Մովսէս Նաճարեան – Ցորենի աստուածուհի Մայր Անահիտը՝ եւ ցորենի երգը – Լեզուաբանութիւն Թէ Իմաստասիրութիւն
Գիտական Յօդուածներ – Մովսէս Նաճարեան – Լեզուաբանութիւն Թէ Իմաստասիրութիւն:
Սկիզբը՝ //ՆԱԽՈՐԴԸ//:
Ցորենի աստուածուհի Մայր Անահիտը՝ եւ ցորենի երգը
21.Ցորենի Երգը
Դանիէլ Վարուժանը պիտի ասէր՝ «Հացին Երգը»:
Թէ ի՞նչ առնչութիւն ունի մեր պատմագրութիւնը՝ «ցորեն» բառի հետ…:
Գրաբարեան ուղղագրութեամբ մեզ ծանօթ «ցորեան»-ը ժամանակի ընթացքում յայտնուել է «ցորեն» ձեւով, իսկ անգլերէնում «Ց»-ի բացակայութեան պատճառով, եւ «ե»-ի անկումով առաւել եւս աղաւաղուելով՝ ստացել է c o r n ձեւը:
Աճառեանը «Ցորեան» բառի մի տարատեսակն է համարել «ցուրեան»-ը՝ որն ըստ մեզ, բառի հնագոյն արմատական ձեւն է:
Միջագետքում նոյնպէս «Ց»-ի բացակայութեան պատճառով՝ «ցուրեան»-ը տառադարձուել է «շուրեան»-ի, ինչից էլ առաջացել է «Աշ-շուրեան»-ը, որ ո՛չ թէ ինչ որ հնադարեան կորած մի ազգ է՝ այլ ցորենով սնուող եւ ցորենի մշակմամբ զբաղուող պատմական ժողովուրդն է: Քանզի սկզբի «Աշ»-ը ընդհանուր առմամբ սնունդ եւ ուտել է նշանակում:
Հայաստանում այսօր էլ լաւ ճանաչում ունի ցորենի «Աշուրայ» տեսակը:
Հոմերոսեան Ոդիսեւսն իր թափառումների ընթացքում ապաստան է որոնել «Ցորեն ուտող ազգեր»-ի մօտ: Կարծում ենք, թէ նրանք նոյն Աշշուրեանները պիտի լինեն, յետնաբար Ասորիները, Սիրիացիները՝ որոնք այսօր էլ ցորենի լաւ մշակներ են ու հացակերներ, հայերիս նման:
Պէտք է ա՛յս տեսանկիւնից քննարկել «Աշշուր»-ի (ցորեն մշակող ու հաց ստեղծող աստուծոյ) պաշտամունքը:
«Ցորեան»-ի «ցուր» արմատն ունեցել է «ցանուած ուր-տեղ» նախնական բովանդակութիւնը:
«Ցուր»-ից առաջացած «Ցուրտ» բառն ունեցել է «ցուր կամ ցորեն տուող» իմաստը, եւ զարմանալի չէ՝ որ ցորենը լաւ է աճում յատկապէս ամենացուրտ երկիրներում, ինչպէս Ռուսաստանի, Կանադայի եւ Հայաստանի մէջ:
«Ցորենի Երգ»-ի շարունակութիւնը կը ներկայացնենք ներքեւում:
– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –
[500] Հայ. «ճ-աշ=եփուած եւ մշակուած ուտելիք», «լաւ-աշ»՝ լաւ ուտելիք, «Աշ-ուն=ուտելիք ունեցող» եղանակ, ռուս. «կ-աշա=կաթնապուր», թուրք. «աշ=ապուր»:
Ըստ մասնագէտների, Սումէրական պատկերագրերում հացահատիկի հասկի պատկերը որպէս տառ՝ հնչում է «շէ», եւ իմաստն է՝ «գարի»:
Մեր կարծիքով դա պիտի հնչի «շա»՝ որն աջից ձախ կարդալով բացայայտում է «Աշ»-ից առաջացած լինելը:
[501] Յիշենք ու համեմատենք ցորենի երկիր Տարօն գաւառի հնագոյն «Ցրօնք» անուան հետ:
Մովսէս Նաճանեան – «Լեզուաբանութի՞ւն Թէ ԻՄԱՍՏԱՍԻՐՈՒԹԻՒՆ:
