մեր հայրենիքի նոր ու երիտասարդ, աշխուժ եւ եռանդուն ղեկավարներուն մէջ: Գրեթէ 15 տարի է Հայաստան տեղափոխուած եմ եւ առաջին անգամ ըլլալով է որ այսքան մեծ խանդավառութիւն կը տեսնեմ համայն հայութլեան մօտ՝ Մայր Հայրենիքէն ներս ու դուրս:
Ժամանակն է, որ հայրենադարձութեան երազը իրականութեան վերածելու առիթը լաւ ըմբռնենք ու միասնաբար գործենք յանուն այս նպատակին:
Հայաստանի Հանրապետութեան հիմնադիրներուն՝ Վրացեանի, Քաջազնունիի, Օհանջանեանի եւ միւսներու մեծ երազն էր հայրենադարձութիւնը:
Հաւատարիմ մնանք այդ երազին:
Րաֆֆի Տուտագլեան
Գրեցէ՛ք ինծի:
rafdoud@aol.com
