ՆԱԶԱՐԷԹ ՊԷՐՊԷՐԵԱՆ – ԲԱՐԻ ԼՈՅՍ – Առանց հողի՝ արուեստագէտ չի եղել, Հողի սիրտը գտնւում է մարդու սրտի մէջ, Ամէն ինչ սրտից է բխում, ամէն ինչ սրտով է սկսւում,,,
Nazareth Berberian – ««ՆԱԽՈՐԴ ԲԱՐԻ ԼՈՅՍԸ»»
ՆԱԶԱՐԷԹ ՊԷՐՊԷՐԵԱՆԻ ՀԵՐԹԱԿԱՆ «ԲԱՐԻ ԼՈՅՍ»Ը
Բարի լոյս
«Առանց հողի՝ արուեստագէտ չի եղել։
Հողի սիրտը գտնւում է մարդու սրտի մէջ։
Ամէն ինչ սրտից է բխում,
ամէն ինչ սրտով է սկսւում»․․․
28 Փետրուար 2020
Հողը մի կենդանի էակ է, նա ունի իր հոգին։ Առանց հայրենիքի, առանց հարազատ հողի հետ սերտ կապի, մարդ չի կարող գտնել իրեն, իր հոգին…
Ես համոզուած եմ, որ առանց հողի՝ արուեստագէտ չի եղել։ Հողի սիրտը գտնւում է մարդու սրտի մէջ։ Ամէն ինչ սրտից է բխում, ամէն ինչ սրտով է սկսւում։
Մենք նոր սերնդին ենք թողնում սէրը հայրենիքի նկատմամբ. ի՞նչը կարող է դա աւելի լաւ արտայայտել, քան արուեստը։
Բնութեան ամենահրաշալի ստեղծագործութիւնը մարդն է։ Մարդն ինքը բնութիւն է։ Միայն մարդու միջոցով է բնութիւնը ճանաչում իրեն։
Դա մարդու մեծագոյն երջանկութիւնն է։ Հսկայական, անվերջ բնութիւն եւ փոքրիկ մի արարած, որն իր մէջ կրում է այդ անսահման մեծութիւնը։
Բնութիւնը ստեղծում է մարդուն, որպէսզի մարդու միջոցով տեսնի իրեն, սքանչանայ իրենով։ Մարդը բնութիւն է, բնութիւնը՝ մարդ։ Մահ գոյություն չունի։
Զարմանքը հասարակ բան չէ։ Զարմանալու ընդունակութիւնը բնութեան կողմից մարդուն տրուած մեծագոյն պարգեւներից է։ Որքան այն պակասում է մարդու մօտ, այնքան աղքատ է նա իր հոգով եւ այնքան աւելի է նրա մէջ քար անտարբերութիւնը։ Իսկ անտարբերութիւնը բթացման առաջին եւ ամենահիմնական պայմանն է։
Արուեստը բազմազանութիւն է սիրում ինչպէս պատմական, այնպէս էլ ազգային տեսակէտներից։ Մարդկութեան պատմութեան դինամիկան իր բազմազանութեան մէջ՝ ահա՛ համաշխարհային արուեստի բովանդակութիւնն ու դէմքը։
․․․
Ես չգիտեմ՝ ե՛րբ է իմ մէջ ծնուել նկարիչ։ Հնարաւոր է այն օրերին, երբ ես լսում էի իմ ծնողների պատմութիւնները՝ մեր լեռնային կախարդական ծննդավայրի մասին, երբ մանկիկ հասակում վազվզում էի տան շրջակայքով, ուրախանում՝ բազմերանգ թիթեռներով եւ միջատներով։ Գոյն, լոյս, երազանք․ ահա ա՛յն, ինչ ես երազել եմ։
Իմ խորհուրդ խորինը եղել է իմ սէրը դէպի մայր հողն ու ժողովուրդը։ Այդ սէրը ես արտայայտել եմ արուեստով, որն իմ հոգին է։ Ուրիշ հաւատ ու սէր ես չեմ ունեցել։
Սիրել եմ, անկեղծ եմ սիրել, ինձ եմ տեսել իմ նկարների մէջ։ Իմ տան դուռը միշտ բաց է եղել ու միշտ բաց կը լինի, ես էլ եմ միշտ բաց եղել իմ նկարների պէս։
Մարդ ինքը պիտի սովորի, պիտի տեսնի, ճանաչի, սիրի, տեսնի իրեն ու անկեղծ լինի։ Իսկ սովորել պէտք է բնութիւնից։ Նրանից մեծ ուսուցիչ չկայ։
Մարդուն ծնում է իր ժամանակը։ Դա ճի՛շդ է, ուրիշ կերպ չի լինում։ Բայց ծնւում են մարդիկ, ի հարկէ շատ հազուադէպ, որոնք շատ աւելի մեծ են քան իրենց ժամանակը։
*
* *
