06 ՀՈԿՏԵՄԲԵՐ 2018 – ԱՆԴՐԱԴԱՐՁ –:
Մաքրոն. «Ազնաւուրը Մինչեւ Հոգւոյն Խորքը Ֆրանսացի Էր, Որ Շատ Ամուր Թելերով Կապուած Էր Իր Հայկական Արմատներուն»
Երէկ Փարիզի հանրայայտ Հաշմանդամներու տուն յուշահամալիրին մէջ տեղի ունեցաւ Շարլ Ազնաւուրի հոգեհանգիստը:
Հաշմանդամներու տունը կը միաւորէ Ֆրանսայի զինուորական պատմութեան առնչուող թանգարաններ, այստեղ կը գտնուի Նափոլիոն Պոնափարթի դամբարանը:
Ազնաւուրի աճիւնը պատուած էր Ֆրանսայի ազգային դրօշով: Աճիւնը յուշահամալիրի կեդրոնական հրապարակ բերուեցաւ Հայոց ցեղասպանութեան խորհրդանիշներէն մէկը դարձած «Տլէ եաման»-ի նուագակցութեամբ` տուտուկի կատարումով:
Ֆրանսացիները հոգեհանգիստի արարողութիւնը կոչած են «Յարգանքի ազգային տուրք»:
Նախագահ Էմմանուել Մաքրոնէն բացի, արարողութեան կը մասնակցէին Ֆրանսայի պաշտօնաթող նախագահներ Նիքոլա Սարքուզի եւ Ֆրանսուա Հոլլանտ:
Հայաստանի պատուիրակութեան մաս կը կազմէին նախագահ Արմէն Սարգսեանը` տիկնոջ հետ, վարչապետ Նիկոլ Փաշինեանը` տիկնոջ հետ, Ամենայն հայոց Գարեգին Բ. կաթողիկոսը, արտաքին գործոց նախարար Զոհրապ Մնացականեանը, մշակոյթի նախարար Լիլիթ Մակունցը:
Իր խօսքին մէջ վարչապետ Նիկոլ Փաշինեան ափսոսանքով նշեց, որ չհասցուց անձամբ ծանօթանալ Շարլ Ազնաւուրին հետ, որ քանի մը օր ետք Ֆրանսայի նախագահին հետ պիտի երթար Երեւան` մասնակցելու Ֆրանսախօս երկիրներու վեհաժողովին:
«Կ՛ուզեմ հաստատել, որ անմնացորդ նուիրուած եմ այն գործին, որ նոր Հայաստանը պիտի դարձնէ այնպիսին, որուն մասին դուք կ՛երազէիք: Ազատ եւ երջանիկ Հայաստանը իսկապէս արժանի գնահատանքը կ՛ըլլայ հայ ժողովուրդին եւ Հայաստանի նկատմամբ ձեր ունեցած անուրանալի վաստակին: Կը խոնարհիմ ձեր դիմաց` մեծ ֆրանսացի, մեծ հայ, մեծ արուեստագէտ, մեծ մարդասէր: Ննջէ՛ խաղաղութեամբ, սիրելի՛ վարպետ», իր խօսքին մէջ ըսաւ վարչապետ Նիկոլ Փաշինեան:
Ֆրանսայի նախագահ Էմմանուէլ Մաքրոն իր խօսքին մէջ անդրադարձաւ աշխարհահռչակ երգիչ Շարլ Ազնաւուրի կեանքին, ստեղծագործութիւններուն եւ համաշխարհային մակարդակի վրայ անոր բերած ներդրումին: Է. Մաքրոն ըսաւ. «Այս յանկարծակի դատարկութիւնը հասկցուց մեզի ակնյայտ մէկ բան, որ ամբողջ դար մը ան էր մեզ ապրեցնողը, մեր կեանքի դժուարին, դառնութեան, յոյսի պահերուն Շարլ Ազնաւուրը մեզի տուաւ սփոփիչ հայելին` իր ստեղծագործութիւններով, որոնց շնորհիւ ան երկար տարիներ մեր կեանքը աւելի մեղմացուց, օգնեց դիմակայել կեանքի մարտահրաւէրները»:
Նշելով, որ Ազնաւուրի երգերը ամառնային դատարկ երգեր չէին, որոնք մարդոց պահ մը կ՛ուրախացնէին եւ կը մոռցուէին, Ֆրանսայի նախագահը նշեց, որ Ազնաւուրի երգերը միլիոնաւոր մարդոց համար դարձան սփոփանք, մխիթարանք:
«Ան կ՛երգէր մեզի համար, իբրեւ կեանքի ուղեկից, կը պատմէր կեանքի դժուարութիւններուն մասին: Յատուկ ձեւով կը խօսէր ժամանակի մասին, անոր ստեղծագործութիւնները միայն տխրութիւն չէին պատմեր, անոնք կը ներկայացնէին նաեւ անոր` գաղթի եւ աքսորի փորձը: Կ՛ըսեն, որ աքսորի տարիները կրկնակի կը հաշուուին, անոր մօտ Ֆրանսացիները շատ արագ նկատեցին ատիկա: Տարիներու ընթացքին Շարլ Ազնաւուրի ձայնի հնչերանգը մեզ միաւորեց` անկախ մեր տարիքէն եւ ընկերային մակարդակէն: Ազնաւուրը միաւորեց մեզ եւ դարձաւ Ֆրանսայի դէմքերէն մէկը: Ազնաւուրի երգերը նախ եւ առաջ բանաստեղծութիւններ են, որոնց բառերը եկած եւ դպած են մեր սրտերուն, այդ բանաստեղծութիւններու վերնագիրները եւ երգերու կրկներգները մեզի համար ժառանգութիւն դարձած են», ըսաւ Մաքրոն:
«Ֆրանսերէնը Ազնաւուրի համար դարձած է այն ակունքը, կապը, որ հիւսած է Ֆրանսայի հետ: Հայ եւ յոյն գաղթականներու որդին, որ կրթութիւն չստացաւ, բնազդաբար հասկցաւ, որ Ֆրանսայի մէջ լեզուն պետութիւն է պետութեան մէջ: Ան միշտ եղած է երիտասարդներու կողքին, եղած է բաց` նոր երաժշտութիւններու, ձայներու, գաղափարներու հանդէպ: Ան երիտասարդ արուեստագէտներու համար գրեց մինչեւ վերջ, կը շարունակէր օգնել, աջակցիլ անոնց` այդպիսով սերունդներու միջեւ հաստատելով կամուրջներ: Ան այդպէս կը պատկերացնէր Ֆրանսան, որովհետեւ գիտէր, թէ որքա՛ն Ֆրանսան կապուած է ամբողջ աշխարհին հետ: Ան երգեց ութ լեզուներով, բայց հանրութեան ամէնուրեք ֆրանսերէնով մատուցեց իր երգերը, քանի որ ֆրանսերէնը յոյսի, սիրոյ, բանաստեղծներու, արուեստագէտներու եւ փիլիսոփաներու լեզուն է», իր ելոյթին մէջ ըսաւ Ֆրանսայի նախագահը:
Ըստ Մաքրոնի, բոլոր առաքելութիւններէն Ազնաւուրը կը նախընտրէր հաւատարմութիւնը. հաւատարիմ էր ծնողներուն, կնոջը, ընտանիքին, բարեկամներուն, ընկերներուն, ծանօթներուն եւ անծանօթներուն, ան հաւատարիմ էր նաեւ Հայաստանին:
«Ազնաւուրը Հայաստանի զաւակն էր, բարեկամը, դեսպանը, նաեւ այն առատաձեռն զաւակը, որ օգնութեան ձեռք երկարեց 1988-ի երկրաշարժէն տուժածներուն: Անոր այդ յանձնառութիւնը այսօր կը շարունակէ «Ազնաւուր» հինադրամը` ի նպաստ հայերու, Հայաստանի, ֆրանսական-հայկական բարեկամութեան: Հակառակ այն ցաւին, որ ձգեց ցեղասպանութիւնը` Ազնաւուրը շարունակեց իր գործողութիւնները եւ ձեւաւորեց իր պայքարը: Ազնաւուրը միշտ երգած է Հայաստանի, հայ ժողովուրդի մասին` ցանկալով պաշտպանել արժանապատուութիւնը այն մարդոց, որոնց փորձած են լռեցնել: Հաւատարիմ մնալով իր արմատներուն` ան մեզի ցոյց տուաւ իր Ֆրանսական հոգիին մէջ օտարազգի փոքրիկ մասնիկը: Անոր շնորհիւ Հայաստանը շատ բան տուած է Ֆրանսային: Անոր միջոցով այսօր առիթ է յիշելու, թէ մենք` իբրեւ ազգ, որքան պարտական ենք բոլոր այն հայերուն, որոնք ստիպուած լքեցին իրենց երկիրը եւ եկան ապաստան գտնելու մեր մօտ: Ասիկա ընդհանուր ճակատագիր է: Բոլոր երկիրներու հայեր, այսօր իմ մտքիս մէջ էք», ըսաւ Ֆրանսայի նախագահը:
«Թո՛ղ Հայաստանի եւ Ֆրանսայի միջեւ բարեկամութիւնը արժանի ըլլայ անոր տուած դասերուն: Վստահ եմ, որ դեռ շատ երկար տարիներ միլիոնաւոր մարդիկ դժուարութեան, յոյսի, ուրախութեան պահերուն իրենց յիշողութեան մէջ պիտի պահեն այն երաժշտութիւնը կամ այն երգերուն բառերը, որ այս բացառիկ բանաստեղծը ձգած է մեզի: Իւրաքանչիւրիս սրտին մէջ ան պիտի շարունակէ իր ճամբան` քալելով ուղիղ, ձեռքը գրպանին մէջ, ժպիտը դէմքին, եւ մեզի հետ միասին ան հպարտօրէն պիտի անցնի այս դարը: Այլեւս ան մեզ պիտի չլքէ, որովհետեւ Ֆրանսայի մէջ բանաստեղծները երբեք չեն մահանար», ըսաւ Մաքրոն:
Շարլ Ազնաւուրի յուղարկաւորութեան արարողութիւնը տեղի պիտի ունենայ այսօր` 6 հոկտեմբերին: Վարչապետ Նիկոլ Փաշինեանի որոշումով այսօր Հայաստանի մէջ սուգ յայտարարուած է:
aztagdaily.com/archives/411133
