ՀԱԿՈԲ ԲԱԴԱԼՅԱՆ – Թուրքիան փաստացի հայտարարել է Վրաստանն օկուպացնելու մասին. մնաց մի ելք
23.12.2019 | Մեկնաբանություն | ՀԱԿՈԲ ԲԱԴԱԼՅԱՆ, Մեկնաբան:
Թուրքիայի արտգործնախարար Մեվլյութ Չավուշօղլուն Վրաստանի, Ադրբեջանի եւ Թուրքիայի արտգործնախարների եռակողմ հանդիպման նպատակով Թբիլիսի այցի ընթացքում հայտարարել է, թե Թուրքիան մտադիր է Վրաստանում բացել ավելի մեծ թվով թուրքական դպրոցներ: Վրաստանում նա մասնակցել է Թուրքիայի լուսավորության հիմնադրամի նոր դպրոցի բացմանը:
Գործնականում, Թուրքիայի արտգործնախարարը հայտարարում է Վրաստանի օկուպացման ծրագրի մասին, որը պարզապես կրելու է ոչ ռազմական բնույթ: Խնդիրն այն չէ, որ Վրաստանում կգործեն թուրքական դպրոցներ: Վտանգավոր հեռանկարը առաջացնում է այն ժողովրդագրական շարժը, որ տեղի է ունենում Վրաստանում, եւ դպրոցները տվյալ պարագայում դառնում են շատ ավելի խորքային էքսպանսիայի մի դրսեւորում:
Ջավախքում հայկական դպրոցների, հայալեզու դրսեւորումների դեմ շատ զգայուն Թբիլիսին բավականին իներտ է Թուրքիայի հավակնության պարագայում: Միեւնույն ժամանակ, պաշտոնական Թբիլիսին անշուշտ չի կարող չպատկերացնել խնդիրը: Ամբողջ հարցն այն է՝ պատկերացնու՞մ է որեւէ լուծում, թե ոչ: Որովհետեւ Վրաստանն այդ իմաստով երկկողմ ճնշման տակ է, աքցանի մեջ՝ Թուրքիա եւ Ադրբեջան:
Հյուսիսից Թբիլիսին զգում է Ռուսաստանի ճնշումը: Վրաստանի համար թերեւս չափազանց բարդ է հոգեբանորեն գալ այն մտքին, որ ելքը կարող է լինել միայն հարավից՝ Հայաստանի հետ ռեգիոնալ ռազմա-քաղաքական հայեցակարգի շուրջ պայմանավորվածությունը:
Արեւմուտքն անշուշտ կա, բայց միեւնույն ժամանակ պետք է հասկանալ՝ իսկ արդյոք Վրաստանն Արեւմուտքի համար ունի այն նշանակությունը, ինչ կարող էր լինել մի քանի տարի առաջ:
Հազիվ թե, ու Սահակաշվիլիի հարցում արեւմտյան էլիտաների վերաբերմունքը, այդ թվում նրա ուկրաինական շրջափուլի պարագայում, թերեւս ընդհանուր առմամբ արտացոլում է աշխարհքաղաքական վերաբերմունքի տրանսֆորմացիա ամբողջապես Վրաստանի հարցում: Նվազագույնը այնտեղ ձեռք է բերված, իսկ առավելագույնի հարցում Վրաստանը չի բավարարում մի շարք հանգամանքների, չի բավարարում օբյեկտիվորեն:
Եվ այդ իմաստով գուցե շատերի համար անգամ Երեւանում տարօրինակ հնչի, եւ առավել եւս Թբիլիսիում, բայց ռեգիոնալ հենակետ Արեւմուտքը դիտարկում է Հայաստանը: Տվյալ պարագայում Արեւմուտքն էլ իհարկե ընդհանրական հասկացություն է, բայց խոսքն իհարկե գերազանցապես Միացյալ Նահանգների մասին է:
Հարցն այստեղ Հայաստանի արտաքին քաղաքական կողմնորոշման մասին չէ: Եվ դա է նաեւ որոշակիորեն խաբկանք ստեղծում, թե ինչու՞ պետք է Վրաստանը թողնեն եւ դիտարկեն Հայաստանը, որը եվրասիական բլոկում է: Բանն այն է, որ ռեգիոնալ անվտանգության համակարգը մշտապես եղել է բազմաշերտ եւ շարունակում է լինել այդպիսին, ըստ այդմ արտաքին քաղաքական կողմնորոշումներով դրա պարզունակացումը կարող է հանգեցնել անվտանգության լայն ճգնաժամի, ինչին որոշակիորեն բախվել են օրինակ նույն Վրաստանի պարագայում:
Այդ ճգնաժամը չեզոքացնելու հենման կետը Հայաստանն է, իհարկե երբ այն ունակ է վարել ինքնիշխան քաղաքականություն, որը կողմնորոշման խնդիրը մղում է երկրորդ պլան եւ առաջ է բերում բալանսավորման հարցը: Հայաստանում դա տեղի է ունենում, այդ պատճառով է, որ Հայաստանում թավշյա հեղափոխությունից հետո Թուրքիան ու Ադրբեջանը սկսել են շտապել Վրաստանում:
lragir.am/2019/12/23/504549/