Բարի լոյս՝ Փետրուար 28ի այս օրը ծնած, բնութեան եւ մարդու, գոյնի եւ գիծի, լոյսի եւ ստուերի հայկական գեղանկարչութիւնը հարստացուցած անմահ վարպետին՝ ՄԱՐՏԻՐՈՍ ՍԱՐԵԱՆի (1880-1972) աշխարհով հաղորդութիւն ստանալու երկիւղածութեամբ իր օրը իմաստաւորող հայ մարդուն։
Բարի լոյս՝ ամէն բանէ առաջ հայկական գեղանկարչութեան հանճարեղ ներկայացուցիչին արուեստով լիանալու հայ մարդոց արդա՜ր հպարտութեան։
Բարի լոյս նոյնպէս՝ հայրենի հողին ու բնութեան, մանաւա՛նդ հայ ժողովուրդին եւ անոր անհուն բարութեան նկատմամբ անսահման սէրն ու պաշտամունքը անմահացուցած Սարեանի աւանդով եւ կտակով վերանորոգուելու պատրաստ նորահաս մեր սերունդներուն։
Առանձին փոստերով ներկայացուած են Մեծն Սարեանի կեանքին, արուեստին եւ կտակին վերաբերեալ տեղեկանք ու վկայութիւններ։
Այսօրուան մեր խոկումին կիզակէտը վերեւի քաղուածքին մաս կազմող՝ Վարպետին բնորոշ խիտ, այլեւ խորունկ ու իրաւ այն յայտնատեսութիւնն է, թէ ԶԱՐՄԱՆԱԼՈՒ ԸՆԴՈՒՆԱԿՈՒԹԻՒՆը ԲՆՈՒԹԵԱՆ կողմէ ՄԱՐԴ ԷԱԿին տրուած մեծագոյն ՀԱՐՍՏՈՒԹԻՒՆն է։
Բարի լոյս՝ հայրենի հողին ու բնութեան հրաշալի գեղեցկութեամբ եւ հարստութեամբ, հայ ժողովուրդին ու անոր բարութեան բարդ ու բազմազան երանգներով ԶԱՐՄԱՆԱԼՈՒ եւ ՀԻԱՆԱԼՈՒ ՍԱՐԵԱՆԱԿԱՆ ՊԱՏԳԱՄԻՆ։
Յատկապէս մեր օրերուն Ազգն ու Հայրենիքը ամէն բանէ վեր կարիքը ունին ՍԵՓԱԿԱՆ ՀՐԱՇՔին հիացական զարմանքով նայող ու փարող նորահաս սերունդներու, որպէսզի ի վիճակի ըլլանք հաւաքաբար ու միասնաբար յառաջ մղելու ԱՄԲՈՂՋԱԿԱՆ ԱԶԱՏԱԳՐՈՒԹԵԱՆ մերօրեայ յաղթարշաւը։
Բարի լոյս՝ անարիւն յեղափոխութեան ճանապարհով վերանկախացեալ Հայաստանի ԴԷՊԻ ԱԶԱՏՈՒԹԻԻՒՆ եւ ԱՐԴԱՐՈՒԹԻՒՆ երթը հունաւորող եւ ուղի հարթող ՀԱՒԱՏԱՒՈՐՆԵՐՈՒՆ, որոնք խաւարը շարունակ անիծողներուն կը սորվեցնեն մոմ մը վառելու եւ անոր լոյսով խաւարը ցրուելու ՀՐԱՇՔը։
Եւ ամէն քայլափոխի, երբ Հայաստանն ու Հայութիւնը դէմ յանդիման գան խութերու – արտաքին բռնակալներու թէ ներքին ցեցերու կողմէ յարուցուած – մտահան չընեն, այլեւ մնայուն ուղեցոյց ունենան Սարեանի ԿՏԱԿը՝
«Զարմանքը հասարակ բան չէ։ Զարմանալու ընդունակութիւնը բնութեան կողմից մարդուն տրուած մեծագոյն պարգեւներից է։ Որքան այն պակասում է մարդու մօտ, այնքան աղքատ է նա իր հոգով եւ այնքան աւելի է նրա մէջ քար անտարբերութիւնը։ Իսկ անտարբերութիւնը բթացման առաջին եւ ամենահիմնական պայմանն է»։
Երէկ՝ «իշխանութեանց հետ խաղ չկայ» սպառնալիքով՝ ամէն կարգի մակաբոյծներ անզօրութեան եւ քար անտարբերութեան կը փորձէին մատնել Հայաշխարհը։
Ահա շուտով երկու տարի կ՚ընէ, որ մեր ժողովուրդը զարմանալու իր ընդունակութեամբ նախ անդրադարձաւ, որ սայլը կարելի է իր տեղէն շարժել, ապա եւ՝ համոզուեցաւ, որ իր անսահման բարութեամբ անգամ ի վիճակի է մաքրուելու ներքին ցեցերու կեղտաջուրերէն՝ քայլ առ քայլ յառաջ ընթանալով ԱՄԷՆ ԻՇԽԱՆՈՒԹԻՒՆ ԺՈՂՈՎՈՒՐԴԻՆ ԿԱՊԵԼՈՒ ՈՒՂԻՈՎ։
Բարի լոյս՝ արուեստագէտի իր հանճարով սեփական ժողովուրդին ԶԱՐՄԱՆԱԼՈՒ ՆԵՐՈՒԺԸ խրախուսած եւ ԻՆՔՆԱՎՍՏԱՀՈՒԹԻՒՆ ՋԱՄԲԱԾ անմահն Մարտիրոս Սարեանին։
ՆԱԶԱՐԷԹ ՊԷՐՊԷՐԵԱՆ
