2018/11/14 – ՆՈՐՈՒԹԻՒՆՆԵՐ, ՎԱՆՔԵՐ-ԵԿԵՂԵՑԻՆԵՐ:
Ներկայիս Թուրքիայի տարածքում գտնվող Բաղեշի (թուրք. անվանումը` Բիթլիս) Անդենց գյուղի (թուրք. անվանումը` Դեյիրմենալթը) ավելի քան 1400 տարվա պատմություն ունեցող հայկական Սուրբ Անանիա եկեղեցին օգտագործվում է որպես մարագ և հարդանոց: Այդ մասին, ըստ Akunq.net-ի, հաղորդում է «Իհլաս» թուրքական լրատվական գործակալությունը:
Աղբյուրի փոխանցմամբ` սույն եկեղեցին 1993 թ. գրանցվել է Դիարբեքիրի մշակութային հարստությունների պահպանման շրջանային խորհրդի կողմից: Եկեղեցու շուրջ առկա են նաև 15-րդ դարի խաչքարեր, որոնց մի մասը դեռ կանգուն է, մյուս մասը` ջարդուփշուր եղած:
Աղբյուրը նաև հայտնում է, որ եկեղեցին բաղկացած է երկու շինություններից, որոնցից մեկը կառուցվել է դեռևս 6-րդ կամ 7-րդ դարերում: Գյուղի տարեց բնակիչները թուրքական լրատվամիջոցին հաղորդել են, որ երբ իրենք մեկ այլ շրջանից այստեղ են տեղափոխվել, եկեղեցին լիովին կանգուն վիճակում է եղել:
Կարինի (թուրք. անվանումը` Էրզրում) Աթաթուրքի համալսարանի Գեղարվեստի ֆակուլտետի մագիստրոս և լուսանկարիչ Բուրհան Գյունդողդուն լրատվամիջոցի թղթակցի հետ զրույցում նշել է, որ հիշյալ գյուղում լուսանկարներ անելիս պատահաբար է հանդիպել այս եկեղեցուն: Նա նաև շեշտել է, թե հարկ է եկեղեցին արժևորել թե մշակութային և թե տվյալ շրջանում զբոսաշրջությունը զարգացնելու առումներով ու հավելել. «Երբ ժամանակ եմ ունենում, լուսանկարչությամբ եմ զբաղվում, որը հոբբի է ինձ համար: Այս հինավուրց եկեղեցին, որի անունը Սուրբ Անանիա է, պատկանել է հայերին: Եկեղեցին ուսումնասիրելու ընթացքում հանդիպեցի շատ էական պատմական արժեքների, ինչպես օրինակ` հսկայական գերեզմանաքարերի և արձանագրությունների»:
Գյունդողդուն նաև հայտնելով, որ եկեղեցու լուսանկարներն անելիս շատ է տպավորվել, նշել է. «Քանզի այդ քարերի երկարությունը 5-6 մ է, և նրանց վրա փորագրություններ են առկա, որոնք պատկերում են քրիստոնեության առաջին ժամանակաշրջանը, ինչպես նաև` այլ պատկերներ ու խաչի նշաններ: Խաչքարերի վրայի պատկերների մի մասը հասկանալի է, մյուսը` ոչ: Խաչքարերի մեծ մասը ցրված է եկեղեցու շուրջ: Քանի որ այդ տարածքը ներկայում պատկանում է անհատի, եկեղեցին օգտագործվում է որպես հարդանոց, և այնտեղ խոտ ու ծղոտ է պահվում: Քանի որ կարծում ենք` այս կառույցը շատ կարևոր է, ցանկացանք, որ մեր արած լուսանկարները հրապարակվեն: Մտածում ենք, որ եկեղեցու շնորհիվ այս նահանգում կզարգանա զբոսաշրջությունը: Այդ պատճառով հուսով ենք, որ շուտով կմեկնարկեն եկեղեցու վերականգնման աշխատանքները, որովհետև այն էապես կնպաստի մեր Բիթլիսի և այս գեղեցիկ գյուղի զբոսաշրջության զարգացմանը: Երբ նկատի ենք ունենում, որ նման հարստությունը մինչ այժմ կարողացել է կանգուն մնալ, ըմբռնում ենք հնարավորինս կարճ ժամանակահատվածում եկեղեցու վերականգնման անհրաժեշտությունը»:
Հիշեցնենք, որ 1850-ական թվականներին Անդենց գյուղն ունեցել է 54 հայ բնակիչ և երկու հայկական եկեղեցի` Ս. Անանիա և Ս. Մինաս անուններով:
https://www.sondakika.com/haber/haber-bin-400-yillik-kilise-ot-ve-saman-deposu-olarak-11431062/
Թարգմանեց Մելինե Անումյանը
Akunq.net /am/?p=63064
